Mijn dochter is hoogbegaafd en dat is allerminst een evidentie

Ons verhaal begint eigenlijk al van toen mijn lieve dochter nog maar drie jaar was. Ze zat op de buurtschool, en alles ging volgens ons prima. Tot bleek dat ze op school nooit praatte. Echt nooit. Of er geen probleem was thuis? Maar thuis praatte ze dus wel. En veel. Dus we begrepen het niet goed. Via via kwamen we tijdens de zomervakantie terecht bij een ervaringsgerichte school. Kleine klassen, veel aandacht. Daar zou ze toch wel tot praten komen, zo dachten wij? Dus schoolwissel 1 gedaan.

En ja hoor, ze bloeide daar helemaal open, had vriendinnen en was er erg gelukkig. Ze was zelfstandig en deed alles vlot mee. Het contact met de juf was ook erg goed. Wat wil je nog meer?

Zelf doen, zelf regelen, zelf bepalen 

En toen ging ze naar het eerste leerjaar. Spannend, als je oudste kind die stap zet. Ik wilde ze zo graag helpen met huiswerk, ik keek er echt naar uit. Maar nee, ze wilde niet oefenen thuis, ze weigerde te lezen. Heel normaal, volgens de klasjuf. Ik moest het loslaten. Dus dat deed ik. We lazen zelf heel veel verhaaltjes voor en dat vond ze wel erg leuk. En dat lezen, dat deed ze na een tijdje zelf, zonder onze hulp, en liefst alleen. Tja, heel jammer voor ons, maar goed, ze deed het wel en ze kon dus prima lezen. Ik vond het als moeder echt wel een gemis, maar je volgt je kind, dus we pasten ons aan en lieten ze een stukje los.

Zo begon eigenlijk haar schoolloopbaan, en zo is het altijd gegaan. Ze wil het zelf doen, zelf regelen, zelf bepalen. Loslaten, groeien, grenzen verleggen. Van het eerste naar het tweede leerjaar, en zo groeide ze verder. Thuis werd er weinig geholpen, er was ook amper huiswerk. Dat ging zo in die school. Huiswerk hoorde er niet echt bij.

In het derde leerjaar werd duidelijk dat ze zich nogal verveelde in de klas. Ze werd door de meester ‘hulpjuf’ genoemd, maar dat kon toch niet de bedoeling zijn? Ondertussen bleek dus dat haar jongere broer hoogbegaafd bleek te zijn. Eigenlijk ‘uitzonderlijk hoogbegaafd’, zo heet dat dan als je IQ nogal sterk naar boven uitvalt. Dat viel dan ook echt op door enorm snel te leren lezen, rekenen,… Hij liep echt vast op school. Bij hem is redelijk snel de beslissing gevallen om hem de derde kleuterklas te laten overslaan. Uit noodzaak, hij verveelde zich te pletter en zat in de tweede kleuterklas in een natuurencyclopedie voor volwassenen te lezen ,terwijl om hem heen met poppen gespeeld werd. Hij moest echt geholpen worden.

Dat had onze dochter eigenlijk niet. Ze deed mee, was zelfstandig, maar stak nergens echt bovenuit, ze viel niet op. Hoogbegaafd, dat zal toch niet? Maar dan begin je je in te lezen in de wereld van het IQ, hoogbegaafdheid en alle zijnskenmerken die erbij horen. We hebben onze dochter na lang praten toch laten testen in de zomer voor ze naar het vierde leerjaar ging. Bij een centrum gespecialiseerd in hoogbegaafdheid, waar onze zoon toen ook gevolgd werd. Eigenlijk meer uit nieuwsgierigheid. En daar kwam dus uit dat ze effectief ook hoogbegaafd is, en dat we daar best iets mee deden.

Geen verrassing misschien achteraf gezien. Maar als je er dag in dag uit bij zit, bij die twee schatten van kinderen, is het gedrag en de sprongen die ze maken best normaal te noemen. Ik ben zelf kleuterjuf, dus de uitzonderlijke sprongen van onze zoon, die had ik snel in de gaten. Maar bij onze dochter liep het gewoon anders. Ze paste zich zo ontzettend aan, aan de klas en het niveau, dat het bij haar veel langer duurde alvorens we doorhadden dat ook zij vastliep.

