Stel: je kind wordt gepest en je confronteert de ouder van de pester met dat negatieve gedrag. Meteen krijg je een stortvloed aan excuses over je heen: ‘Ja, maar jouw kind doet ook …’ en ‘Je moet het begrijpen, hij heeft het zo zwaar op school.’ … Frustrerend? Behoorlijk! Kunnen we daar onmiddellijk mee stoppen, en onze kinderen hun verantwoordelijkheid laten nemen?
Vanmorgen kreeg ik een telefoontje van de juf van mijn dochter. Haar stem trilde. Ik leefde meteen met haar mee, want ik heb ook al aan de andere kant van de lijn gestaan. Als leerkracht heb ik ook al ouders moeten bellen over gedragsproblemen, problemen die ik niet had gezien of opgemerkt omdat ik de leiding had over veel te veel kinderen. En ik zag dingen over het hoofd ... totdat het te laat was.
Het probleem was dat mijn dochter op school niet in staat was geweest haar handen van een andere leerling af te houden. Dat maakte het andere kind boos en zijn ouders lieten de juf weten hoe gefrustreerd ze waren. Dat kind, dat mijn dochter echt leuk vond (misschien iets te leuk), zou niet langer naast haar zitten in de klas. Mijn dochter krijgt een nieuw plekje. Ik reageerde begripvol en vertelde de vriendelijke, jonge leerkracht dat we thuis met dezelfde frustraties worstelden en dat ze alles moest doen wat ze nodig achtte om de rust in de klas te laten terugkeren.
Na schooltijd vertelde ik mijn dochter over het telefoontje. Maandenlang hadden we haar al proberen duidelijk maken dat wanneer ze haar vrienden op dezelfde manier zou behandelen als ze met haar broer en zus omging, er op een dag iets zou mislopen. En nu was het dus zover. We probeerden dat verband met haar te leggen.
Ze leek verdrietig, maar vertoonde haar gebruikelijke verdriet - niet helemaal gemeend. Ze was eerder boos omdat ze betrapt was, dat ze het ‘slachtoffer’ was geworden van de frustratie van een ouder. Zelden begrijpt ze haar persoonlijke verantwoordelijkheid. We vermoeden namelijk dat ze op het spectrum zit. Ze is een prachtige zangeres, ontzettend slim, gek, heel atletisch en lief voor mens en dier (op haar eigen manier). Ze worstelt met zichzelf, en ik denk niet dat ze ooit echt kwaad wil doen met haar gedrag - maar ze is er wel verantwoordelijk voor.
Ik denk dat we het gedrag van onze kinderen maar al te vaak willen "wegverklaren" of het andere kind en de andere ouder als te gevoelig beschouwen. Maar, zoals we onze kinderen keer op keer hebben geleerd: het maakt niet uit wat je bedoelde, het maakt uit hoe de andere zich daarbij voelde. Doe niet bij iemand anders wat je zelf niet wilt dat bij jou zou gebeuren.
Daarom is mijn dochter nu een excuusbrief aan het schrijven. Ik praat met haar over hoe ik weet dat ze het misschien niet kwaad bedoelde, maar dat toestemming zo belangrijk is. En dat ze nu de gevolgen ondervindt van het niet respecteren van de ruimte van anderen. Ik laat haar weten dat ze geliefd en vergeven is, maar dat ze ook goed moet weten en begrijpen dat haar gedrag implicaties heeft voor haar vriendschappen en relaties.
Als ouder kan je niet eerst instemmen met de leerkracht of andere ouders en daarna excuses maken voor je kinderen. Tenzij je het gevoel hebt dat een leerkracht of ouder je kind pest, kan je beter de advocaat van de leerkracht spelen. Je hoeft je kind echt geen hand boven het hoofd te houden. Natuurlijk kan je kind wél iets fout doen. En natuurlijk kan het wel zijn of haar fout zijn als bepaald gedrag een ander kind stoort.
Verantwoordelijkheid nemen is iets wat we allemaal moeten doen in het leven. En conflicten als deze zijn een ideale gelegenheid om aan die vaardigheid te werken, hoe gênant of raar het op dat moment ook mag lijken.
Het is echt oké om je kinderen te laten falen en hen de schaamte van hun keuzes te laten voelen. Want, wees eerlijk, dat hebben we allemaal wel eens meegemaakt. Of niet soms?
