Ouderschap: macht of kracht?
Klassieke autoritaire opvoeding
De relatie tussen ouder en kind wordt herleid tot een dynamiek van overheersing en angst. Er is weinig tot geen warm contact tussen ouder en kind.
In extreme mate kan er sprake zijn van machteloosheid bij de ouders, want wat als de relatie zodanig is opgeblazen dat ze ontaardt in een kat-en-muisspel? (De ouder dreigt met de steeds grotere straffen, maar het kind vindt steeds manieren om eronderuit te komen.) Wat als alle machtsmiddelen zijn opgebruikt?
Deze opvoedingsstijl kan leiden tot angstige kinderen, kinderen die hun emoties moeilijk kunnen reguleren en kinderen die moeilijk betekenisvolle relaties aangaan met anderen. Ook zijn kinderen die op deze manier werden opgevoed vaak vatbaar voor stress-gerelateerde ziektes zoals burn-out. Immers, het kind wordt niet geleerd om naar zijn/haar behoeften en gevoelens te luisteren. Het aangeven van eigen grenzen en zorg voor het eigen welzijn worden ontmoedigd of zelfs bestraft binnen deze opvoedingsstijl.
Het was onder andere dokter Spock die hier vlak na de tweede wereldoorlog verandering in bracht. Hij ging kinderen meer zien als individuen met individuele belangen en zette hun emotionele behoeften voorop, wat een hele stap voorwaarts was.
Permissieve opvoeding
Echter, mensen die doorsloegen in zijn visie neigden naar een permissieve opvoeding. Deze opvoedingsstijl heeft als grootse nadeel dat ouders totaal uitgeput kunnen raken. Enerzijds worden problemen bij de kinderen vaak gereduceerd tot een tekort bij de ouders; ze kunnen het nooit goed genoeg doen. Anderzijds houden de ouders zo vast aan de warme band met hun kind dat ze bijna alles toestaan vanuit begrip en hun ondersteunende functie. Er worden weinig tot geen grenzen gesteld waardoor de kinderen op zoek gaan naar duidelijkheid en veiligheid. Dit doen ze door eisend en dwingend gedrag te stellen met een totaal gevoel van machteloosheid bij de ouder tot gevolg.
De kinderen die op deze manier worden opgevoed voelen zich verloren en krijgen te veel verantwoordelijkheid, want ze moeten heel veel zelf bepalen en uitzoeken. Dit geeft hen weinig ruimte voor plezier en onbevangen spelen en ontdekken. Verder blijken ze over weinig veerkracht te beschikken omdat ze niet geleerd hebben hoe ze kunnen omgaan met frustratie, teleurstelling en de uitdagingen van het leven.
Verbindende autoriteit
Verbindende autoriteit kent tegenwoordig een sterke opmars. Deze manier van opvoeden tracht ouders in hun kracht te zetten door ze aan te moedigen om hun ouderlijke autoriteit ten volle op te nemen.
Ouders nemen het leiderschap op zich, maar niet vanuit de wil om controle of macht te hebben over het kind. Wel om het duidelijke houvasten, structuur, duidelijkheid en daardoor ook veiligheid te bieden. Omdat er binnen deze opvoedingsstijl sprake is van ouders die duidelijk aan het roer staan, hoeven kinderen zich niet te bekommeren over de koers van het schip. Dit geeft de kinderen de ruimte om kind te zijn, vrij te ontdekken, fouten te maken en te leren van die fouten. Het geeft een warm en geborgen gevoel omdat de veiligheid wordt bewaakt door de ouders.
In deze manier van opvoeden is er veel ruimte voor spel, plezier en verbinding. Immers, de ouder moet niet voortdurend krampachtig zijn machtspositie proberen te bevestigen door afstandelijk, dwingend en straffend te zijn. Ook wordt het kind bijgestaan en ondersteund in zijn/haar emoties en behoeften, want de ouder is een warme, veilige haven voor het kind.
Verder kan de ouder zijn meest authentieke zelf zijn, want hij kan zich laten zien in wie hij/zij is zonder bekommerd te moeten zijn om gezichtsverlies of verlies van macht. Hij of zij heeft alle tools in handen om op een verbonden, respectvolle manier grenzen aan te geven en zo regisseur te zijn van zijn of haar eigen leven. Er is sprake van flow, verbinding, genieten, spel, humor en plezier bij beide partijen.
Meer concrete tips over verbindend opvoeden en moederondersteuning vind je op mamacoach.
