Hoe jongeren de digitale leefwereld beleven (met gratis download “schermtijd regels”)
De eerste smartphone
Kinderen in de lagere school die een smartphone hebben, krijgen die gemiddeld op een leeftijd van 8 jaar en 1 maand. Dat is een lichte daling in vergelijking met twee jaar geleden, toen die leeftijd gemiddeld op 8 jaar en 4 maanden stond.
Belangrijke nuance hierbij: steeds meer kinderen gebruiken een (afgedankte) smartphone als vervanger voor een tablet. Die toestellen liggen er, dus waarom zou je dan een tablet kopen? Het gaat hierbij vaak om toestellen zonder eigen sim-kaart, die enkel op Wifi werken.
Bovenstaande leeftijd mag dan wel opvallend laag liggen, we mogen niet uit het oog verliezen dat 59% van de kinderen uit de lagere school nog géén smartphone bezit.
Toch valt het niet te ontkennen dat er een neerwaartse tendens is als we bekijken wanneer kinderen en jongeren hun eerste smartphone kregen. Een smartphonebezitter die nu in de tweede graad secundair onderwijs zit, was gemiddeld 10 à 11 jaar toen die een eerste toestel kreeg, terwijl dat bij de smartphonebezitters die nu in de derde graad lager onderwijs zitten al op de leeftijd van 8 à 9 jaar was.
Kijken we naar wanneer kinderen en jongeren een eigen smartphone met volledige connectiviteit krijgen, dan zien we dat die leeftijd tussen de 11 en 12 jaar ligt.
Sociale media
WhatsApp, Snapchat en TikTok zijn vandaag dé sociale media van jongeren, terwijl Instagram, Facebook en Facebook Messenger erop achteruit zijn gegaan in vergelijking met 2022.
In de derde graad lager onderwijs chat meer dan de helft wekelijks en gebruikt bijna de helft minstens af en toe WhatsApp of Snapchat. Zij gebruiken echter opvallend minder vaak TikTok en Instagram dan in 2022.
Mogelijke verklaringen daarvoor zijn de strengere controles van apps of de gebruikers wel degelijk 13 jaar zijn zoals wettelijk bepaald, de alternatieven voor sociaal contacten zoals Google meet of de chatfunctie in games, de grotere betrokkenheid van ouders bij de mediaopvoeding van hun kinderen en een groter bewustzijn van de tieners. Daarnaast worden TikTok-filmpjes vaak bekeken via YouTube of de browser.
Afspraken thuis
De helft van de gezinnen heeft regels of afspraken over hoe lang kinderen en jongeren op een scherm mogen, en wanneer ze dat mogen doen. Opvallend: ouders geven veel vaker aan dat er thuis afspraken zijn dan dat kinderen en jongeren dat doen. Er worden ook vaker afspraken gemaakt over het wanneer en waar van het gebruik van schermen dan over de inhoud. Er blijft dus marge om afspraken te maken over de schermkwaliteit.
Naarmate jongeren ouder worden, zijn er steeds minder afspraken met hun ouders over schermgebruik. In de derde graad lager onderwijs is dat bij 9% van de tieners het geval, bij de derde graag secundair is dat 44%. Als het gaat over online aankopen, hebben de meeste jongeren (tot en met de tweede graad secundair) wel afspraken.
72% van de tieners en jongeren volgen meestal de afspraken die ze thuis hebben rond mediagebruik. 2% geeft aan dat nooit te doen, de rest doet het soms of heeft geen afspraken. Hoe jonger, hoe vaker er consequenties verbonden zijn aan het niet volgen van de afspraken.
En goed nieuws: over het algemeen zijn tieners en jongeren best tevreden over die afspraken. Bijna 8 op de 10 gaat (eerder) niet akkoord met de stelling dat de regels thuis te streng zijn. Bij 7 op de 10 is er ook geen of niet vaak ruzie over het gebruik van schermen. En 6 op de 10 gaat (eerder) akkoord met de stelling dat het goed is dat er thuis regels bestaan over het schermgebruik.
Gratis download
Wil je de afspraken die jullie thuis maken rond het gebruik van schermen duidelijk zichtbaar maken? Dan kan je deze “schermtijd regels” daarvoor gebruiken: duid aan wat jullie hebben afgesproken en voilà – de afspraken zijn voor iedereen meteen duidelijk!
