De (verontrustende) resultaten van onze Mama Baas-enquête rond het welzijn van ouders in coronatijden
Dat we niet meteen vrolijk worden van de cijfers is een understatement. Zo geeft ruim 68% van de ouders aan dat de combinatie thuiswerk en de zorg voor de kinderen totaal niet haalbaar is. Het gemiddelde energiepeil van ouders op een schaal van 1 tot 10 ligt op een schamele 5,17 en niet minder dan 63% van de ouders geeft aan zich uitgeput te voelen op het einde van de dag. Verontrustende cijfers …
Alle cijfers op een rijtje!
Over de 2.273 mama’s en papa’s
Onze enquête werd enthousiast ingevuld: niet minder dan 2.273 mama’s en papa’s hebben eraan deelgenomen. Het overgrote deel daarvan waren mama’s (98%), onder wie 5% alleenstaande mama’s. Daarnaast namen er papa’s (1%) en plusmama’s (0,5%) deel. Hun gemiddelde leeftijd bedraagt 33,3 jaar.
Ongeveer de helft van de deelnemers heeft twee kinderen, 30% heeft één kindje en 10 procent heeft er drie. Een klein percentage heeft vier kinderen of meer.
De meeste mama’s en papa’s (97%) hebben één of meerdere kindjes jonger dan 10. 72% heeft één of meerdere kindjes tussen 0 en 3 jaar, 46% heeft één of meerdere kindjes tussen 4 en 7 jaar, 15% heeft één of meerdere kinderen tussen 8 en 12 jaar en 0,04% heeft kinderen ouder dan 12 jaar.
Ruim 45% van de deelnemende mama’s en papa’s werkt in dienstverband. Zo’n 19% werkt in het onderwijs, en zo’n 17% in de zorgsector. Daarnaast werkt 3% als arbeider en 5% is zelfstandige.
Tijdens deze coronatijden blijft 43% van hen aan het normale ritme werken, maar dan van thuis. Een kleine 9% moet extra hard werken terwijl er voor 10% niets verandert. Een kleine 7% is tijdelijk werkloos, en zo’n 9% is deeltijds werkloos.
Organisatie binnen het gezin
De kinderen entertainen blijkt niet altijd evident. Zo’n 40% van de kinderen kunnen zich meestal bezighouden, terwijl dat bij zo’n 37% meestal niet lukt. Bij 19% lukt het absoluut niet, terwijl 2,5% zich dan weer heel vlot weet bezig te houden.
In 64% van de gevallen is het vooral de mama die instaat voor het entertainment van de kinderen, en in 31% van de gevallen zijn het mama en papa die daar samen voor zorgen. Bij 4% is het vooral de papa, bij 0,31% de plusmama en bij 0,26% de pluspapa.
Wat pre-teaching betreft, geeft 42% van de mama’s en papa’s aan dat het de ene dag al beter loopt dan de andere. Bij 9% loopt het allemaal vlot, en 8% zit echt met de handen in het haar. 41% van de mama’s en papa’s geeft aan nog geen schoolgaande kinderen te hebben of nog niet aan pre-teaching te moeten doen.
Pre-teaching is in 44% van de gevallen de verantwoordelijkheid van de mama, bij 8% is het een gedeelde verantwoordelijkheid tussen mama en papa. Bij 4% is het de papa die de pre-teaching op zich neemt, bij 0,35% de plusmama en bij 0,13% de pluspapa. De overige 40% hoeft niet aan pre-teaching te doen.
Verontrustende cijfers als het gaat over de combinatie thuiswerken en zorgen voor de kinderen: ruim 68 procent geeft aan dat de combinatie totaal niet haalbaar is. 45% van de ouders geeft aan dat ze het gevoel hebben te weinig te doen voor de werkgever én voor de kinderen. 14% heeft het gevoel vooral tekort te schieten t.o.v. de kinderen, terwijl 9% het gevoel heeft tekort te schieten t.o.v. de werkgever. Bij 25% van de ouders lukt de combinatie redelijk, en een kleine 7% geeft aan de combinatie vlot loopt.
Niet verwonderlijk dus dat 69% van de ouders aangeeft vaker zijn of haar geduld te verliezen tegenover de kinderen. 15% van de ouders verliest bij het minste zijn of haar geduld, en 16% heeft alles onder controle.
Welzijn van de ouders
Ook op het vlak van energiepeil zijn de cijfers zorgwekkend te noemen. Het gemiddelde energiepeil, waarbij 1 zeer slecht is en 10 uitstekend is, ligt momenteel op 5,17. 37% van de ouders geeft zichzelf een energiepeil van minder dan 5. Bij 53% van de ouders ligt dat tussen 5 en 7 (middelmatig), terwijl 10% een cijfer geeft tussen 8 en 10 (goed).
