4290fi.jpg

Dossier: een broertje of zusje erbij, hoe doe je dat?

23/11/2021

Ben je in blijde verwachting van een tweede, derde, vierde… kindje of is er net een klein mensje bijgekomen in jullie gezin? Bij elke baby moet er opnieuw een evenwicht gezocht worden. Maar je krijgt ook kansen om te groeien als ouder, bijvoorbeeld door te leren loslaten... 

Herkenbaar?

Misschien is dit wel herkenbaar?

Eerste baby: je weet niet wat er allemaal op je afkomt, je bent onzeker en je gaat snel naar de dokter met je kindje wanneer je bezorgd bent.

Tweede baby: je bent rustiger en vertrouwt op je moederinstinct. Wanneer je naar de dokter gaat, is er wel degelijk iets niet pluis.

Derde baby: je kleuter zegt dat hij denkt dat ‘de baby’ ziek is. Handig…

Om maar te zeggen, je verandert als mama, en staat sterker in je schoenen naarmate je meer ervaring hebt.
Maar die kleine peuters en kleuters die je al hebt rondlopen: wat vinden zij er eigenlijk van? En hoe kan je hen voorbereiden op de komst van een broertje of zusje?

Voorbereiding tijdens de zwangerschap

1. Zeg het niet te vroeg

Vertel het niet te vroeg want wachten is euhm… geen talent van peuters en kleuters. Zo rond de vijfde of zesde maand is het bollend buikje bij mama al goed zichtbaar en is de tijd die nog rest voor je kind overbrugbaar. 

2. Wees zelf dolenthousiast!

Zo vergroot je de kans dat je kind je enthousiasme gaat delen. Dat heet dan imitatie en werkt vaak heel erg goed op die leeftijd. Al kan het ook zijn dat je kind helemaal anders reageert. Sommige kinderen zijn verdrietig of onverschillig… Laat die kleine mini’s hun gevoelens zeker uiten, echt helemaal begrijpen is nog wat moeilijk voor hen. De beste manier om met al die gevoelens om te gaan is eerlijk, ondersteunend en geruststellend.

‘Ik wil geen baby!’ kan erg hard binnenkomen, maar je kind kan de impact daar niet van inschatten. Je kind heeft misschien tijd nodig te wennen aan het idee, of hij wil liever verder spelen in plaats van te praten. Erken de gevoelens, respecteer die, geef een alternatief hoe met de baby om te gaan en bevraag waar je kind nood aan heeft. Antwoord zoiets als ‘Jij wil nu geen baby, de baby zit nog in mama’s buik en als je eens tegen die baby in de buik wil vertellen dat jij zijn grote broer bent dan mag dat hoor, maar nu wil je dat niet hé. Wat zou jij nu wel willen doen?’

3. Creëer voordelen

Vaak zijn er wel wat nadelen voor grote broers of zussen, dus is het handig als je de voordelen gaat benadrukken. Het voordeel dat ze leren samen spelen is nog te ver van hun bed. Wat ze merken is dat mama vaker moe is, mama hen niet zo vaak meer kan oppakken... Maar vermoeide mama’s kunnen misschien wel wat meer aan de schoolpoort staan? Of vaker verhaaltjes voorlezen in de zetel? Er zijn heel erg veel leuke boekjes over het thema ‘grote broer of grote zus’ worden die je kan voorlezen! 

4. Betrek je kindje tijdens de zwangerschap

  • Je kan op babybezoek gaan bij iemand die recent bevallen is zodat je kindje al een zicht krijgt wat een ‘baby’ nu eigenlijk allemaal kan en doet. Je kan ook fotootjes laten zien van toen je kindje zelf nog een baby was.
  • Je kindje vindt het waarschijnlijk geweldig om mee babyspulletjes boven te halen. Vraag zijn mening, leg uit waarom je wat meeneemt en laat hem eventueel tussen twee truitjes het mooiste uitkiezen.
  • Laat hem of haar je buik eens inwrijven. Weer een striem minder :-).
peuter bij buik mama

Als de baby er is

Ondanks alle voorbereidingen is niet elk kind blij met een aandacht absorberende zus of broer.

Peuters of kleuters doen tegendraads, klimmen op tafel wanneer je borstvoeding aan het geven bent, worden heel erg aanhankelijk, gaan zich opeens zelf als een baby gedragen…. Dat is helemaal normaal.

Wat erachter zit is een peuter of kleuter die erg onzeker is en denkt ‘mama is liever bij de baby dan bij mij’. Ze kunnen het nog niet in perspectief plaatsen.

1. Laat hen meehelpen

Sommige kinderen gaan vanzelf zorgen voor de baby, anderen weten eigenlijk niet goed wat ze aan moeten met die rol van grote broer of zus zijn. Daar kan je hen in helpen.

