4694fi.jpg

Dossier: alles over tandjes bij baby tot lagere schoolkind

26/12/2019

Wanneer krijgt je baby tandjes en wanneer moet je beginnen met tandenpoetsen? Wat bij tandpijn bij baby's? En hoe poets je de tanden van een grotere kleuter en lagere schoolkind? Rond al deze vragen en nog veel meer hebben huisarts Sofie Vanderoost en tandarts Sofie Vandevelde een heel interessant dossier gemaakt. 

Wist je dat...

Wist je dat kinderen per dag gemiddeld 400 keer glimlachen? Wist je dat volwassenen gemiddeld ‘slechts’ 15 keer glimlachen per dag? Niet voor niks dat we terug naar onze kindertijd verlangen. Want wie glimlacht, voelt zich ook effectief gelukkiger.

Dat is, naast het beperken van vervelende ingrepen, het voorkomen van eetproblemen, het ontwikkelen van stevige kaakspieren en mondholte, het garanderen van een frisse adem en een basis leggen voor een betere gezondheid, één van de belangrijkste redenen om de tandjes al van bij de eerste tanddoorbraak te behandelen als diamantjes. Een stralende glimlach, daar gaan we voor. 

Tanden van 0 tot 12: wanneer krijgen we wat?

De eerste melktanden verschijnen gemiddeld rond de leeftijd van zes maanden. De twee onderste snijtanden zijn eerst aan de beurt. Soms kan het tijdstip en de volgorde van de doorbraak verschillen.

Rond de leeftijd van 2,5 jaar is het melkgebit volledig gevormd en tellen we 20 melktandjes.

De eerstetandwisseling start vanaf de leeftijd van 6 jaar. De eerste melktanden, de snijtanden, vallen uit in dezelfde volgorde als ze verschenen zijn op zuigelingenleeftijd. Eerst de onderste, dan de bovenste. Ongeveer gelijktijdig breken helemaal achteraan in de mond, achter de rij melktanden, de eerste grote kiezen door.

Na een rustperiode van enkele jaren vindt rond de leeftijd van 10 jaar de tweede tandwisseling plaats. Zowel de voorkiezen als de hoektanden worden gewisseld.

Rond de leeftijd van 12 jaar breekt de tweede definitieve kies door.

Het definitieve gebit telt 32 tanden, de wijsheidstanden ingerekend, maar bij vele mensen breken deze niet door.

Tanddoorbraak bij baby’s: symptomen en tips

‘Het zullen de tandjes zijn…’ Vaak een uitdrukking wanneer we het gedrag of de symptomen van de baby niet kunnen verklaren en je je eigenlijk niet ongerust maakt. De symptomen en temperatuursverhoging houden slechts een paar dagen aan.

Symptomen

  • Lichte temperatuursverhoging
  • Dunnere ontlasting
  • Pijn
  • Humeurschommelingen 
  • Lopende neus
  • Kwijlen, kwijlen en nog eens kwijlen
  • Geïrriteerd of roder tandvlees
  • Onrustig slapen
  • Verminderde eetlust
  • Rode kaakjes

Ze knabbelen ook graag op een bijtring, een vinger of fopspeen, net omdat dat een pijnstillend en kalmerend effect heeft.

Tips bij doorbrekende tandjes

  • Steek de bijtring  (eventueel met vloeistof in) in de ijskast. De koude werkt extra pijnstillend en ontzwellend.
  • Masseer of zet met je vingers lichte druk op het pijnlijke tandvlees.
  • Vraag raad aan de apotheker. Er zijn een aantallen onschadelijke middeltjes voorhanden. Denk maar aan Teejel, Camilia, Gengigel baby, balsem voor eerste tandjes, multilind baby tandgel… Hou je wel aan de voorschriften!
  • Ook het masseren of lichte druk uitoefenen op het pijnlijke tandvlees kan de pijn wat verzachten.
  • Is je kindje niet te troosten of is de nachtrust erg verstoord? Geef dan gerust eens een pijnstiller op basis van paracetamol. Beperk het gebruik tot een aantal dagen.
  • En voor de mama’s en papa’s: veel geduld en liefde.
jongen poetst tanden

Tandenpoetsen: vanaf wanneer en hoe?