Niet minder dan 63% van de ouders geeft toe zich uitgeput te voelen op het einde van de dag. 55% ervaart meer stress dan normaal, 41% haalt minder voldoening uit zijn of haar dagen en 40% slaapt slechter. Bovendien voelt 30% zich vaak neerslachtig en voelt 20% zich vaker angstig dan anders. Daartegenover geeft 12% aan zich gelukkiger te voelen dan anders. 11% haalt net meer voldoening uit zijn of haar dagen en 3% heeft meer energie over op het einde van de dag. 8% voelt zich hetzelfde als anders.
De grootste stressfactoren? Alles moeten combineren en het gevoel hebben om op geen enkel vlak 100% te voldoen (75%), het wegvallen van me-time (51%), het gevoel de kinderen voortdurend te moeten entertainen (40%), werken van thuis (14%) en de druk van pre-teachen (11%).
Wat ouders het lastigst vinden aan heel deze periode: hun kids voortdurend te moeten entertainen (73%), gevolgd door het gebrek aan contact met de familie (68%), de combinatie werk / huishouden / pre-teaching / kids entertainen (63%), een gebrek aan toekomstperspectief en niet weten wanneer alles terug normaal wordt (62%), geen tijd voor zichzelf (62%), het gebrek aan contact met vrienden (60%), gebrek aan contact met collega’s (27%), de stress rond boodschappen doen (lange wachtrijen, afstand houden, beperkte tijd om te winkelen, …) (28%) en niet op restaurant kunnen (18%).
Het gevolg is dat 39% van de ouders aangeeft vaker alcohol te drinken. 7% drinkt elke dag, 32% drinkt vaker dan anders alcohol maar niet dagelijks. 7% lastte dan weer een alcoholstop in tijdens deze periode, en 54% merkt geen veranderingen op dat vlak.
Bij 45% van de ouders bleven de eetgewoontes hetzelfde. 13% eet gezonder dan anders, terwijl dat bij 4% net ongezonder is. 19% eet zoals gewoonlijk maar met meer ongezonde tussendoortjes, en 19% probeert gezond te eten maar eet vaker comfort food zoals pizza of frietjes van de frituur.
40% van de ouders geeft aan minder te sporten dan voorheen. Bij 36% is dat te wijten aan tijdsgebrek, bij 14% is de sluiting van hun sportclub de oorzaak. 22% van de mama’s en papa’s beweegt evenveel als voor deze periode, 27% beweegt net meer.
Me-time blijkt nog meer dan anders een schaars goed te zijn geworden. 52% van de ouders geeft aan nauwelijks tijd te vinden voor zichzelf, 21% vindt daar helemaal de tijd niet voor, 17% neemt wel tijd voor zichzelf maar niet voldoende, en slechts 6% zegt voldoende tijd voor zichzelf te hebben.
Ouders halen vooral energie uit de kleine dingen: een fijn moment met het gezin, knuffelen, het mooie weer, een wandel- of fietstocht, stilte, online shoppen, wijn of chocolade. Al zijn er ook opvallend veel ouders die ‘niks’ antwoorden op de vraag waar ze momenteel energie van krijgen …
Een kleine meerderheid van de ouders (53%) geeft aan dat ze iets meer tijd hebben als gezin in deze periode. 26% vindt dat ze veel meer tijd hebben voor elkaar, 12% ziet geen verschil en 9% vindt dat er net minder tijd voor elkaar overblijft.
Bijna de helft van de ouders (44%) zegt wel iemand te hebben bij wie ze het hart kunnen luchten, maar blijft het lastig vinden zonder face to face of fysiek contact. 43% kan bij iemand terecht en heeft het gevoel dat dat helpt. 18% geeft aan niet echt bij iemand terecht te kunnen.
Toch zijn er ook positieve punten aan deze periode. Zo geniet 52% van de ouders van het feit dat de ochtend- en/of avondrush is weggevallen. 41% vindt het positief dat er meer quality time is met het gezin, en 35% is blij dat het woon-werkverkeer is weggevallen. Ook het wegvallen van hobby’s zorgt voor meer tijd (12%) en 16% kon klusjes opknappen die voorheen bleven liggen. Bij 4% ligt het huis er netter bij dan voorheen. 7% ziet geen voordelen aan deze periode.
Toekomst
De grote meerderheid ziet de toekomst voorzichtig positief in. De gemiddelde score op toekomstvisie, waarbij 1 voor heel somber staat en 10 voor zeer positief, bedraagt 6,29. 65% van de ouders ziet de toekomst middelmatig in en geeft een score tussen 5 en 7, 13% ziet de toekomst somber in en geeft een score lager dan 5, en 22% heeft een positieve kijk op de toekomst met een score tussen 8 en 10.
Veel ouders geven ook aan lessen mee te nemen naar de toekomst. Zo zien veel mama’s en papa’s het belang van tijd voor zichzelf in en nemen veel ouders zich voor om de agenda minder vol te plannen en te vertragen. Ook loslaten en minder perfectionistisch leren zijn is iets wat hoog op de agenda staat van veel ouders. Veel mama’s en papa’s zijn ook van plan hun prioriteiten te herbekijken. En last but not least: meer genieten van kleine dingen.