Opeens staken er vragen de kop op die bepaalden hoe goed Mohamed en ik eigenlijk waren als team, met één doel voor ogen: zorgen voor een kind op een verantwoorde en liefdevolle manier. Wie staat ’s nachts op? Wie verschoont de luiers waarvan je al van mijlenver kunt ruiken dat de inhoud shockerend zal zijn? Wanneer is het juiste moment om hulp te bieden? Wanneer maak je dat je weg komt?
Natuurlijk spelen genderpatronen hier een grote rol in. Ik ben een vrouw, Mohamed is een man. Voor sommige mensen bepaalt dat wat ik zou moeten doen en wat de taken van Mohamed zouden zijn. Ik zou mijzelf niet zijn als ik deze rollen niet constant actief in vraag stelde.
Ons eerste idee was dat we allebei alles zouden doen. Behalve borstvoeding geven, waren er volgens mij geen taken die Mohamed niet of minder goed zou kunnen. De eerste weken van het leven van Mehdi was dat hoe we de dingen aanpakten. We deden allebei alles, maar we deden het ook écht samen. Klinkt heel lief en romantisch, hè? Het was verschrikkelijk.
We liepen allebei rond als kippen zonder kop, stonden allebei op ’s nachts als Mehdi wakker werd en verschoonden de luiers met z’n tweeën alsof er echt twee mensen nodig waren om dat te doen. Als ik halverwege besefte dat ik niet genoeg doekjes had, stond Mohamed achter mij om ze aan te vullen. Als Mohamed hem in bad stopte, stond ik daarna te wachten met een handdoek.
Het was dodelijk vermoeiend en ik heb geen idee wat er op dat moment door ons hoofd ging. We waren zo vastberaden om alles samen te doen dat we elkaar onnodig aan het uitputten waren. We bedoelden het allebei goed, we wilden er zijn voor elkaar, maar het was belachelijk. We moesten een nieuwe manier vinden.
Mohamed was de eerste die het aankaartte. ‘We pakken dit niet slim aan’, zei hij op een ochtend dat we allebei bekaf waren en de halve nacht op waren geweest. ‘We moeten de taken verdelen en afwisselen in de nachtshift.’ En zo geschiedde. We beloofden niet meer twee keer zo moe te zijn en elkaar constant voor de voeten te lopen. Soms lukte dat goed, op andere momenten minder.
Ik ben opgegroeid met een moeder die alles deed thuis en een vader die alles deed buitenshuis. Yemma heeft nooit buitenshuis gewerkt, maar dat wil niet zeggen dat ze minder hard werkte dan mijn vader. Tien kinderen grootbrengen lijkt mij het zwaarste dat je kunt doen.
Maar de rollen werden zo gemakkelijk verdeeld: de ene zorgt thuis voor de kinderen en het huishouden, de andere zorgt ervoor dat er brood op tafel komt. Dat is niet alleen hoe het er in mijn familie vaak aan toeging, maar overal waar ik keek. Los van hun culturele achtergrond, opleiding of job lijken vrouwen altijd degene die het grootste deel van de huishoudelijke taken en de zorg voor kinderen op zich nemen, ook al werken ze daarnaast nog buitenshuis. Het vreemdste vind ik nog dat we dat allemaal maar normaal vinden.
Zelfs de grootste feministen in mijn omgeving klaagden omdat hun man niet wilde "babysitten" (het blijft voor mij de vreemdste uitdrukking ooit, babysitten op je eigen kind) als zij een avond voor zichzelf wilden. In theorie zijn we er allemaal op vooruit gegaan, in de realiteit is dat zeker niet overal het geval. We vinden het super dat zoveel vrouwen ervoor kiezen om te gaan werken, allemaal heel vooruitstrevend. Maar aan de andere kant verwachten we dat ze nog steeds evenveel doen als toen ze fulltime thuis waren. Dat lijkt me toch niet helemaal logisch…
Ik geloof dat het vooral misloopt bij die verwachtingen. Zowel Mohamed als ik deden allebei ons best en probeerden onze verwachtingen soms uit te drukken in percentages. Ik had dat ooit gehoord in een podcast en vond het een geweldige manier om je eigen energielevel uit te drukken. Je kunt niet altijd allebei honderd procent van jezelf geven. Maar als de ene na een zware werkweek zo’n twintig procent in zich heeft, moet je er als partner voor zorgen dat jij er kunt zijn om voor de overige tachtig procent te zorgen.
