Leer de emoties van je kind te begrijpen dankzij de Montessorri-opvoedingsstijl

Het klinkt je misschien herkenbaar in de oren: het is midden de ochtendrush, jullie zitten aan het ontbijt en je nipt net van je koffie als je vijfjarige plots een driftbui krijgt omdat zijn favoriete T-shirt vies is. Voor je het goed en wel beseft, zit je midden in een orkaan: kleren vliegen in het rond, de tranen rollen over zijn wangen en het ontbijt wordt boos aan de kant geschoven. Je voelt je overweldigd en denkt: Er moet toch een betere manier zijn om met die rollercoaster aan emoties van mijn kleuter om te gaan?! 

De Montessori opvoedingsstijl

Misschien is het Montessori-ouderschap wel het overwegen waard. Je hebt misschien wel al eens van de naam gehoord. Deze opvoedingsstijl is geïnspireerd door Dr. Maria Montessori en richt zich op het stimuleren van de natuurlijke capaciteiten van je kind en het koesteren van een levenslange liefde voor leren. Het doel is om de sterke punten, voorkeuren en interesses van je kind te versterken en hen het zelfvertrouwen en de vaardigheden te geven die ze nodig hebben om te slagen in het leven. 

Het belang van emotionele gezondheid

Als ouder ben je je waarschijnlijk bewust van de motorische ontwikkeling van je kind en bejubel je elke nieuwe mijlpaal, zoals lopen, praten, veters strikken of fietsen. Maar hoewel uit onderzoek blijkt dat de emotionele ontwikkeling van kinderen cruciaal is voor hun leerpotentieel, geluk en succes, zien ouders emotionele geletterdheid en de mijlpalen die daarbij horen maar al te vaak over het hoofd. 

Heel eenvoudig gezegd komt de emotionele gezondheid van een kind neer op hun vermogen om emoties te begrijpen, gevoelens te uiten en sociale verbanden aan te gaan.  Het gaat niet om het verbannen van negatieve emoties, maar om het versterken van het vermogen om emoties te herkennen, ervan te leren en de emoties effectief te beheersen of te reguleren. 

Veerkracht

Mensen met een hoge emotionele intelligentie kunnen hun gevoelens herkennen en begrijpen waarom ze zich op een bepaalde manier voelen. Dat zelfbewustzijn verbetert hun vermogen om emoties te uiten. 

Kinderen met sterke emotionele vaardigheden kunnen ook beter geïnformeerde beslissingen nemen. Ze kunnen hun emoties en mogelijke uitkomsten overwegen voordat ze keuzes maken. Het voeden van de emotionele gezondheid van kinderen van alle leeftijden rust hen uit met het vermogen om met de ups en downs van het leven om te gaan, ook wel 'veerkracht' genoemd, een belangrijk kenmerk van Montessori-opvoeden.

Een oplossingsgerichte aanpak

Een inzinking van je kind thuis, dat is één ding. Maar nog uitdagender wordt het als je kind die inzinking in het openbaar krijgt. De tranen, het huilen en het schreeuwen zijn al moeilijk genoeg, maar voeg daar een publiek aan toe en je begrijpt waarom je je zo gemakkelijk in verlegenheid laat brengen. Goed nieuws: de Montessori-opvoedingsstijl biedt een nuttige oplossing. In plaats van straffen is het doel om de gevoelens te begrijpen, geduld te hebben en je kind naar een oplossing te leiden.

We geven een voorbeeld: Je zoon ziet een glimmende, rode speelgoedauto in de winkel en wil die hebben. Nadat je hem er vriendelijk aan hebt herinnerd dat jullie in de winkel zijn om een cadeau te kopen voor het verjaardagsfeestje van zijn beste vriend, stort hij in. Volgens de Montessori-techniek is dit de ideale manier om de boosheid van je kind te verwerken:

1. Identificeer de emotie: Praat met je zoon en erken zijn gevoelens: ‘Ik zie dat je van streek bent omdat je de speelgoedauto wilt hebben.’ Dat helpt om zijn gevoelens van teleurstelling te labelen.
2. Zorg voor rust: Haal diep adem en pauzeer. Door aanwezig en kalm te blijven, stuur je een krachtig signaal naar de hersenen van je kind, dat hem helpt begrijpen dat het prima is om zich in dergelijke situaties overstuur te voelen.
3. Leef mee met je kind: Laat hem zien dat je je in zijn gevoelens kunt verplaatsen. ‘Het kan moeilijk zijn als we iets niet kunnen krijgen wat we willen.’
4. Bied oplossingen: Begeleid je kind naar een oplossing. Misschien kan hij een doel stellen om zijn geld te sparen om het speelgoed te kopen? Die strategie geeft je kind een gevoel van controle en kan het gevoel van frustratie verminderen.
   Voor jonge kinderen en/of kinderen die moeite hebben met impulscontrole, kan het maken van foto’s ook een andere oplossing zijn. Nodig je zoon uit om een foto te maken van het speelgoed dat hij leuk vindt, zodat jullie die na het winkelen samen op een verlanglijstje voor de feestdagen of verjaardagen kunnen zetten. Zelfs als dat nog maanden duurt, geeft dit een gevoel van controle en kan het hen helpen om gevoelens van verlangen en teleurstelling te reguleren.
   Beide benaderingen leren kinderen dat hun gevoelens ertoe doen en bouwen hun capaciteit voor emotionele veerkracht op. 

