De mentale last: Waarom draagt een van jullie altijd de meeste verantwoordelijkheid?

Zij die in haar hoofd duizend tabbladen tegelijk open heeft staan: dat van de verjaardagskalender van de klas, de voorraadkast, de sportdagen, de zomerplanning, de oppas, de was die dringend opgevouwen moet worden, en o ja, de tandartsafspraak voor over zes maanden.

Het zijn geen taken die je op papier ziet staan, maar ze zijn er wel. Ze draaien continu mee op de achtergrond. En ze zijn vermoeiend. Niet omdat de ander niets doet, maar omdat de ander vaak niet aan ‘alles’ denkt.

En dat maakt nou net het verschil.

Mentale last is moeilijk zichtbaar – en daardoor ook moeilijk bespreekbaar. Want je doet het ‘uit liefde’, ‘omdat je het sneller weet’, of ‘omdat het anders vergeten wordt’. Maar als jij altijd de antennes aan hebt staan, is er geen ruimte voor rust.

We vroegen Lies Clerx, klinisch psychologe en ervaringsdeskundige met vier kinderen, hoe je voorkomt dat één ouder de rol van gezinsmanager op zich neemt.

Waarom heeft vaak één partner het gevoel alles te moeten onthouden en regelen?

Dat komt deels door hoe we zijn opgegroeid en wat we hebben gezien. We hebben als generatie massaal gezien hoe onze moeders en oma’s alles deden. Ze stonden bij de gootsteen of waren aan het poetsen, altijd bezig. Dat is wat we hebben meegekregen, vooral vrouwen. Dus we denken onbewust: zo hoort het.

Maar er speelt nog iets anders. We leven in een individualistische maatschappij waar we het gevoel hebben dat we alles zelf moeten kunnen. Hulp vragen voelt als zwakte. We moeten zelfvoorzienend zijn, denken we. Terwijl niemand ooit heeft gezegd dat je het allemaal alleen moet doen! Die regel hebben we onszelf opgelegd.

Het probleem is dat je hoofd een soort controlecentrum van het luchtverkeer wordt. Je bent niet alleen bezig met wat er nu moet gebeuren, maar ook met wat er morgen moet, en volgende week, over een maand. Je hebt heel veel to-do’s op je werk, thuis nog meer to-do’s, en waar is de tijd voor jezelf? Die mentale belasting van al die vliegtuigen die in de lucht moeten blijven en zorgen dat ze op de juiste plek landen, dat put je uit. En waar is nu in godsnaam je eigen vliegtuig naar de zon?

Hoe komt het dat partners hier vaak verschillend mee omgaan en hoe kun je die last eerlijker verdelen?

Het is fascinerend te zien hoe verschillend partners hiermee omgaan. De een heeft alles in het hoofd en raakt gestrest van de chaos daar. De ander leeft meer in het moment en denkt: we zien wel. Beide zijn op zich prima, maar het wordt lastig als ze botsen.

De partner die alles onthoudt raakt gefrustreerd. Die denkt: waarom zie jij niet dat de luiers bijna op zijn? Waarom moet ik altijd degene zijn die eraan denkt? Maar de andere partner is zich vaak niet eens bewust van die mentale lijst. Die ziet niet wat er allemaal in het hoofd van de ander omgaat.

Een praktisch voorbeeld: een vrouw vertelde dat haar man hun dochtertje perfect kon verzorgen: verschonen, eten geven, spelen, naar de winkel gaan... Maar hij dacht nooit aan het aanvullen van de luiervoorraad, het maken van afspraken of het bijhouden van de groeicurve. Dat zat allemaal in háár hoofd. Hij deed de taken die ze hem vroeg, maar zij bleef de manager.

TIP: Maak de onzichtbare last zichtbaar. Schrijf een week lang op wat je allemaal bedenkt, plant en regelt. Van ‘tandpasta is bijna op’ tot ‘cadeau voor kinderfeestje kopen’. Het begint met erkennen dat het bestaat. Veel partners – vaak mannen, maar niet altijd – zijn zich niet bewust van die mentale arbeid. Ze zien de taken die gedaan worden, maar niet het denkwerk erachter. Dus stap één: maak het bespreekbaar.

Dan komt het moeilijke deel: loslaten. Als jij altijd degene bent geweest die alles regelde, is het eng om dat los te laten. Wat als het misgaat? Wat als belangrijke dingen vergeten worden? Maar je moet je partner de kans geven om die verantwoordelijkheid te nemen. En ja, dan gaat er soms iets mis. De verkeerde luiers worden gekocht of een afspraak wordt vergeten. Dat hoort erbij. Wat goed werkt is taken écht overdragen. Niet: jij doet de boodschappen, en ik maak de lijst. Maar: jij bent verantwoordelijk voor de boodschappen, van lijst maken tot opruimen. Helemaal. Anders blijf je toch de manager die taken delegeert.

En wees mild voor elkaar. Niemand heeft de handleiding gekregen bij de geboorte van jullie kind. Jullie zijn samen aan het uitvogelen hoe dit werkt. Dat de taken eerlijk verdeeld zijn, betekent niet dat ze fifty-fifty moeten zijn. Het gaat erom dat jullie beiden voelen dat het eerlijk is.

Meer lezen: Ouders komen SAMEN van Mars 

Het overlevingshandboek voor koppels met jonge kinderen

In Ouders komen samen van Mars vertellen Elke Vanhouche en Jeff Van Calster hoe je als koppel overeind blijft in de storm van het jonge ouderschap. Ze gingen in gesprek met experts én met ouders die eerlijk delen wat moeilijk gaat, maar ook wat helpt.

Dit boek is er voor wie zich afvraagt: Hoe blijven we niet alleen ouders, maar ook écht partners in verbinding? Het geeft herkenning, troost en praktische handvatten om de verbinding terug te vinden - zodat je niet alleen goede ouders wordt, maar ook partners blijft.

• Herkenbare verhalen die tonen dat je niet alleen bent in je struggles
• Deskundig advies dat je meteen kan toepassen in je relatie en gezin
• Een warme gids die je helpt om elkaar terug te vinden, ook in de drukte van het ouderschap