Poetsen doe je vanaf de eerste tandendoorbraak. Bouw het in als een ritueel, net zoals het slapen gaan, het neusspoelen… Uiteraard loopt dat niet altijd van een leien dakje. Hou rekening met de noden van de leeftijd van het kind.

Hoe tanden poetsen bij kinderen?

  • Laat de kleine poepzitter zijn tandvlees wat verdoven en laat hem eventjes al spelenderwijs wat bijten op zijn borstel. Poets nadien even na.
  • Laat een eigenzinnige peuter zijn tandenborstel even zelf vasthouden. Poets nadien nog even na.
  • Hou voet bij stuk bij grotere peuters en kleuters en lees eens een boekje over de tandjes. Een vraag zoals ‘Wil je flink je tandjes komen poetsen?’ mondt altijd uit in een overtuigende ‘Nee!’.  Zeg eerder: ‘Het is tijd om je tandjes te poetsen’ of ‘Je moet je tandjes poetsen.’
  • Lagere schoolkinderen leer je zelf te poetsen. Maar ook bij hen poets je nog even na.

Poets in functie van de 3 B’s: BINNEN-BOVEN-BUITEN. Benoem dat ook luidop zodat ze later dezelfde poetstechniek toepassen.

Maak kleine draaiende bewegingen met de borstelkop terwijl je alle vlakken van het gebit afgaat.

Tips bij het tanden poetsen bij kinderen

  1. Kies een gepaste tandpasta, aangepast aan de leeftijd; ze verschillen in de concentratie van fluoride. Gebruik evenveel tandpasta als de grootte van een erwt.  
  2. Een grondige poetsbeurt duurt 2 minuten en gebeurt tweemaal daags. Het is aangewezen je kind nog te helpen tot de leeftijd van 10 jaar. Tot de leeftijd van 9 jaar poets je effectief nog na.  Let goed op de kauwvlakken van de grote kiezen achterin.
  3. Koop een gepaste tandenborstel. Een rechte steel met een goede grip en een klein borstelkopje zorgen dat je overal goed aankan. Elektrisch poetsen is eveneens een goede optie.
  4. Wissel geen tandenborstels uit, tenzij je graag bacteriën verzamelt.
  5. Na gebruik spoel je de tandenborstel af met stromend koud water (heet water kan de borstelhaartjes beschadigen) en laat je hem aan de lucht drogen met de steel naar onderen.
  6. Vervang de tandenborstel of het opzetkopje van de elektrische tandenborstel bij elke seizoenswissel. Wist je dat na 3 maanden gemiddeld 7 miljoen bacteriën op je tandenborstel aanwezig zijn?

Wanneer niet de tanden poetsen?

Poets niet onmiddellijk na het eten van zure vruchten of het drinken van vruchtensap. Door de inwerking van het zuur in combinatie met het borstelen slijt het tandglazuur sneller dan normaal.

Een gaatje in de tanden!

Een leger bacteriën (zitten in je mond) zetten suikers om in zuren.Het zuur, de bacteriën, voedselresten en slijm op de tandjes vormen samen de witgele kleverige tandplak. Het zuur in de tandplak lost bovendien het tandglazuur op, waardoor er nieuwe verblijfplaatsen, nl. holten in de tand, ontstaan, waarlangs de kiemen kunnen binnentreden. De tanden krijgen gaatjes.

Laat je de bacteriën hier te lang hun gang gaan, dan krijgt je kind tandpijn. In erge, diepe gevallen van cariës leidt het tot een abces of tandverlies.

Hoe voorkom je tandbederf bij kinderen?

1. Geef je tanden rust.

  • Leer je kind van jongsaf gezonde eetgewoonten aan. Geef zelf het goede voorbeeld.
  • Plan eetmomenten in. Vermijd dat kinderen continu staan te eten. Beperk dit tot twee tussendoortjes en drie hoofdmaaltijden. Elke maaltijd is een zuuraanval op je tanden. Door wat tijd tussen te laten heeft het glazuur de tijd om zich enigszins wat te herstellen. Drinken en tandenpoetsen na de maaltijd helpt uiteraard ook.
  • Zorg voor gezonde tussendoortjes, arm aan suikers. Snoeppreventie wordt tegenwoordig in heel veel scholen toegepast.
  1. Drink voldoende water/melk/thee
  • Laat het kind drinken na elke maaltijd. Zo spoel je etensresten en zuren weg.
  • Leer je kind snel uit een beker drinken. Vermijd papflessen op peuter-kleuterleeftijd. (cfr zuigflescariës)
  • Geef je kind melk, thee of water. Vermijd frisdrank, fruitsap… De combinatie van zuur en zoet is nefast voor de tanden. Ook frisdranken bevatten veel zuren die het glazuur rechtstreeks aantasten.
  • Een drankje zoals Fristi geeft je kind alleen tandproblemen en een suikerverslaving, geen vitamines.
  • Laat het kind ook drinken na het innemen van medicijnen zoals siroop. Ook na het puffen en aerosollen moet het mondje gespoeld te worden. Het is bewezen dat ook zij tandbederf kunnen veroorzaken.
  1. Kauwen en knabbelen

