Overprikkeling zelf voelt bij iedereen anders. Als ik overprikkeld ben, lijkt het alsof mijn geest en lichaam van elkaar gescheiden zijn. Alsof mijn hoofd gaat lopen met mijn gedachten en dus niet meer één is met mijn lijf. Voor anderen voelt overprikkeling eerder als een ijl hoofd, als een strakke band rond hun hoofd, als hoofdpijn, een drukkend gevoel of een hoofd dat op ontploffen staat. Nog weer anderen voelen zich vooral opgejaagd of ze voelen tintelingen in hun hele lijf.
In welke vorm het zich ook uit: de gevolgen zijn niet min. Overprikkeling kan voor slapeloosheid, onrust en angst zorgen.
Eerste hulp bij overprikkeling
Overprikkeling herkennen is de eerste stap. Daarna is het belangrijk om te proberen terug te zakken in je lichaam, om voeling te krijgen met je lijf. Om je hoofd en lichaam dus opnieuw met elkaar te verbinden. Je hoeft daarvoor niet in woede of verdriet uit te barsten, je kunt die overlading aan prikkels ook op een andere manier kwijtraken. Door in een stressbal te knijpen bijvoorbeeld, op blote voeten door het gras te lopen, in de tuin te wroeten of te koken. Of door met je kinderen te spelen – zij voelen trouwens goed aan wanneer hun ouders overprikkeld zijn. Vaak vragen ze op die momenten om samen een spelletje te doen, of om te gaan voetballen of wandelen. Doe wat werkt voor jou. Kies voor activiteiten die ontprikkelen en je lichaam de kans geven zich te herstellen.
Probeer zeker extra prikkels zoveel mogelijk te mijden. Niet snel wat scrollen door Instagram of Facebook dus, maar even tijd voor jezelf nemen. Zoek wat werkt voor jou. Zoek het niet te ver: uiteraard kunnen yoga en ademhalingsoefeningen helpen om even in het hier en nu te landen, maar gewoon even mindful groenten snijden voor het avondeten kan ook al een wereld van verschil maken. Ben je gevoelig voor lawaai? Dan kan het geen kwaad om je partner of je kinderen te vragen om een koptelefoon op te zetten. Zo kunnen zij naar hun favoriete programma kijken en kun jij toch in alle rust koken. Iedereen gelukkig.
Check af en toe bij jezelf wat je voelt en zoek de oorzaak. Wat overprikkelt jou? Is het een externe prikkel – lawaai, fel licht of storend gezoem – of gaat het om een interne prikkel – honger, dorst, stress of zeurende hoofdpijn? Als je de oorzaak hebt gevonden, kun je ermee aan de slag. Externe prikkels kun je vaak weren: sluit hard geluid buiten met een geluiddempende koptelefoon of oordopjes, knip etiketjes uit kleding, zet een zonnebril op en zoek een rustigere plek op. Ook met interne prikkels kun je aan de slag: zet je wekker om regelmatig water te drinken, neem de tijd voor een vieruurtje en sla geen maaltijden over.
Ook de enorme hoeveelheid gedachten in je hoofd kan voor overprikkeling zorgen. Want dat rapport is nog niet afgeraakt, er staan nog tientallen mails open, je moet nog naar de winkel, volgend weekend is er een verjaardagsfeestje en help, die afspraak bij de dokter moet je ook nog inplannen! Wat kan helpen is alles opschrijven – echt fysiek een lijstje maken – zodat je weer overzicht krijgt en je hoofd tot rust kan komen.
Het is moeilijker om piekergedachten stop te zetten, maar ook dat lukt meestal na wat oefening. Probeer in het hier en nu te zijn, en te blijven. Piekeren en angsten trekken je mee in de toekomst, want ze gaan vaak over zaken die nog moeten gebeuren. Maar wat zich in de toekomst nog moet afspelen, ligt nog helemaal niet vast. Jij probeert al piekerend alle scenario’s uit te stippelen en op elk scenario voorbereid te zijn. Om dan als het zover is, niet voorbereid te zijn op dat ene scenario dat je niet had bedacht.
Wat erg helpt bij piekeren is de piekergedachten opschrijven. Zo kun je ze ‘vastpakken’ en blijven ze niet doelloos rondzweven in je hoofd. Schrijven is dus de boodschap!
Probeer ook de oorzaak van het piekeren te achterhalen. Meestal piekeren we omdat we controle willen. En angst en controledrang hangen nauw samen. Ons hele leven angstvallig onder controle proberen te hebben – zodat we niet voor verrassingen komen te staan – is een manier van coping. We doen het omdat we bang zijn dat we niet veerkrachtig genoeg kunnen omgaan met tegenslagen. We zijn bang voor de heftige gevoelens die op dat moment naar boven dreigen te komen. We hebben niet geleerd om door die piek van gevoelens heen te gaan of ermee te veren. We hebben alleen maar geleerd om ze te onderdrukken.
Door dit te beseffen op een moeilijk moment kun je al wat terugkeren naar het nu en word je minder angstig. Om door die (heftige) emoties heen te kunnen gaan, moet je oefenen. Vaak kan therapie daarbij helpen, of praten met iemand waarbij jij je echt veilig voelt.
Meer lezen?
Zelfzorg is het begin van alles. Van beter luisteren naar de signalen van je lijf. Van stilstaan bij wat je voelt en wat je nodig hebt. Van meer veerkracht en rust.
Nina Mouton neemt je in dit boek mee op weg naar meer en diepere zelfzorg. Ze toont hoe je blauwe plekken uit het verleden kunt detecteren, vastgeroeste patronen kunt doorbreken en je grenzen kunt bewaken. Onderweg legt ze uit waarom zelfzorg juist geen egoïstische keuze is. Integendeel: door beter te zorgen voor jezelf, zul je ook beter zorg kunnen dragen voor de mensen om je heen.
Ben jij klaar om radicaal voor jezelf te kiezen?
Dan is dit inspirerende boek de eerste stap!
Meer info vind je hier.
