Help, mijn kind ontploft!
Als jonge kinderen iets willen doen waarvoor ze nog niet de motorische vaardigheden hebben, zorgt dit voor een opeenstapeling van gefrustreerde gevoelens. Deze emoties zoeken een weg naar buiten en daar is het kletterende vuurwerk.
Je kind wil je zo graag iets zeggen maar kan zich nog niet verbaal uitdrukken.
Je kind is overprikkeld of ervaart stress en gaat ‘tijdelijk buiten gebruik’.
Of je kind wil iets en krijgt het niet - omdat je als ouder de grenzen bewaakt natuurlijk. Alweer redenen om de rust in huis danig te verstoren.
Een uitbarsting voorkomen
In eerste instantie kan je proberen om de ontploffingsmomenten te voorkomen door in de gaten te houden wanneer ze het vaakst voorkomen. Je kan je dagindeling aanpassen of aandacht hebben voor voorspelbaarheid. Vertel op voorhand wat er gaat gebeuren zodat je kind weet wat het kan verwachten. Dat geeft hen een gevoel van veiligheid. Kinderen die in duidelijke omstandigheden opgroeien, voelen zich beter in hun vel en laten minder storend gedrag zien, toont onderzoek aan.
Als je een zicht hebt op zaken die de woedebuien veroorzaken, kan je er afspraken over maken. Goede afspraken maken met een kind is niet gemakkelijk, omdat kinderen constant ontwikkelen en het inherent is aan een goede afspraak dat deze rekening houdt met het ontwikkelingsniveau en de behoeften van een kind. Van een peuter ga je niet verwachten dat het dezelfde mate van probleeminzicht en zelfsturing bezit dan een adolescent. Overloop bijvoorbeeld vooraf hoe je kind (in de mate van het mogelijke) zelf tot rust kan komen.
Betrek je kinderen in de mate van het mogelijke bij het opstellen van afspraken, vooral oudere kinderen. Op die manier kan je al op voorhand een compromis sluiten, wat de haalbaarheid van een afspraak verhoogt doordat je inspeelt op de intrinsieke motivatie van je kind. Al reeds vanaf jonge leeftijd kan je kinderen hierbij betrekken.
Hou rekening met het aantal prikkels dat een kind aankan. Is het echt nodig om die derde hobby te doen? Naar school gaan is voor kinderen de intensiefste bezigheid waarmee ze te maken krijgen: er zijn de hele dag door ontzettend veel prikkels, ze willen een goede indruk maken op leerkrachten en vrienden, en hebben weinig rust en tijd om alleen te zijn. Dit alles kost vaak heel veel energie. Heeft je kind voldoende ontspanningsmogelijkheden om tot rust te komen?
Als de bom barst
Adem in, adem uit. Blijf zelf zo rustig als mogelijk en ga op deze piekmomenten niet in discussie. Je kind is even niet voor rede vatbaar en zal eerst tot rust moeten komen. Laat de frustratie en het verdriet er dus maar even zijn. Zelf boos worden zal de thermometer alleen maar meer de hoogte injagen. Grijp in als je kind agressie gebruikt tegen anderen, voorwerpen of zichzelf.
Weet dat kinderen vaak wachten om tot ontploffing te komen in een omgeving waar ze helemaal zichzelf kunnen zijn. In zekere zin mag je het dus als een compliment beschouwen dat je kind bij jou ontploft. ;)
Formuleer wat je zegt zoveel mogelijk op een positieve manier. Zorg dat kinderen weten wat ze wel moeten doen in plaats van wat ze niet mogen doen. Zeg niet dat je kind niet boos moet zijn - want dat is de emotie die het op dat moment ervaart - maar hoe je verwacht dat je kind hiermee omgaat.
Ga achteraf in gesprek op een rustig moment en stel vragen aan je kind, vaak kom je er zo beter uit dan dat je ‘je kind de les leest’ (straf zeker niet). Dit is cruciaal omdat de kans anders groot is dat het kind zich oneerlijk behandeld voelt en de situatie terug kan escaleren. Nodig je kind om uit te leggen hoe het de situatie ziet, geef erkenning voor het gevoel en bekijk samen hoe jullie tot een oplossing kunnen komen voor de toekomst. Soms is herstel in het heden ook even belangrijk. Kinderen die vrijheid krijgen om zelf na te denken over oplossingen, krijgen meer zelfsturing en gaan deze vaardigheid in het later leven zeer goed kunnen gebruiken.
Weet tenslotte dat deze woede-uitbarstingen deel zijn van een normale ontwikkelingsfase, dus meestal ook van voorbijgaande aard. Kinderen moeten sociale vaardigheden aanleren, en daar hoort ook bij hoe ze kunnen omgaan met boze, verdrietige of gefrustreerde momentjes.
