Schaamhaar, borsten en baardgroei... wat gebeurt er allemaal met het lichaam van je puber?
Wat verandert er aan je lichaam?
Je lichaam krijgt een groeispurt als je in de puberteit komt: bij meisjes is dat vanaf tien jaar, bij jongens begint dat wat later, rond hun twaalfde. Soms kan het een beetje lijken alsof de verhoudingen niet helemaal kloppen en dat is heel normaal: eerst groeien je hoofd, handen en voeten, daarna je armen en benen, en als laatste je romp. In je gezicht groeien de kaakbeenderen en de mond sneller dan het voorhoofd.
Je puberteit verloopt lichamelijk gezien in vijf fasen die zijn verdeeld op de Tannerschaal, een schaal met vijf stadia die aangeven in welke mate het lichaam van een jongen of meisje al is ‘gerijpt’ op seksueel vlak. Bij meisjes wordt gekeken naar de borstontwikkeling, de lichaamsbeharing en de leeftijd van de eerste menstruatie, bij jongens naar de uitwendige genitaliën, het volume van de teelballen en de lichaamsbeharing.
Het geeft je een idee hoe je lichaam zich zal ontwikkelen; het is dus niet zo dat je ineens volwassen borsten krijgt. De Tannerbenadering heeft wel beperkingen: meisjes met overgewicht worden bijvoorbeeld soms in een verkeerd stadium ingeschat.
Wat verandert er allemaal bij meisjes?
• Door de hormonen FSH en LH zul je oestrogeen, het ‘vrouwelijke’ hormoon, gaan aanmaken in je eierstokken. Daardoor groeien je borsten en zul je ook in lengte groeien. Het zijn deze hormonen die er ook voor zorgen dat je zult menstrueren.
• Als meisje maak je in je bijnieren ook testosteron aan, een mannelijk hormoon (maar minder dan jongens het aanmaken natuurlijk), waardoor je lichaamshaar krijgt in je oksels, in je schaamstreek en op je benen. Meestal groeien eerst je borsten en krijg je daarna lichaamshaar, maar het gebeurt ook dat je eerst lichaamshaar krijgt en dat daarna pas je borsten groeien.
• Je zult ook vaker zweten en meer talg produceren op je huid (en sneller puistjes krijgen bijvoorbeeld).
• Je schaamlippen zullen groter worden, net als je vagina en je eierstokken.
• De vorm van je lichaam verandert. Je krijgt bredere heupen en een dikkere onderhuidse vetlaag. De skeletspieren groeien en het skelet rijpt. De meeste meisjes krijgen de grootste groeispurt een halfjaar tot een jaar voor hun eerste regels, maar het kan ook zijn dat dat al twee jaar voordien of pas na de eerste menstruatie plaatsvindt.
Wat gebeurt er allemaal bij jongens?
• Bij jongens verlaagt de stem in de puberteit. Dat noemen ze ook wel ‘de baard in de keel’: de stem slaat over en klinkt in deze overgangsfase niet altijd stabiel.
• Door de hormonen FSH en LH wordt er testosteron aangemaakt, het ‘mannelijke’ hormoon, waardoor onder meer zaadcellen beginnen te rijpen in de teelballen. Er wordt ook voor de eerste keer zaad geloosd.
• Testosteron zorgt ervoor dat de teelballen en de penis groeien.
• Jongens krijgen, net als meisjes, lichaamsbeharing en baardgroei.
• De prostaat ontwikkelt zich. Dat is een klier die onder en tegen de blaas ligt. De prostaat maakt vocht aan en samen met de
zaadcellen vormt dat vocht het sperma. In het vocht van de prostaat zitten stoffen die de zaadcellen beschermen en ervoor zorgen dat ze beter de eicel kunnen bereiken en bevruchten.
• Er wordt meer zweet en talg geproduceerd (vandaar vaker puistjes).
• De skeletspieren groeien en het skelet rijpt.
De tekst komt uit het boek 'Period talk' van Sofie Vanherpe.
