Laat je vaccineren tijdens je zwangerschap

Vaccinatie beschermt niet alleen jou, maar ook je baby. Jij hebt minder kans om ziek te worden en je verkleint ook het risico op complicaties, zoals vroeggeboorte.

De antilichamen die je aanmaakt na toediening van je vaccin, geef je door aan je baby via de placenta. Jij bouwt zelf immuniteit op en je kleintje heeft tegelijk een sterkere weerstand.

Welke vaccins zijn aangeraden?

1. Vaccin tegen het griepvirus

Zwanger in de herfst en/of winter? Een griepprik vermindert jouw kans op ziek worden én beschermt je ongeboren baby (tot zelfs enkele maanden na de geboorte). Het vaccin wordt voor een groot deel terugbetaald.

Als zwangere vrouw loop je meer risico om van griep zo ziek te worden dat je in het ziekenhuis moet worden opgenomen. Hoge koorts door griep kan ook zorgen voor een laag geboortegewicht. Het kan ook baarmoedersamentrekkingen en zelfs een vroeggeboorte uitlokken.

2. Vaccin tegen kinkhoest

Jonge baby’s (jonger dan 1 jaar) lopen het hoogste risico op een zwaar ziekteverloop door kinkhoest (een ernstige, besmettelijke ziekte van de luchtwegen). Door je te laten vaccineren tijdens de zwangerschap, tussen week 24 en 32, geef je antistoffen door aan je baby via de placenta.

Hierdoor is je baby de eerste maanden na de geboorte beschermd tegen kinkhoest, vooraleer die zelf gevaccineerd kan worden op acht, twaalf en zestien weken leeftijd.

Het kinkhoestvaccin is gratis. Dit vaccin is een combinatievaccin dat beschermt tegen Difterie, Tetanus en Kinkhoest (Pertussis). Bespreek met je arts ook kinkhoestvaccinatie van je partner en andere gezinsleden.

3. Vaccin tegen RSV

RSV, of het respiratoir syncytieel virus, is een virus dat de neus, keel en luchtwegen aantast. Baby’s kunnen een piepende ademhaling krijgen en moeite hebben met eten en drinken. Er zijn twee manieren om je baby te beschermen:

1. Toediening van antilichamen aan je baby: De antilichamen tegen RSV worden rechtstreeks bij je baby ingespoten. Je baby hoeft daardoor die antilichamen niet meer aan te maken en is quasi direct beschermd. Je kindje krijgt de antilichamen vlak na de geboorte toegediend, als het tijdens het RSV-seizoen wordt geboren. Kinderen geboren vanaf 1 april 2024 kunnen de antilichamen laten toedienen in oktober 2024, vlak voor de start van het RSV-seizoen. Daarvoor heb je wel een voorschrift nodig van de huisarts of kinderarts. Bespreek het met je arts. De behandeling krijg je terugbetaald. 

2. Vaccinatie tijdens de zwangerschap: Je kan je baby beschermen (gedurende vijf tot zes maanden na de geboorte) door je te laten vaccineren tijdens je zwangerschap. Je kan je tussen week 28 en 36 van je zwangerschap laten vaccineren. Het kost 185 euro en is op voorschrift verkrijgbaar, en wordt vanaf januari 2025 terugbetaald.

Vlaanderen biedt voor elke zwangere vrouw de mogelijkheid tot covidvaccinatie. Bespreek vaccinatie tegen covid samen met je arts of dit voor jou nuttig is.

De vaccins en antilichamen zijn volledig veilig voor jou en je baby. Je kan ze makkelijk verkrijgen: bij je huisarts, gynaecoloog, vroedvrouw of kinderarts. Het griep- en COVID-19-vaccin vind je ook bij de apotheek.

TIP bij een kinderwens: controleer vóór je zwanger wordt of je basisvaccinaties up-to-date zijn. Dat kan je eenvoudig op www.mijngezondheid.be.

Meer info over vaccinaties voor, tijdens en na je zwangerschap vind je ook op www.allesovervaccineren.be.

Neem foliumzuur

Ben je van plan om je gezin uit te breiden? Dan start je het best dagelijks al met een supplement van 0,4 milligram foliumzuur 4 weken vóór je stopt met je contraceptie. Zo leg je al een goede voorraad aan voor tijdens je latere zwangerschap.

Hamsteren is de boodschap. Want meteen na de bevruchting start (vanuit de neurale buis) de ontwikkeling van het centrale zenuwstelsel van je ongeboren peanut. Daaruit ontstaan later de hersenen en het ruggenmerg. Voldoende foliumzuur is dus nodig voor een goede ontwikkeling.

Je blijft foliumzuur innemen tijdens de eerste 3 maanden van je zwangerschap. De belangrijkste reden om het supplement zéker te nemen? Een gezonde zwangerschap. Met de inname van foliumzuur verhoog je je folaatstatus.