  • Veel kinderen vinden het fijn om mama te helpen met de verzorging. Dat kan je doen door ze te vragen een luier aan te geven, de beentjes in te smeren, het mobieltje op te zetten, het tutje te geven…
  • Vraag het bezoek om ook aandacht te geven aan het oudste kindje, ze zijn daar erg gevoelig voor. Je kan je oudste tot gastheer benoemen zodat die vol trots over ‘de baby’ kan vertellen.
  • Koop een pop zodat je kindje jullie kan naspelen. Kleine jongetjes of meisjes die met een pop in een draagdoekje rondlopen en zachtjes kusjes geven op het hoofdje van de pop zijn trouwens echt om bij weg te smelten.

2. Geef genoeg complimentjes

Probeer je kind dus zo veel mogelijk positief te betrekken en aandacht te geven. Geef complimentjes wanneer je kleuter of peuter rustig alleen speelt, een liedje zingt voor de baby, helpt bij de verzorging… Hoe meer je het positieve gaat benoemen hoe minder je kind op een negatieve manier de aandacht gaat willen trekken.

Vergeet vooral jezelf geen schouderklopjes te geven, soms zijn we nog het hardste voor onszelf en zien we vooral wat er allemaal niet gelukt is. Zet dus de juiste bril op en zie in dat je (vaak met een minimum aan slaap) meer dan één kind én jezelf in leven hebt gehouden. Meer nog, af en toe zagen die kleine mini’s er zelfs gelukkig uit!! #bonuspunt!!

3. Maak exclusief tijd

Exclusief tijd maken voor elk kind heeft vaak een positief effect. Dat kan je al doen wanneer de oudere kinderen de baby voor het eerst ontmoeten. Probeer je baby op dat moment even weg te leggen en vraag je peuter of kleuter wat hij of zij allemaal heeft meegemaakt sinds je hem of haar het laatst hebt gezien. Die exclusieve aandacht blijft ook later voor elk kind heel erg belangrijk, al is het maar een paar minuutjes per dag. 

4. Verdeel je tijd... Maar hoe?

En soms is dat tijd maken heel lastig. Vooral als je kinderen op hetzelfde moment je aandacht vragen. Dan komt de grote uitdaging: wie heeft mij op dit moment het meeste nodig? Die noden inschatten is inderdaad erg belangrijk en gelukkig hebben we als ouders instincten om ons daarbij te helpen. Al is dat vaak niet zo makkelijk natuurlijk…

  • Soms zijn de noden van de baby het grootste en moet grote broer of zus even wachten.  
  • En soms ga je tegen je baby moeten zeggen dat je zijn zusje bijvoorbeeld eerst even die rode stift moet geven waar ze om zit te huilen. Je kan samen met de baby en de grote zus de rode stift gaan zoeken. En soms kruipen rode stiften onder de zetel en moet je je baby even wegleggen. Het feit dat je de baby rustig neerlegt en toespreekt gaat misschien geen impact hebben op de decibels die hij of zij produceert.  Baby’s hebben niet de neiging om rustig op hun beurt te wachten natuurlijk, vooral omdat huilen hun communicatiemiddel is. MAAR je baby gaat je toon en je acties op termijn wel herkennen en leren dat er een grote broer of zus is waarmee de aandacht moet gedeeld worden.
  • Wanneer je signalen krijgt van één van je kinderen dat er een onevenwicht is, kan je door je aandacht te herverdelen hierop inspelen. Je dochtertje wordt bijvoorbeeld opeens veel jaloerser en wanneer je erbij nadenkt heb je die week wel erg moeten investeren in je baby en zijn groeispurt. Door dan even meer aandacht te geven aan je oudste kind kan je het evenwicht terug herstellen.

5. Als je oudste negatief aandacht vragen

Grote broer of zus zal misschien op een negatieve manier aandacht zoeken. Een typisch voorbeeld is dat je oudste kind aanstalten maakt om iets te doen wat niet mag, net wanneer je met de baby bezig bent.

Je kind denkt dat hij of zij minder belangrijk is en heeft er nood aan om gezien te worden. Je kan door je stem je kind aandacht geven en je kind proberen af te leiden.

'Ik denk dat jij een knuffel nodig hebt, zullen we samen een spelletje uitzoeken waar je mee kan spelen?' of 'Hela kapoen, zal ik u straks eens komen kriebelen?'.

Soms kunnen kleuters en peuters verder na deze 'injectie' van aandacht en afleiding. Je kind heeft dan het gevoel prioritair geweest te zijn en kan nadien ook 'verdragen' dat de aandacht naar de baby gaat. Even aandacht geven is soms beter dan toch verder te doen met een huilende baby die voelt dat je er niet 100% bent en een zeurende peuter aan je benen die niet opgeeft .

Natuurlijk zorgen al deze adviezen er echter niet voor dat je niet af en toe 2, 3 of 9 klonen van jezelf nodig hebt, of wat had je gedacht :-).

Maak dus zeker ook gebruik van hulpbronnen zoals ouders, grootouders, vrienden, buren, kraamhulp…

Leestip

Meer info over oudere broers en zussen: Preston, P. (2011). Weer zwanger. 

Een leuk boekje voor grote broer of zus in spe: Ik word grote broer / zus