Weinig aansluiting in de klas, weinig uitdaging 

Goed, ze zat dus ondertussen in het vierde leerjaar. Dat jaar kabbelde voort, en onze dochter liep ook effectief vast. Er was weinig aansluiting in de klas, weinig uitdagende leerstof, weinig goodwill om haar nog verder te helpen op school. Je voelde dat ze ongelukkig werd. Stiller. Humeuriger. Maar hoe ga je dan verder? Ook haar een jaar laten springen? Dat is niet zo evident in het vierde leerjaar, én we voelden dat de school hier, na onze zoon en zijn sprong, niet zo gemakkelijk in zouden meegaan. En toen, tja, ze zeggen dat toch he: ‘Als er een deur sluit, gaat er een ander open.’ Zo gebeurde het dus. Want toen stond er in de krant ‘school opent speciale klassen voor hoogbegaafden’. Een school, 500m dichterbij, die perfect aansloot bij haar noden. Dat was toch te mooi om waar te zijn?! We zijn daar gaan kijken en informeren, en waren direct verkocht. Ook onze dochter vond dit ideaal. Dit was dus schoolwissel 2.

Wel een grote sprong, van een ervaringsgerichte school met 60 leerlingen, naar een groot college met een 500-tal leerlingen. Ik voelde me daar als mama lang verloren lopen. Maar zij voelde zich dus onmiddellijk thuis. Ook onze zoon startte er in het derde leerjaar. Hij had veel meer aanpassingsproblemen dan zij. Huiswerk maken, dat vond hij echt onzin. Maar goed, onze dochter deed het dus allemaal, en wederom volledig zelfstandig. Ondertussen maakte ze powerpoints, websites, presentaties … Het ging haar allemaal erg vlot af.

En zo hoorde ik de meester van het vijfde leerjaar (in dus die aangepaste klas voor hoogbegaafden) vragen tijdens een oudercontact of ze zich niet verveelde? Of ze niet klaar was om een jaar verder te gaan? Euhm, ok, toch even geschrokken moet ik zeggen. Ik dacht dat we hier al voorbij waren, dat ze nu wel op haar plek zat? Dat was dus ook zo, maar toch zat ze op haar honger. We hebben haar de keuze gelaten, zij mocht beslissen, en ze wilde absoluut niet van jaar veranderen, versnellen, of iets doen waardoor ze anders was dan de anderen. Er was geen sprake van, ze wilde gewoon haar basisschool afmaken zoals alle anderen. We lieten dit dan ook rusten, en zagen hoe de leerkrachten echt wel veel moeite deden om haar toch uitdaging te bieden.

En toen kwam het middelbaar

De hoogbegaafdenwerking van deze school liep door in het middelbaar dus tja, dan leek het ons logisch dat ze daarheen ging. Een aparte werking, met Latijn en ruimte voor eigen projecten. We waren erg tevreden over de lagere school en keken uit naar het middelbaar. Want daar zou het echte werk beginnen. Daar zou ze pas echt moeten leren leren.

Bon, het was snel duidelijk dat ook dat middelbaar weinig uitdaging bood voor haar. Ze racete door de leerstof, haalde vlotjes erg hoge cijfers en moest daar ogenschijnlijk bijzonder weinig voor doen. Van het eerste naar het tweede middelbaar, nog steeds in de klas met Latijn en projectwerking. Ze werd ongelukkig. Dat zagen we aan alles. Ze werd stiller, humeurig, teruggetrokken, en interesseerde zich in niks meer.

Uiteindelijk heb ik in januari 2020 aan de alarmbel getrokken. Ik wilde echt aan de school duidelijk maken dat er iets moest gebeuren. Of ik van haar alsjeblief toch aan de bel mocht trekken? Het mocht. Ze had het allemaal gehad. Het was saai, te makkelijk, repetitief, en gewoon stom. Dus mailde ik de klastitularis en probeerde voorzichtig aan te kaarten dat onze dochter zich verveelde. Of er extra uitdaging kon worden geboden?

Nog geen 10 minuten later kreeg ik telefoon. De klastitularis. Wat bleek? Ze kreeg al voor bijna alle vakken uitdaging, zelfstandig werk, extra projecttijd,… Ze konden eigenlijk niks meer doen, behalve ze een jaar te laten overslaan. Dat was oorspronkelijk de geboden oplossing van de titularis. Ze zou het derde middelbaar springen en dan starten in september in het vierde jaar.

Nu, dat is dus niet zo simpel. Bleek later. Wat wist ik ervan, ik had toch geen ervaring in het middelbaar? Er zijn heel wat gesprekken geweest met directie en titularis, en klassenraden en wat nog meer. En er werd beslist dat ze als vrije leerling zou starten in het derde middelbaar en dan via de examencommissie de tweede graad zou afronden in 1 jaar. Examencommissie (de vroegere middenjury) is dus per graad af te leggen, en niet per jaar. Dit alles werd beslist tussen januari en maart 2020.

