Aan alle ouders met een kind met een of meerdere diagnoses

Ik vraag me af bij welk kind dat dan gebeurt. Of welke ouder dat voor zijn plezier ‘aanvraagt’, als zoiets al mogelijk zou zijn. Want wie een kind met zo’n label heeft, weet wat voor een mallemolen je moet doorstaan en ondergaan vooraleer je kind al dan niet zo’n label toebedeeld krijgt. Er zullen zeker charlatans rondlopen, dat heb je in elke sector, maar dat blijven dan toch wel uitzonderingen, mijns inziens.

En dan krijgt je kind die zogenaamde diagnose. Maar wat brengt het haar of hem als hij of zij toch uiteindelijk in hetzelfde systeem wordt geduwd? Dat je brein helemaal anders werkt en je elke dag opnieuw gevraagd wordt om in je spreekwoordelijke rolstoel mee een marathon te lopen, dat maakt eigenlijk geen zak uit, meedoen moet je toch. ‘Want dat is de beste voorbereiding op later’. Dat vindt een groot deel van de overheid, toch zeker de laatste jaren, meer en meer. Hoe rechtser het beleid, hoe minder we onze verschillen, in mijn ogen ook talenten, onderling mogen benoemen. We mogen toch zeker niet bepamperen, want later moet je ook gewoon meedoen. Ik vraag me af wie er vandaag eigenlijk überhaupt bepamperd wordt. Mijn kinderen zullen het zeker niet zijn… 

Scholen worden onder druk gezet, steeds meer, en worden door de inspectie gecontroleerd en afgestraft als ze een aanpassing te veel hebben gedaan of een leerdoel niet hebben behaald. Zo voelt het toch voor mij, een mama van twee prachtige dochters, elk met twee diagnoses. Dyscalculie hebben ze allebei, naast respectievelijk adhd en autisme. Ik vind het persoonlijk niet echt het vermelden waard, want in real life zijn ze allebei veel meer dan zo’n label. Maar als je mee moet doen met het onderwijssysteem, met de ‘echte’ wereld, dan heb je dat toch beter wel, anders zijn mogelijke aanpassingen al helemaal onmogelijk. 

Om dan toch te moeten vaststellen dat het zelfs mét dat label nog altijd keihard vechten is. Voor alle duidelijkheid, ik vind als mama niet dat alles alleen maar in hun richting moet worden aangepast. Ik koesterde gewoon lang de droom om elkaar ergens in het midden tegemoet te komen en te voelen wat de mogelijkheden zijn aan beide kanten. 

Maar ik blijf vaststellen dat die middenweg een verre droom blijft. In werkelijkheid zijn het mijn dochters die zich elke dag opnieuw helemaal aan het malle systeem moeten aanpassen. En zo vaak uitgeput van het camoufleren en overcompenseren thuiskomen. 

Tot het niet meer gaat natuurlijk. De oudste stapt uit het reguliere schoolsysteem en zal nu via de examencommissie haar laatste graad doen om haar middelbare schooldiploma te behalen. 

Ik wil niemand beschuldigen, want ik voel dat dat niet constructief is. Maar ik stel gewoon vast dat de school niet mee kon denken in functie van een flexibeler lessenrooster om haar dagen minder zwaar te maken. Iets wat ze vorig jaar nochtans uitdrukkelijk hadden gezegd dat zeker mogelijk was, kon nu ineens niet meer.

In de eerste schoolweek had mijn dochter na dag 2 al een eerste meltdown. In de tweede schoolweek had ze een eerste paniekaanval. Haar lichaam zei stop. Het gaat niet meer. 

En het is niet dat ze geen goede punten heeft behaald tot nu toe. Haar scores zijn altijd heel hoog, en dat heeft ze elke keer opnieuw puur op eigen wilskracht, via zelfstudie en bijles voor wiskunde, behaald. Want in de les komt er niets, ik herhaal, niets binnen. ‘Kan je antwoorden als de leerkracht je een vraag stelt?’, vroeg de psychiater gisteren. Ik zag mijn dochters ogen groot worden, omdat de vraag zo confronterend was. ‘Nee’, zei ze. ‘Nooit. Ik krijg niets binnen tijdens de les. Echt niets.’ 