Hulpmiddelen

Met de juiste hulpmiddelen kun je emotionele intelligentie bevorderen en de Montessori-opvoedingsaanpak tot leven brengen. Hier volgen enkele opties:

• Time-in hoekje: Richt een rustig hoekje in, waar je zachte kussens legt, zodat je kind daar tot rust kan komen. Leg er een aantal voorwerpen bij waarmee je kind zijn gevoelens kan uiten, zoals een gevoelsmeter, pictogrammen van gevoelens, een knuffel om tegen te praten… Hang er eventueel ook een poster met afbeeldingen van strategieën die je kind kan inzetten om rustig te worden, bv. zich stretchen of uitrekken, de ogen sluiten, een glas water drinken, in een stressballetje knijpen, puzzelen… Wacht niet tot je kind ontregeld is om het de vaardigheden te leren die het nodig heeft om met grote emoties en verdriet om te gaan.
• Affirmatiekaartjes of emotiekaarten: Dergelijke kaartjes zijn een geweldige manier om positieve en bekrachtigende boodschappen te geven aan je kind. Gebruik ze dagelijks en help je kind bij het opbouwen van zelfvertrouwen, empathie, veerkracht, een positieve mindset en emotionele intelligentie.
• Het kleurenmonster: Aan de hand van dit prentenboek en de bijbehorende knuffels met verschillende kleuren en emoties, leert je kind omgaan met emoties en hoe emoties te uiten.  

De kracht van dialoog: communicatie is key

Montessori-ouderschap hecht veel waarde aan communicatie. Een open, eerlijke dialoog overbrugt de emotionele kloof tussen ouder en kind en zorgt voor begrip en empathie. Om aan te tonen wat dat inhoudt, gebruiken we een voorbeeld: 

Kind: ‘Mama, waarom mag ik mijn superheldencape niet aan naar school?’
Ouder: ‘Omdat ik het zeg.’

Op de Montessori manier: 
Kind: ‘Mama, waarom mag ik mijn superheldencape niet aan naar school?" 
Ouder: ‘Ik zie hoe graag je je cape draagt. Het is tijd voor school en je school heeft een kledingvoorschrift. Je mag je cape na school dragen. Wil je hem in je tas stoppen of in de auto leggen, zodat we hem bij ons hebben als ik je ophaal?’

In het tweede gesprek leeft de Montessori-techniek mee met de gevoelens van het kind. De ouder geeft rustig een grens aan, verwelkomt de dialoog en legt de redenering uit in plaats van enkel een botte beperking te geven. Positieve communicatie als deze bouwt niet alleen een emotionele band op, maar bevordert ook de emotionele gezondheid en veerkracht. De Montessori-opvoedingsaanpak benadrukt dat zelfs alledaagse gesprekken emotionele intelligentie en begrip kunnen opbouwen.

Montessori-technieken: 5 praktische opvoedtips

Klaar om de Montessori-opvoedingsstijl uit te proberen? Hier zijn enkele manieren om het thuis toe te passen:

1. Creëer een kindvriendelijke omgeving: Je huis moet veilig, aantrekkelijk en geschikt voor kinderen zijn. Creëer een ruimte waarin zelfstandig leren wordt aangemoedigd, met gemakkelijk bereikbaar materiaal, meubilair op kindermaat en materialen die passen bij de leeftijd.
2. Bevorder onafhankelijkheid: Laat je kind zelf doen wat het zelfstandig kan, zoals melk inschenken, kleren uitzoeken of speelgoed opruimen. Zo bouw je zelfvertrouwen op. Respecteer daarbij het tempo van je kind. Geloof in het vermogen van je kind om op zijn eigen ritme te leren, te groeien en de wereld te verkennen. Leer een stapje terug te zetten, te observeren en laat je kind zijn eigen beslissingen nemen.
3. Moedig nieuwsgierigheid aan: Kinderen leren door bezig te zijn en te doen. Stimuleer de natuurlijke vaardigheden en interesses van je kind. Op die manier help je hem zijn eigen interesses te ontwikkelen in plaats van eenzijdige activiteiten op te leggen. Dat stimuleert natuurlijk leren.
4. Toon respect: Leer je kind om anderen, hun omgeving en zichzelf te respecteren. Dat kan door acties of discussies over gevoelens. 
5. Bevorder het oplossen van problemen: Leer je kind problemen zelf aan te pakken en met leeftijdsgenootjes om te gaan, zodat het probleemoplossend vermogen wordt ontwikkeld. Gebruik eventueel hulpmiddelen die emotioneel begrip bevorderen, zoals een time-in hoekje, de kleurenmonsters of affirmatiekaartjes. Die  kunnen heel nuttig zijn om te leren over emoties en empathie. 

Deze methoden bevorderen de emotionele gezondheid van je kind en essentiële levensvaardigheden die belangrijk zijn voor de algehele groei van je kind. Onthoud dat de Montessori-opvoedingsaanpak niet draait om strikte regels, maar om het aanpassen van de begeleiding zodat die het beste werkt voor jouw gezin. Tenslotte ben jij, als belangrijkste figuur in het leven van je kind, de beste leraar.

BRON: vrij vertaald naar Generation Mindful