Kinderen en afscheid nemen van een huisdier
Ik was ongeveer 15 jaar (1977) toen onze cockerspaniël Whisky tumoren in zijn oren bleek te hebben en geëuthanaseerd moest worden. Het was een tijd waarin een dierenarts niet aan huis kwam en dierencrematoria nog niet bestonden, iets wat je je tegenwoordig nauwelijks nog kunt voorstellen.
We brachten Whisky naar de dierenarts en lieten hem daar achter. Na ruim 40 jaar zie ik nog altijd hoe hij ons nakeek, niet begrijpend -of misschien ook wel- waarom we hem achterlieten. Zelfs nu schiet ik nog vol. Hij was mijn maatje, mijn broertje, als enig kind was hij mijn alles.
Een dier kun je niet vervangen en op verdriet kun je geen tijdbestek zetten. Juist bij kinderen kan het lijken of ze het verlies al verwerkt hebben, totdat je ze hoort praten met een vriendje of tegen een pop of pluche dier.
Er komt meer bij kijken
Vaak zeggen wij ‘we gaan hem of haar laten inslapen’, of ‘hij is in zijn slaap gestorven’. Voor ons als volwassenen een normale uitdrukking, wij weten wat ermee bedoeld wordt. Echter, voor een kind kan dit associaties oproepen met ‘als ik ga slapen, word ik dan ook niet meer wakker?’.
Bij het verlies van een huisdier komt meer kijken dan in eerste instantie gedacht wordt: de beslissing om het dier te euthanaseren, het vertellen van het waarom en uitleggen hoe. Gaat het thuis gebeuren of bij de dierenarts? Is het dier misschien uit zichzelf gestorven of door een ongeluk? Wat doe je met het lichaam? En wat gebeurt er met het lichaam als het dier dood is?
Moeten of mogen kinderen erbij zijn of juist niet?
Hoe herken je het verdriet bij je kind? En mag je zelf verdriet hebben waar je kind bij is?
Zijn er dingen die je samen kunt doen om het verlies te verwerken?
Wat kun je wel of niet verwachten?
Ervaringsdeskundige
Mijn naam is Betty Heideman en ik ben ervaringsdeskundige, zoals het tegenwoordig genoemd wordt, al zal ik dat woord zelf niet snel gebruiken. Het impliceert dat ik vaak afscheid heb moeten nemen en dat is zeker het geval. Sinds 1999 zet ik mij in voor mishandelde, oude, zieke en gehandicapte dieren, voornamelijk honden en katten. Bijna 100 dieren hebben mij gewoond: van laboratoriummuisjes tot een wild-tam zwijn, van honden en poezen tot een papegaai, van waterschildpadjes tot Siberische hamsters.
Daarnaast ben ik verhalenverteller voor kinderen met de Brominocs, drie pluchen dieren die avonturen beleven. In hun verhalen staat altijd een serieus onderwerp centraal.
De combinatie van beiden heeft geleid tot het boekje “Kinderen en het afscheid van een huisdier”.
Het belangrijkste wat ik daarin mee wil geven is “respect”. Respect voor het dier en voor de gevoelens van je kind en van jezelf.
Verwerkingsritueel
Eén van de verwerkingsrituelen uit het boek:
“Zoek samen een mooie steen uit. Bijvoorbeeld in het bos, op het strand of in het tuincentrum. Of meerdere stenen, afhankelijk van het aantal kinderen. Misschien wil je zelf ook een ‘eigen’ steen.
Laat het kind de steen vasthouden en voelen hoe hij aanvoelt. Bedenk van welke kleuren het dier gehouden zou hebben en beschilder samen de steen.
Je kunt deze dan bijvoorbeeld in de tuin, bij een urn of op de eigen kamer leggen, als een aandenken.
(Edda Reschke – Geschichten, Rituale, Gebete).
Kinderen en het afscheid van een huisdier
Kinderen en het afscheid van een huisdier is een onontbeerlijk boekje voor ouders, familie, leraren en eigenlijk iedereen die met kinderen en huisdieren te maken heeft.
Naast adviezen, begeleiding en uitleg vind je ook verhalen van ouders en tekeningen van kinderen. Er worden tips gegeven over ‘rituelen’, dingen die je samen kunt doen om de verwerking van het verlies te begeleiden.
Het boekje is te bestellen via de website www.djimba.com onder Boeken of met een mail aan info@bmh-begin.nl. De opbrengst komt ten goede aan Stichting Djimba, mijn huiselijke opvang voor oude, zieke en gehandicapte honden. Op dit moment wonen er 13 honden en 3 katten bij mij.
Voor lezers van Mama Baas is er een speciale prijs van 11,00 euro (incl. verzendkosten) in plaats van de standaard verkoopprijs van 14,00 euro. Vermeld bij bestelling dat je reageert naar aanleiding van het artikel. (Let op, bij bol.com betaal je ruim 17 euro!)
Betty Heideman, auteur “Kinderen en het afscheid van een huisdier”
ISBN 9789493 029132