Kauwen zet onze spijsvertering in gang. De kaakspieren worden hier krachtpatsers van, wat belangrijk is voor een sterk gebit. Kauwen creëert speeksel, de eerste kuisploeg van de tanden. ’s Nachts produceren we minder speeksel waardoor suikerrijke dranken of voedsel net voor het slapen gaan, zeer schadelijk zijn. Vermijd zacht eten en voorverwerkte voeding. Het blijft veel te gemakkelijk aan de tanden hangen.

Leer het kind eens goed doorbijten. Éen appel per dag houdt zowel de dokter als de tandarts weg. Geef je kind knabbeltussendoortjes zoals worteltjes, komkommers, Bloemkool,.. Rauw is dik ok! Maak eens een fruitbrochette in plaats van een suikerspin op een verjaardagsfeestje.

  1. Vermijd geraffineerde suikers

Kies voor vezelrijke voeding, volle rijst, en hopen fruit en groenten…probeer het alleszins.

  1. Vermijd te veel zuren

Uiteraard is dit een rechtstreekse aanval op het glazuur. ‘Smoelentrekkers’, zuurtjes, frisdranken, fruitsappen: beter niet!

  1. Correcte tandhygiëne: poetsen en tandarts

Leer je kind correct poetsen. Bouw het in als ritueel.

Ga regelmatig naar de tandarts met je kind. Zo voorkom je dat bestaande gaatjes reusachtige proporties aannemen waardoor het plak- en vulwerk beperkt blijft. Meer tips over hoe je een tandartsbezoek vlot laat verlopen lees je hier

jongen papfles

Zuigflescariës: wat is het en hoe voorkom je het?

Zuigflescariës is tandbederf dat zich bij een peuter voordoet zodra de eerste tandjes zijn doorgebroken en dat altijd start met doffe witte plekken. 

Lees hier meer over zuigflescariës.

Mag ik mijn kind nu echt niets meer gunnen?

Natuurlijk wel, maar neem de tips ter harte.

Wil je je kind toch eens laten snoepen? Doe dat dan net na de maaltijd. Het verteringsproces zorgt op dat moment voor voldoende speeksel waardoor de zuren geneutraliseerd of verdund worden en de schade beperkt blijft. Eindigen met een glaasje water en/of het poetsen van de tanden is natuurlijk nog beter. Vermijd poetsen wel onmiddellijk na het eten van zuren.

Hetzelfde geldt voor het drinken van frisdranken en fruitsap. Beiden (ook de zogezegde ongezoete fruitsappen) bevatten veel suikers en zuren. Wil je toch eens afwisselen met water? Geef het dan ook onmiddellijk na de hoofdmaaltijd en laat het hem of haar in 1 keer uitdrinken, zodat de aanvallen te ‘overzien’ zijn.

Verkies een vers en stevig stuk fruit boven een glas fruitsap.

Geen geluk?

Soms doe je zo je best, worstel je elke dag met die tandenborstel en je peuter om de tandjes stralend wit te houden en blijkt je kind toch plots gaatjes te hebben, terwijl het zoontje van de buurvrouw belange zo goed niet poetst.

Er zijn jammer genoeg ook andere factoren zoals een bepaalde speekselsamenstelling of de aanwezigheid van specifieke zuurvormende bacteriën, die het proces kunnen benadelen. 

Bestsellers

cover ouders komen van mars

Ouders komen van Mars

€ 21.99
mok legendaddy

Koffiemok | legendaddy

€ 16.95
to do hero gezinsplanner

To Do Hero: Gezinsplanner

€ 18.99

Meilleures ventes