VRAAG/ANTWOORD: Wat te doen als je baby heel hard huilt bij het afscheid aan de crèche?

Van sociaal wezen naar vreemdenangst

Om het huilgedrag van deze baby te kunnen plaatsen, is het belangrijk te weten hoe de sociale ontwikkeling van een kind verloopt tijdens het eerste levensjaar.

Baby’s zijn van bij de geboorte uitgerust om te kunnen functioneren als een sociaal wezentje.

• Huilen is hét signaal dat er iets mis is, en het is zo doordringend dat het gauw opgemerkt en moeilijk genegeerd kan worden.
• Bovendien zuigt een babygezichtje de aandacht naar zich toe: het is symmetrisch, wat aantrekkelijk wordt bevonden en doordat de ogen groot zijn in verhouding tot de rest van het gezicht, kan je niet anders dan ernaar kijken en dat maakt dat zowat elke baby aandacht krijgt. Op deze manier wordt van bij het begin interactie gecreëerd. 

Vanaf 6 weken ontstaat iets heel bijzonder bij de baby: hij kan glimlachen! De mooiste glimlach die je ooit hebt gezien. Het is de eerste sociale actie die een baby onderneemt. Je bent overenthousiast en je hart smelt nog een beetje meer. Niet lang daarna slaat de desillusie toe want wat blijkt: je baby lacht naar iedereen die boven de wieg hangt en interactie zoekt. Je bent dus niet de enige persoon die leuk bevonden wordt! Toch is die sociale glimlach een eerste signaal dat je baby contacten legt en het mooiste bewijs dat een mens een sociaal wezen is.

Geleidelijk aan begint jouw baby je te herkennen: Jij bent er als hij honger heeft, als hij natte billetjes heeft, als hij zich verveelt, ... En hij begint zich te hechten aan de verzorgende figuur. Het duidelijke signaal dat een baby jou herkent, zie je opduiken aan de gemiddelde leeftijd van 6 maanden. Daar waar je baby tot dan toe naar iedereen glimlachte en met iedereen in interactie trad, reageert hij nu anders. Plots wordt die “onbekende” tante die maar af en toe eens langskomt, niet meer leuk bevonden en ontstaat bij het aanblik van die persoon angst. We spreken op die leeftijd van vreemdenangst.

TIP! Het is van belang om ermee rekening te houden dat je kind op die leeftijd in de crèche niet in eerste instantie geconfronteerd wordt met een verzorgende die slechts sporadisch aanwezig is. We denken hierbij aan een stagiair, iemand die deeltijds werkt… Idealiter geef je je kindje elke ochtend aan dezelfde of aan een vertrouwde persoon. 

Scheidingsangst

Aan de leeftijd van 9 maanden ontstaat scheidingsangst, wat gelinkt is aan het ontbreken van objectpermanentie bij je baby: hij weet nog niet dat iets of iemand blijft bestaan als het voorwerp of de persoon niet meer zichtbaar is. Als de persoon waaraan hij gehecht is de ruimte verlaat, weet hij niet dat je ook zal terugkeren. Daarom zal je baby beginnen huilen als je de ruimte of crêche verlaat.

TIP! Om scheidingsangst op te vangen kan je een voorwerp dat jou als hechtingsfiguur een stukje vertegenwoordigt, aan je baby meegeven. Het kan een knuffel of een doekje zijn. Ook de fopspeen kan op dat moment soelaas bieden. De herkenning van de veiligheid die de hechtingsfiguur biedt, kan rust brengen en de angst doen afnemen.

Een tweede fase van scheidingsangst kan voorkomen op de leeftijd van 2,5 jaar. De overgang van de veilige omgeving van de crèche naar de peuterklas kan opnieuw angst teweeg brengen. Op deze leeftijd is het al gemakkelijker duidelijk te maken wanneer mama (of papa) terugkomt, waardoor (eens de structuur gekend is) de angst verdwijnt.

Tips om rekening te houden met het proces van hechting

Eerste weken en maanden

• In de eerste levensmaanden kan je je kind niet verwennen door het op te nemen, te troosten, aandacht te schenken, in te gaan op de vraag naar interactie.
• Een baby vindt het leuk gekoesterd te worden, zich geborgen te voelen en op schoot te zitten of in een draagdoek gedragen te worden.
• In de eerste levensmaanden is het niet zo belangrijk wie inspeelt op de noden van de baby, dan wel DAT er ingegaan wordt op de signalen die de baby uitzendt.

6 maand: vreemdenangst

• Zorg ervoor in de buurt te zijn als er vreemde mensen je baby benaderen
• Blijf steeds een tijdje in de buurt als je merkt dat je baby zich ongemakkelijk voelt bij die nieuwe verzorgster in de crèche
• Besteed er aandacht aan je baby in de armen van een vertrouwd persoon achter te laten.
• Let erop dat een nieuwe stagiair voorgesteld wordt in aanwezigheid van de vertrouwde figuur, de verzorgende.
• Merk je toch ene vertwijfeling bij je baby, probeer dan nog eventjes te blijven. Je baby zal vertrouwen schenken aan de verzorgster door af te leiden uit jouw houding dat de situatie veilig is.

9 maanden: scheidingsangst

• Maak het afscheid in de crèche zo kort mogelijk
• Geef je kindje aan een verzorgende waarin het vertrouwen stelt
• Probeer je kindje aan het spelen te zetten, laat het reeds met iets bezig zijn als je de ruimte verlaat.
• Neem je baby zoveel mogelijk mee als je in huis een ruimte verlaat of hou contact met je baby door te praten 
• Realiseer je goed dat je baby kort nadat je vertrokken bent, vergeten is dat je weg bent. Er is immers nog geen tijdsbesef en geen objectpermanentie wat dan in dit geval ook een voordeel is. Je baby laat zich doorheen de dag leiden door datgene wat zich aanbiedt. Pas wanneer jij terug verschijnt, weet je kindje terug dat jij bestaat en welke fantastische mama je bent!