Zouden we Smartschool niet beter afschaffen?

12/11/2024

Door Expert Tieners in huis

Waar is de tijd dat je een slecht punt nog even kon parkeren? Je weet wel: die ene toets die je verprutst had, gewoon even verstoppen in je boekentas. Je dacht bij jezelf: Ik maak het wel goed bij de volgende toets. No harm done. En als het rapport eraan kwam, was er meestal niets meer aan de hand. Of misschien een klein leugentje om bestwil om wat tijd te winnen voor een handtekening. Kwestie van zelfredzaamheid, toch? Maar die tijd is voorbij. Nu is er Smartschool (of Magister in Nederland). Een digitale tool die alles registreert en meteen naar de ouders stuurt. Zodra een toets wordt verbeterd, verschijnt het resultaat in de app. Ouders weten vaak al vóór hun tiener hoe het met die toets fysica is gegaan. En dat zorgt voor een heel ander soort dynamiek. Arme kinderen …

Het verlies van een cruciaal leerproces

Vroeger had je als tiener de kans om zelfstandig te leren omgaan met tegenslagen. Een slecht punt halen was niet het einde van de wereld. Je kon reflecteren, beter je best doen, en jezelf herpakken zonder dat je ouders er meteen van wisten. Dat proces van falen, bijsturen en opnieuw proberen is cruciaal in de ontwikkeling van verantwoordelijkheid en zelfstandigheid.

Maar nu? Dankzij Smartschool is dat hele proces zo goed als onmogelijk. Alles wordt continu gemonitord. Ouders krijgen een pushmelding zodra een onvoldoende wordt geregistreerd, vaak zelfs tijdens schooltijd. Tieners hebben amper de tijd om zelf de resultaten te bekijken voordat ze via WhatsApp of sms een paniekbericht van hun ouders ontvangen: “Wat is dat met fysica?!”

Het resultaat? Minder ruimte om zelfstandig te leren omgaan met fouten. Alles wordt direct uitvergroot, wat de druk om perfect te presteren alleen maar verhoogt.

Die goeie ouwe tijd

Ik herinner me nog goed hoe ik ooit een onvoldoende haalde voor een wiskundetoets in het derde middelbaar. (‘ooit’ ‘één onvoldoende’ is een beetje een understatement trouwens, ahum.) Geen ramp, dacht ik. Ik panikeerde dan ook niet zo snel. Maar ik wist dat mijn ouders er niet zo licht zouden overgaan. Dus wat deed ik? Ik stopte de toets ergens diep in mijn agenda en nam me voor om bij de volgende toets een topcijfer te halen. Een week later stond er een negen op mijn volgende toets, en op mijn rapport was alles in balans. Mijn ouders? Die hebben nooit iets gemerkt. Geen stress, geen preek. Ik had mijn eigen probleem opgelost.

Het voelde goed om zelf verantwoordelijkheid te nemen en het recht te zetten. Maar met Smartschool zou dat moment van zelfstandigheid nooit hebben bestaan. Mijn ouders hadden die onvoldoende meteen gezien, ik had mij even op toilet moeten verstoppen, de donderpreek moeten doorstaan … en vooral de kans niet gehad om het zelf op te lossen.

De rol van ouders: Vertrouwen geven

Het constante monitoren neemt niet alleen de autonomie van tieners weg, maar kan ook onbedoeld de ouder-kind-relatie belasten. Ouders willen het beste voor hun kinderen, maar ze vergeten soms dat ze zelf ook geen perfecte schoolcarrière hadden. Wie zonder zonde is, werpe de eerste steen. Haal eens een oud rapport boven: grote kans dat je daar zelf ook een paar pijnlijke cijfers op terugvindt.

In plaats van tieners te confronteren bij elke kleine misstap, kunnen ouders beter vertrouwen tonen. Geef hen de ruimte om zelf te leren en fouten te herstellen.

Moeten we Smartschool afschaffen?

Misschien niet helemaal. Het kan een nuttige tool zijn voor communicatie tussen school en ouders. Maar misschien is het tijd om de instellingen te herzien. Wat als ouders pas aan het einde van de maand een overzicht krijgen van de resultaten? Zo krijgen tieners opnieuw de kans om zelf verantwoordelijkheid te nemen en oplossingen te zoeken. Op sommige scholen wordt er al met zo’n systeem gewerkt, maar voor andere scholen is er wellicht nog wat werk aan de winkel.

Smartschool zou moeten ondersteunen, niet controleren. Want fouten maken hoort bij het leerproces. En daar hebben tieners ruimte voor nodig, niet een constante schaduw van digitale controle.

En eerlijk? Zouden we daar zelf ook niet wat rustiger van worden?

Lees meer: Ouders komen van Mars - Je tiener komt er wel

Tieners en schoolwerk: het is een uitdaging waar veel ouders mee te maken krijgen. Hoe krijg je je puber gemotiveerd om huiswerk te maken zonder dat je elke keer in een discussie belandt? En hoe ondersteun je je tiener zodat die efficiënt aan de slag gaat? Ouders komen van Mars: je tiener komt er wel is dé gids voor ouders die hun tiener zo vlot mogelijk door het schooltraject willen loodsen.

Hier vind je een schat aan praktische tips om je puber weer in actie te krijgen en dat vervelende uitstelgedrag aan te pakken. Leer hoe je faalangst kunt herkennen en voorkomen, zodat je tiener met meer zelfvertrouwen aan het schoolwerk begint. Dit boek biedt ook advies om schoolmoeheid tegen te gaan en geeft tips om ruzies over huiswerk te vermijden – of toch te beperken. Daarnaast krijg je concrete tips voor studievaardigheden en slimme planningstechnieken.