Waarom kan de puberteit zo verwarrend aanvoelen?

Je evolueert volop op sociaal vlak: daar waar je je als kind voornamelijk richtte op je ouders, ben je nu steeds meer op zoek naar jezelf en leer je je meer in te leven in hoe andere mensen zich voelen. Dat het daarbij soms botst met je ouders, heeft onder meer te maken met het feit dat jij je aan het losmaken bent van je vroegere zelf, namelijk ‘het kind van’, en zoekt naar wie jij bent. Leeftijdsgenoten worden enorm belangrijk, omdat ze hetzelfde meemaken en ze je kunnen helpen in je zoektocht naar jezelf. Maar het heeft ook te maken met het feit dat je nog niet altijd elke reactie, situatie of gebeurtenis juist kunt interpreteren of inschatten.

De grote schoonmaak in je hersenen

Als je geboren wordt, bevatten je hersenen al alle onderdelen van een volwassene, alleen moeten ze nog groeien. Dat gebeurt in de eerste jaren van je leven: rond de leeftijd van zes jaar hebben je hersenen al ongeveer 95 procent van hun uiteindelijke grootte bereikt. Daarna zijn er nog veranderingen in structuur nodig en dat gebeurt volop in de puberteit. De functies die overbodig zijn, moeten worden verwijderd, en de juiste functies moeten met elkaar verbonden worden zodat je hersenen efficiënter informatie kunnen versturen en verwerken. Concreet bestaat dat hele proces uit snoeiwerk in ‘grijze stof ’, het deel van je hersenen dat informatie verwerkt, en het meer aanmaken van ‘witte stof ’, het deel dat ervoor zorgt dat er een goede communicatie is tussen zenuwcellen. In sommige delen van de hersenen verloopt dat snoeien in grijze stof en het leggen van de juiste verbindingen (of het aanmaken van ‘witte stof ’) sneller dan in andere delen, zoals in de frontaalkwab, het deel van je hersenen dat ervoor zorgt dat je helder kunt nadenken, doelgericht kunt handelen en plannen op lange termijn, maar ook dat je je in iemand anders kunt inleven en dat je anders over jezelf denkt. 

Niets aan te doen dat je soms geen controle hebt over je reacties en dat je soms felle humeurschommelingen ervaart: het is letterlijk je brein dat nog niet altijd het gepaste kan doen in de juiste situatie. Het maakt dat je je soms overmoedig voelt, bepaalde gevaren niet helemaal juist kunt inschatten en gevoeliger bent voor verslavingen.

Maar er is ook goed nieuws: je bent in deze fase van je leven in staat om heel snel nieuwe dingen te leren en/of blinkt heel erg uit in een sport of in muziek. Het maakt je dus erg creatief. Het feit dat je hersenen nog niet helemaal gerijpt zijn, zorgt ervoor dat je minder geremd bent in je denken, en vaak in staat bent om oplossingen te vinden waar niemand ooit aan dacht!

Leestip!

Wil je meer te weten komen over wat er allemaal in je brein gebeurt tijdens de puberteit, dan is het boek Het puberende brein van Eveline Crone zeker een aanrader. Het is trouwens ook een aanrader als je ouders het wat moeilijk hebben om met je soms wisselvallige buien om te gaan, want het helpt hen om te begrijpen wat er allemaal verandert in je hersenen en wat voor gevolgen dat heeft op je gedrag en je gevoelens.