Gelukkig maar, want in maart bleek er dus iemand ergens iets met een vleermuis te hebben uitgestoken en gingen de scholen dicht. Wat een verademing was dat! Ze werkte elke dag een uurtje voor school en had voor de rest tijd om haar eigen ding te doen. Heerlijk vond ze het! Een taal leren, yoga-oefeningen doen, boeken lezen,… Ze kon het allemaal. Schoolwerk was plots bijzaak, want dat was maar een uurtje werk. Toen zag ik pas hoeveel uren ze op school moest doorbrengen en ‘haar broek zat te verslijten’. Hoe saai moet dat niet geweest zijn?!

Even doorspoelen naar eind augustus 2020. Vlak voor de school startte, en dus het jaar als vrije leerling, bleek dat ze dan op school ELKE dag aanwezig moest zijn, ELKE toets en ELK examen moest meedoen, ook al had ze dat al gehaald op graadsniveau via de EC. Te absurd voor woorden, en dat zag ze totaal niet zitten. Begrijpelijk.

Thuisonderwijs

En zo beslisten we uiteindelijk op de avond van 1 september dat ze definitief thuisonderwijs zou krijgen. Zodat ze zich kon focussen op haar examens via de EC en niet ook nog eens op school allerlei extra’s moest doen. Dat bleek dus echt raar te zijn, je moet dan aangeven wie haar ging begeleiden. Ik heb mezelf daar op ingevuld, maar mijn pedagogisch diploma is dus niet helemaal gericht op kinderen in het middelbaar thuisonderwijs te geven. Wij werkten ook beiden fulltime, dus dit moest ze echt wel zelf doen.

En dat deed ze. Van september 2020 tot en met maart 2021 werkte ze alle examens met glans af. Ze zorgde dat ze de juiste boeken had, ze legde de examens vast … Wij moesten enkel chauffeur spelen richting Brussel, verder hebben we haar echt totaal niet geholpen. Niet dat we niet wilden hoor, maar onze zelfstandige dochter wilde het gewoon zelf doen en regelen. Iedereen verklaarde ons voor gek. Want een 14-jarige kan dat helemaal niet, en ocharme zo alleen thuis, en wie helpt haar, en wie regelt alles? Bon ja, zij dus he.

Met trots kan ik zeggen dat ze in april 2020 haar diploma tweede graad middelbaar met glans heeft gehaald! Er was heel even sprake om ook de derde graad versneld te doen, maar ze wilde (gelukkig) toch graag terug naar school. Alleen… ze wilde naar een andere school. Waar haar vriendinnen van de Chiro zaten. Ook een goede school, maar toch hebben we er lang over gepraat.

Ze geniet van alles wat het leven haar biedt

Want dit was dan schoolwissel 3, is dat niet wat overdreven voor die laatste twee jaar? Maar goed, ook hier zijn we haar en haar gevoel gevolgd. Ze volgt momenteel Wiskunde-Wetenschappen en doet het geweldig goed. Ze geniet van alles wat het leven haar biedt, en dat is dus veel meer dan tijdens de corona-periode. En ze voelt zich gewoon erg goed, als 15-jarige tussen die 16- en 17-jarigen. Ze staat er prima haar mannetje. Of het allemaal nogal makkelijk is nu? Ja, absoluut. Maar het sociale leven is op deze leeftijd veel belangrijker dan school, dus genoeg te doen en te beleven buiten de schoolbanken.

Momenteel kijken we al uit richting universiteit. Iets met wetenschappen, dat wil ze. Maar verder nog geen duidelijk idee. En wij? Wij laten het haar zelf uitzoeken. We leerden al lang geleden dat het bij haar totaal geen zin heeft om ze te sturen, ze kiest toch volledig haar eigen pad. En zo hoort het natuurlijk ook. Alleen gaat het bij haar allemaal ineens wel heel snel.

Waar is mijn kleine meisje, dat met papier-maché in de kleuterklas knutselde? Dat kleine meisje dat ik nooit mocht helpen met schoolwerk? Dat kleine meisje in het vijfde leerjaar, in die hele grote school? Dat kleine meisje is ineens groot, en praat over uitgaan (en waarom ze niet later mag wegblijven), over op kot gaan, en over studeren in Engeland. En dan denk ik: O help, laat het een beetje trager gaan als het kan! Want ik weet, als ze uit huis gaat en op kot gaat, zijn we ze een groot stuk kwijt. We kunnen ze niet meer al te lang tegenhouden. Mijn dochter wil de wereld veroveren, op haar manier, en laat het liefst allemaal een beetje vooruitgaan. Opvoeden is loslaten zeker?...

A.