Risicovol spelen biedt meer voordelen dan je denkt

Als je baby zich dreigt te stoten aan de salontafel, of als je je peuter plots ziet rondlopen met een schaar, dan is de kans groot dat je meteen zal ingrijpen. Want risico's bij het spelen, die moeten we zoveel mogelijk proberen te vermijden. Toch?

Volgens de werkgroep RePLAY van de Arteveldehogeschool klopt die redenering niet. Je hoeft risico's niet allemaal te vermijden, want als je álle risico’s probeert weg te nemen, ontneem je kinderen de kans om zélf met risico’s te leren omgaan.

Ook jonge kinderen zijn al in staat om (met jouw ondersteuning) risico’s te overwinnen. De vraag is alleen hoe je dat risicovol spelen het best kan ondersteunen. 

Aanvaardbare risico’s

Ten eerste ga je voortdurend (en vaak razendsnel) afwegen of je de risico's in een bepaalde situatie aanvaardbaar vindt. Daarbij kijk je naar de huidige situatie én denk je een stapje verder, en bedenk je wat er mogelijk kan foutlopen en hoe ernstig dat zou zijn. Die afweging is heel persoonlijk.

Zo veilig als nodig

Je kunt je omgeving ‘zo veilig als mogelijk’ proberen te maken, maar dan wordt die al snel te weinig uitdagend voor kinderen, waardoor ze zich sneller gaan vervelen of zelfs op een onveilige manier uitdaging gaan opzoeken.

Het is daarom beter om de omgeving ‘zo veilig als nodig’ te maken, want daar vindt elk kind uitdaging én risico’s op maat. Dat houdt in dat een kind zich voldoende veilig voelt om te exploreren en dat het aanvaardbare risico’s kan nemen.

Een roestige spijker bijvoorbeeld, die zal weinig meerwaarde bieden bij het spelen, en kan tot ernstige letsels leiden. Die neem je dus beter weg. Maar een opstapje in de tuin kan dan weer wél zorgen voor boeiende uitdagingen.

Laat kinderen vrij spelen en ondernemen, en kom enkel tussen bij acuut gevaar. Zo kan je kind tonen wat hij al kan, en groeit jouw vertrouwen. Op die manier komen jullie in een positieve spiraal terecht.

Risicovol spelen

Concreet zijn er 8 vormen van risicovol spelen:

• balanceren, springen, …
• Spelen met snelheid
• Spelen met gevaarlijke voorwerpen
• Spelen op gevaarlijke plekken
• Stoeispelen
• Spelen met impact
• Spelen uit het zicht
• Plaatsvervangend risico

Je vindt hier handige quicksheets met voorbeelden, speel- en leerkansen en ondersteuningstips per categorie.

Natuurlijk hoef je niet meteen elke vorm van bescherming laten vallen. Als ouder ken je je kind het beste, dus het is belangrijk naar je kind te luisteren en je gevoel te vertrouwen. Laat je kind stap voor stap zijn grenzen verleggen, en maak goede afspraken. Al zal je soms serieus op je tong moeten bijten om niet meteen tussen te komen...