Huiswerk: moet dat wel?

We zijn allemaal opgegroeid met huiswerk. Onze eigen ouders hebben er altijd op gehamerd dat het belangrijk was, dat we anders nergens zouden geraken. Dus verwachten we huiswerk bij onze kinderen, want hoe kan het anders? Maar onderwijsexperten zijn niet meer zo zeker dat het wel een goed idee is: in Finland hebben ze het grotendeels afgeschaft, en meer en meer stemmen gaan op voor een hervorming. Hoe zit dat nu?

Manieren van leren

De sleutel zit in de manier waarop we leren. “Hoe meer we leren over ontwikkeling bij kinderen, hoe meer we zien dat er veel verschillende manieren bestaan om te leren. En dat kinderen vaak belangrijke vaardigheden leren op een manieren die voor ons, volwassenen, niet op leren lijken”, legt Heather Shumaker, een Amerikaanse opvoedingsexperte, uit aan Salon.

“Vergelijkende studies hebben aangetoond wat het effect van huiswerk kan zijn: in het hoger middelbaar? Ja, daar kan het iets betekenen. Lager middelbaar? Niet zo heel veel. Lager: weinig tot niets.

Mensen zeggen dan: het leert onze kinderen toch regelmatig werken, verantwoordelijkheid nemen, zelfstandigheid? Daarop zeg ik: is dat wat zes- of tienjarigen moeten kunnen? Nee, zij moeten zich op andere dingen kunnen concentreren: buiten spelen, ruzie maken met vriendjes of zussen en broers, thuis taakjes op zich nemen of een wortel leren snijden."

De volwassenenbril

Volgens Shumaker ontstaan veel ‘problemen’ (in de opvoeding of qua gedrag) omdat volwassenen met hun ‘volwassenbril’ naar de ontwikkeling van kinderen kijken. Te veel leggen we volwassen verwachtingen op aan kinderen, moeten ze voldoen aan wat wij belangrijk vinden ‘voor later’. Zonder ons echt af te vragen of ze op die manier wel het best leren, en of ze het wel moeten leren.  Op de plekken waar de volwassen verwachtingen botsen met de normale ontwikkeling van een kind, kunnen we beter de verwachtingen van de grote mensen in vraag stellen dan kinderen proberen te veranderen." 

Een andere reden is dat kinderen, zoals we weten, heel verschillend zijn. "Waarom verwachten we hetzelfde van iedereen op elk moment in hun ontwikkeling? En als ze het niet halen, dan wordt het geforceerd. Terwijl het kind niets kan doen aan de manier waarop en het tempo waarin zijn brein ontwikkelt. Alles komt in orde, als het tenminste tijd krijgt zich te ontwikkelen.” (zie ook: "Sommige kinderen zijn gewoon gemakkelijker dan andere")

Spelen, spelen, spelen

Net zoals een boel andere experten, hamert ook Shumaker op ongestructureerd buiten spelen. “Er zijn zoveel onderzoeken die aantonen dat de lichamen van kinderen moeten kunnen bewegen. Vooral jongens hebben nood aan activiteit. Als hun lichamen genoeg bewegen, dan helpt het hun hersenen om zich opnieuw te focussen, leerstof op te nemen, probleemoplossend te denken en hun impulsen te controleren.” In die mate dat sommige scholen lessen inkorten en de tijd ertussen opvullen met rondjes lopen.

Tegengesteld effect

Een laatste argument tegen huiswerk: “Kinderen moeten school achter zich kunnen laten. Huiswerk kan zelfs een tegengesteld effect hebben: het kan ervoor zorgen dat kinderen zich afwenden van school, dat ze leren niet meer leuk vinden en zo creëert het negatieve attitudes. Als huiswerk van zes of zeven jaar een slechte reputatie krijgt en je moet nog jaren naar school: dat is vragen om problemen”, aldus Shumaker. 

Zover zijn we natuurlijk nog niet, huiswerk is nog altijd redelijk standaard in ons schoolsysteem. Toch is het wel voor te stellen dat een kind vaardigheden als verantwoordelijkheid nemen en zelfstandig werken leert buiten school, bijvoorbeeld door taakjes thuis of in een jeugdbeweging en sportclub. En niet te vergeten: kinderen leren vooral van het goede voorbeeld: wil je dat ze regelmatig werken, dan is het een kwestie van het zelf gewoon te tonen. Na jaren zal de boodschap wel doorgedrongen zijn! ;-)