Dat is belangrijk, want een lage folaatstatus bij een zwangere vrouw is een risicofactor voor het ontstaan van neuraalbuisdefecten bij de zich ontwikkelende foetus (zoals bijvoorbeeld een baby met een open ruggetje). Weet wel dat er nog andere risicofactoren voor het ontstaan van neuraalbuisdefecten bestaan, dus foliumzuur kan het optreden ervan niet volledig uitsluiten.

3. FABEL: foliumzuur helpt je sneller zwanger worden

Neen, foliumzuur innemen helpt je niet om de bevruchting te versnellen. Toch begin je het best al te nemen vóór je zwangerschap. Ja, vóór je stopt met je contraceptie. Meer bepaald 4 weken voor je ermee stopt.

Waarom geldt het advies dan dat je al moet starten voor je zwanger bent met een dagelijks supplement foliumzuur van 0,4 milligram? Foliumzuur is je bondgenoot tijdens de eerste 3 maanden van je zwangerschap.

Spijtig genoeg is het een nogal onstabiele vitamine die makkelijk wordt afgebroken tijdens het koken van je eten. Zelfs al ben je een megagezonde en gevarieerde eter, toch vraagt je lichaam tijdens een zwangerschap om meer foliumzuur. Hamsteren maar!

Met de dagelijks aanbevolen hoeveelheid van 0,4 milligram foliumzuur leg je de nodige voorraad aan voor tijdens een latere zwangerschap.

Waarom is foliumzuur zo belangrijk?

De belangrijkste reden om het supplement zéker te nemen? Een gezonde zwangerschap. Foliumzuur of vitamine B11 is een belangrijke vitamine voor wie zwanger is, met name voor de sluiting van de neuraalbuis bij je jonge embryo. Die buis moet zich sluiten om het centrale zenuwstelsel (de hersenen en het ruggenmerg) normaal te laten ontwikkelen bij je ongeboren peanuts.

De juiste sluiting van die neurale buis is al na 6 weken zwangerschap voltooid (en onveranderbaar). Als dat niet correct gebeurt, ontstaan neuraalbuisdefecten, zoals open rug (spina bifida) of afwezigheid van hersenen (anencefalie). Met de inname van foliumzuur verhoog je je folaatstatus.

Uit studies is gebleken dat de kans op open rug bij kinderen met de helft daalt als vrouwen preventief 0,4 milligram foliumzuur per dag innemen voor en in het begin van de zwangerschap.

Opgelet: het risico volledig uitsluiten, is niet mogelijk. Bespreek met je huisarts of gynaecoloog of het zinvol is om ook andere voedingssupplementen te nemen. Maar meestal zijn andere supplementen dan foliumzuur niet nodig.

Eet gezond en gevarieerd

Andere vitamines of supplementen innemen is in principe niet nodig als preventieve maatregel. Het is veel belangrijker om gezond en gevarieerd te eten.

Heb je niet meteen een idee hoe een gevarieerd menu eruit ziet? De Vlaamse voedingsdriehoek is een prima leidraad. Check ook zeker welke voedingsmiddelen je zeker moet vermijden als je zwanger bent.

Bij een tekort aan vitaminen of mineralen moet je wel nog aanvullen met supplementen. Bijvoorbeeld door een vooraf bestaande ziekte of het gebruik van bepaalde geneesmiddelen. Bespreek dat altijd eerst met je huisarts.

Vermijd alle schadelijke stoffen

• Rook niet. Zonder twijfel maatregel nummer 1 voor iedereen die zwanger wil worden of zwanger is. Roken vermindert de vruchtbaarheid en is schadelijk voor je baby als je zwanger bent.
• Drink geen alcohol, neem geen drugs. Alcohol en andere drugs zijn een absolute no go voor vrouwen die zwanger willen worden, net als tijdens de zwangerschap. Alcohol doet het risico op een miskraam toenemen en belemmert de groei van je kindje. Verder in de zwangerschap is alcohol erg schadelijk voor de hersenontwikkeling van je kindje. Andere drugs zijn ook te vermijden als je zwanger wil worden of bent.
• Vermijd hormoonverstoorders. We zijn elke dag en overal omgeven door chemische stoffen, waarvan sommige de hormonale evenwichten in ons lichaam verstoren. De effecten van hormoonverstoorders zijn afhankelijk van het moment van blootstelling. Tijdens de zwangerschap is de foetus volop in ontwikkeling en net dan kunnen hormoonverstoorders schade aanrichten, zelfs na beperkte blootstelling. De schadelijke stoffen zitten in allerlei producten, zoals tandpasta, kleding, shampoo, deodorant, voeding, speelgoed, elektronica, luchtverfrissers ... Ze kunnen je lichaam binnendringen via huidcontact, voeding of door bijvoorbeeld huisstof in te ademen. Vrouwen die zwanger willen worden of zijn, moeten extra opletten om hun baby te beschermen.

* Deze blog is tot stand gekomen in samenwerking met onze partner Departement Zorg. Meer info over ons advertentiebeleid vind je hier