Natuurlijk is het belangrijk om voor genoeg evenwicht te zorgen, zodat jij niet altijd degene bent die moet compenseren. Het hielp mij wel om dit in het achterhoofd te houden. We moesten er allebei zijn voor Mehdi, maar ook voor elkaar. Die verwachtingen naar elkaar toe, dat zat op zich dus wel goed bij ons. Maar er waren er ook nog anderen die onbewust een invloed hadden op ons.
Toen Mehdi enkele maanden oud was, ging ik er zelf een dagje op uit. Intussen deelde Mohamed op Instagram zijn dagje met Mehdi. Hij deelde wat hij 's morgens deed om hem te entertainen, hoe hij daarna een wandeling ging maken en Mehdi langzaam weg dommelde in zijn eerste dutje. Flesjes en speeltjes passeerden de revue en hier en daar deelde hij nog iets wat ik hem had meegegeven om deze dag zo goed mogelijk voor Mehdi te zorgen. Niet dat hij advies nodig had om ons kind in leven te houden, maar zo zit ik dan weer in elkaar.
Ik herinner mij deze dag nog levendig, omdat ik de dag nadien uitgenodigd was bij familie. Ook zij volgden Mohamed op Instagram en er werden heel de avond complimenten uitgedeeld voor zijn betrokkenheid als vader. Iemand zij op een bepaald moment: 'Hij doet wel veel hè, precies een moeder.' Een perfecte illustratie van de verwachtingen die anderen hadden en op ons projecteerden. Een man die veel doet is een goede moeder. Een vrouw die ook andere dingen doet dan voor de kinderen zorgen is een falende moeder.
We houden die stereotypes zo hard in leven, zelfs wanneer we iets zien dat daar niet binnen past. In plaats van het aan te moedigen dat een man zich inzet zoals een vader dat hoort te doen, werd er gevraagd waar ik was op dat moment. Ik herinner mij dat ik antwoordde dat Mehdi één moeder had en dat ik dat was. Dat Mohamed het heel goed deed als vader en dat dat was hoe het hoorde. 'Ja, maar dat zie je toch niet veel hè.'
Wat mij nog meer ergerde dan deze verwachtingen was dat de lat zo laag lag voor mannen en zo hoog voor vrouwen. Mohamed hoefde niets speciaals te doen. Er gewoon zijn en Mehdi in leven houden was genoeg voor de goedkeurende blik van de buitenwereld. De verwachtingen die mensen van mij hadden waren torenhoog. Ik moest er ook zijn, maar wel op de juiste manier. Borstvoeding geven, 's nachts alleen opstaan en mijn arme echtgenoot zijn nachtrust gunnen, te allen tijde beschikbaar zijn voor mijn gezin en ervoor zorgen dat Mehdi, maar ook Mohamed niets ontbrak, op geen enkel moment van de dag.
Uiteraard moest dat allemaal gebeuren in een huis dat er piekfijn bij lag en bij wijze van spreken klaar was voor bezichtigingen. Excuseer? En hoe moest ik dat allemaal doen? Dat moest ik zelf maar uitzoeken.
Meer weten?
In dit boek vertelt Hanan Challouki openhartig over dat onzekere eerste jaar als moeder. Aan de hand van zo'n 30 typische uitspraken en hardnekkige clichés legt ze de vinger op de kwetsbare plekken die voor elke moeder herkenbaar zijn. Een hoofdrol is daarbij weggelegd voor haar eigen (Marokkaanse) moeder en de no-nonsense attitude waarmee die haar tien kinderen grootbracht, een schril contrast met de druk die prille moeders vandaag ervaren. Zo is Imposter moeder ook een verhaal over generatieverschillen en culturele tradities, over oermoeders en moslimmama's. En vooral: een warm pleidooi om vanuit die diverse perspectieven het perfecte moederschap te relativeren.
Meer info vind je hier.
