Het belang van ritme en regelmaat

Een meme die circuleert op het internet zegt niet zomaar schertsend: ‘Kies twee van de drie onderstaande elementen als ouder: rust/slaap, sociaal leven, je huishouden op orde’. Krijg het dus maar eens geregeld, tenzij je bereid bent iets anders ervoor op te geven: perfectie.

En ook aan de andere zijde sluipt een valkuil binnen: de sleur die synoniem staat voor het zo hard opgaan in dagelijkse bezigheden dat de essentie van het leven (genieten met elkaar) verloren gaat. Het is dus zoeken naar een bepaalde mate van voorspelbaarheid zonder daarin door te schieten.

Voorspelbaarheid

Kinderen hebben een sterke behoefte aan voorspelbaarheid, ritme en regelmaat. Dat geeft hen een gevoel van veiligheid. Kinderen die in duidelijke omstandigheden opgroeien, voelen zich beter in hun vel en laten minder storend gedrag zien, toont onderzoek aan.

Het is niet zo dat kinderen anders niet kunnen functioneren, maar het geeft wel meer rust wanneer er voorspelbaarheid is. Als kinderen ongeveer weten wat er gaat komen, stelt hen dit in staat hier vooraf al over na te denken. Als een kind op voorhand in zekere mate weet wat hem te wachten staat, kan het hierop anticiperen en vooraf al nadenken over een mogelijke reactie.

Een helder kader kan heel wat kleine en grote oorlogjes vermijden.

Reflecteer eerst zelf

Om kinderen veiligheid te bieden is het cruciaal dat je als ouder eerst zelf reflecteert over hoe je wil dat bepaalde sleutelmomenten in je gezinsleven verlopen.

Nadenken over routines zoals bijvoorbeeld een slaapritueel, een ochtendroutine of een dagindeling verhogen de waarschijnlijkheid dat dit soort momenten vlot(ter) zullen verlopen. Als eens gedacht aan een planbord met daarop de dag- of weekindeling?

Planning

Het kan helpen om een planning te maken met daarop de verschillende activiteiten die er op een dag of in een week zullen plaatsvinden. Je kan een dergelijke planning zelf maken of knutselen, maar je kan evengoed beroep doen op planningsapps of andere planningstechnieken.

Alleen al die voorspelbaarheid, weten wat er komen gaat, wat er anders zal zijn, zorgt voor rust. Een mama stuurde me: “Om tijd te besparen – en een halve crisis te voorkomen, dat geef ik graag toe – leggen we thuis de kleren voor de volgende dag al klaar op de slaapkamers van de kinderen. Dit is by far de beste maatregel die ik op vlak van planning ooit nam.”

Visualisaties

Veel kinderen hebben baat bij het gebruik van visualisaties. Dat is een zichtbare voorstelling maken van bepaalde situaties of routines en hoe ze elkaar opvolgen en/of hoe ze uitgevoerd worden.

Kinderen een beeld geven van de verwachte taken helpt hen in de realisatie hiervan. Als het ware zorgt een visuele voorstelling dat je de toekomst (een toekomstige taak of routine) naar het hier en nu haalt. Onderzoek toont aan dat de neurotransmitter dopamine vrijkomt als een visualisatie wordt waargenomen. En dat is goed nieuws, want “dopamine zet aan tot gedrag, omdat het zorgt voor gevoelens van begeerte en zorgt dat we ons gedrag richten op de verovering van wat we begeren”.* 

Herhaling

Besef dat er heel wat ruis zit op de communicatie tussen jou en je kind. Daarom is het cruciaal om in te zetten op herhaling. Het is enkel door regelmatig terugkerende structuren, afspraken en rituelen dat kinderen de info in hun hersenen en gedrag gaan consolideren.

Routine

Een routine bevat een aantal elementen waaronder antwoorden op vragen als waar, waarom, wanneer en hoe. Zo kan een goede huiswerkroutine een aantal afspraken bevatten over de plaats (bij voorkeur een aparte ruimte, een rustige plek vrij van prikkels die voor afleiding zorgen), het smartphone-gebruik, het tijdstip (best even ontspanning meteen na school, maar niet te lang) zodat deze gewoonte kan worden gecreëerd: je kind weet wat de verwachtingen zijn en hoe iets verloopt.

Maak in het weekend even tijd om te bepalen wat er op het menu staat de aankomende week. Ontdek of er nog restjes kunnen gebruikt worden, hou rekening met de voorkeuren van elk gezinslid en stel alvast een boodschappenlijst samen. Dit bespaart je niet alleen geld (onbesliste mensen kopen méér in de supermarkt) maar ook tijd en keuzestress.