Aan leergierigheid is er bij haar, net als bij mijn andere dochter, geen gebrek. Ik geloof trouwens dat er bij jongeren juist heel veel wil is om te leren. Jammer genoeg wordt alle plezier dat er gepaard kan gaan aan iets bijleren er van kleins af uitgeperst. Want het staat op punten. Er worden honderden taken en toetsen over gegeven, ook voor vakken waarvoor je absoluut geen aanleg hebt. Druk wordt gezet, want dat is de beste voorbereiding voor het hoger onderwijs, klinkt het. Terwijl de wetenschap duidelijk stelt dat een kind eigenlijk maar goed kan leren als hij of zij zich veilig voelt. Als hij spelenderwijs iets kan ontdekken. En niet door elke keer te horen te krijgen dat hij of zij misschien niet in de A-stroom kan blijven als de prestaties in wiskunde niet goed genoeg zijn (dixit de leerkracht wiskunde van mijn jongste bijna elke les). 

Er zijn zoveel goede leerkrachten, begrijp me niet verkeerd. En er zijn zoveel scholen die zoveel meer zouden willen kunnen doen, maar iedereen zit op zijn tandvlees of vast gebetonneerd in een systeem zonder manoeuvreerruimte. We zijn de maatschappij van de burn-outs, maar ok, we doen gewoon voort. 

Ik kan alleen maar uit eigen ervaring spreken, als mama en als vrouw. En in alles voel ik me,  naast uitgeput door de eeuwige strijd voor mijn kinderen, ook een beetje triest. Want we moeten nog effe meedraaien in dit systeem. Met twee cognitief sterke, maar andersdenkende breinen. Waar je uiterlijk gezien op school niets aan ziet, omdat het twee lieve sociale meisjes zijn. Thuis daarentegen zijn ze vaak heel erg leeg en op. 

We zijn zoveel meer dan de richting die we studeren. Mijn meisjes zijn twee lieve, empathische en rechtschapen individuen die opkomen voor elkaar en voor de medemens. Ze kunnen onrecht herkennen wanneer het zich voordoet, omdat ze goede waarden hebben. Dat is zoveel meer waard dan wat ze studeren of wat het label zegt over hen. Wat kunnen ze als mens bijbrengen aan deze maatschappij? Dat zou ook een verhaallijn kunnen zijn op school. 

Stel je voor… dat we in een maatschappij zouden leven waarin we echt naar elkaar zouden luisteren. Dat we zouden begrijpen dat de meeste ouders het niet zo slecht bedoelen en hun kind eigenlijk wel heel goed kennen. Stel je voor dat we dan bereid zouden zijn om samen te denken naar nog mogelijke pistes om die leerdoelen te halen. Het vergt meer maatwerk, dat is zeker, en zoiets vraagt tijd en energie, daar ben ik me van bewust. Maar wie weet wat het ons nog allemaal kan brengen? Jongeren die afstuderen met een gezonde eigenwaarde bijvoorbeeld - in plaats van een laag zelfbeeld omdat ze zich maar niet kunnen concentreren in de klas gedurende zoveel uren of maar niet door wiskunde of een ander vak geraken?

Nietzsche zei ooit: ‘Wat is funester dan te werken, te denken en te voelen zonder innerlijke noodzaak, zonder een diep persoonlijke keuze, zonder lust? Als een automaat van de 'plicht'?’

Martin Luther King zei: ‘De functie van het onderwijs is om iemand te leren om intensief te denken en kritisch te denken. Intelligentie plus karakter - dat is het doel van een ware opvoeding.’

Mogen we onze kinderen niet juist weer wat meer hun eigen identiteit leren omarmen en hun innerlijke vuur leren aanwakkeren, zodat ze op zijn minst het waarom voelen van iets bij te leren? Zouden kinderen en jongeren niet wat meer mogen leren, in plaats van moeten?  Kunnen we onze kinderen niet wat meer vertrouwen geven, in plaats van hen wantrouwend af te straffen als ze niet zo goed zijn in iets? Wat willen we dan van zo’n moeilijke vakken echt meegeven? Hoe kan je een moeilijk vak toch verstaanbaar maken? Wat is echt noodzakelijk om later te functioneren? 

Het leven is voorbij in een flits. Ik hoop dat we hen niet vergeten te vertellen dat het ok is om onderweg iets te vinden waar ze goed in zijn en dat ze graag doen. Dat het ok is om op een integere manier gezonde grenzen te stellen. 

We zijn allemaal anders. Dat is de enige waarheid. We kunnen met andere woorden zoveel leren van elkaar. Is het huidige onderwijskader het beste om dat te kunnen doen? Of kunnen we beter? Ik geloof nog altijd van wel.