Slaapproblemen

Je kent het wellicht wel: je ligt al in bed maar je scrolt nog snel even door sociale media of leest snel een paar berichten. Maar wist je dat het blauwe licht van je scherm daarbij de aanmaak van melatonine verstoort, het hormoon dat je slaap regelt? Daardoor kan het langer duren voor je in slaap valt, daalt de kwaliteit van je slaap en voel je je overdag minder uitgerust. 

Onderzoek toont aan dat blootstelling aan blauw licht de aanmaak van melatonine met maar liefst 50% kan verminderen en het inslapen gemiddeld met tien minuten kan vertragen, al varieert de impact van individu tot individu. Een ander onderzoek koppelt smartphonegebruik vlak voor het slapengaan dan weer aan verhoogd risico op vermoeidheid, stress en verminderde cognitieve prestaties. En dan hebben we het nog niet over de mentale stimulatie voor het slapengaan, die een impact kan hebben op de slaapkwaliteit. 

Wat kan je doen? 

• Leg je smartphone minstens een uur voor het slapengaan aan de kant – en maak daar een regel van voor het hele gezin. 
• Gebruik de nachtmodus als je toch nog even je telefoon nodig hebt. 
• Probeer op een andere manier te ontspannen voor je gaat slapen, zoals een boek lezen of een warm bad nemen. 

‘Text neck’ en rugproblemen

Hoeveel keer per dag kijk jij naar beneden om je telefoon te checken? Die typische houding zorgt voor een enorme belasting op je nekwervels en kan op lange termijn leiden tot chronische pijn. Studies tonen aan dat een voorovergebogen hoofd bij 60 graden een druk van maar liefst 27kg op je nek uitoefent – dat is te vergelijken met een kind van 8 jaar op je nek dragen! 

Uit onderzoek blijkt ook dat langdurig smartphonegebruik waarschijnlijk structurele veranderingen in de wervelkolom kan veroorzaken, vooral bij jongeren. Extra onderzoek is nodig om de langetermijneffecten in detail te bepalen, maar het lijdt geen twijfel dat het geen goed idee is om langdurig in dezelfde houding naar een scherm te zitten staren. 

Wat kan je doen? 

• Houd je telefoon op ooghoogte en vermijd langdurig naar beneden kijken. 
• Leer je tiener om regelmatig pauzes te nemen en zijn houding te corrigeren. 
• Stimuleer je tiener om af te wisselen met activiteiten waarbij hij beweegt in de plaats van de hele tijd stil naar een scherm te staren. 

Oogvermoeidheid en bijziendheid

Langdurig naar een scherm staren kan leiden tot droge, vermoeide ogen en een verhoogd risico op bijziendheid, vooral bij kinderen. Onderzoek uit China toont aan dat meer schermtijd bij kinderen direct gelinkt is aan een toename van bijziendheid. 

Doordat we vaak vanop korte afstand naar schermen zitten te staren en daardoor ook een pak minder knipperen, worden onze ogen echt belast. Tel daarbij dat veel scholen met een digitaal scherm werken en dat tieners steeds meer op hun laptop werken, en het is duidelijk dat het staren naar schermen op korte afstand substantieel gestegen is in de voorbije jaren. 

Wat kan je doen?

• Ga voor de 20-20-2 regel. Nu de laptop is ingeburgerd in het middelbaar onderwijs, is het tijd dat er ook ingezet wordt op een gezonde werkhouding: kijk na 20 minuten schermgebruik gedurende 20 seconden in de verte, en ga voor minstens 2 uur beweging buiten. 
• Geef de voorkeur aan een tv-scherm boven een tablet die op korte afstand gebruikt wordt. 
• Zorg voor voldoende natuurlijk licht in huis, dat beïnvloedt de groei van het oog positief en helpt bijziendheid te voorkomen. 

‘Smartphone pink’ 

Tieners die langdurig een smartphone vasthouden, lopen het risico op fysieke veranderingen in de hand, zoals een ‘smartphone pink’: een vervorming van de pink door de overmatige druk. 

Wat kan je doen? 

• Wissel af en toe van hand bij het gebruik van je smartphone. 
• Neem voldoende pauzes.   

Obesitas 

Tieners die heel vaak hun smartphone gebruiken, bewegen doorgaans minder. Uit onderzoek blijkt dat jongeren die meer dan 5 uur per dag op hun smartphone zitten, 43% meer kans hebben op obesitas. 

Wat kan je doen?

• Stimuleer je tiener om voldoende te blijven bewegen. 

Smartphones zijn onmiskenbaar een waardevol hulpmiddel in ons dagelijks leven, maar overmatig en onbewust gebruik kan fysieke gevolgen hebben. Gelukkig kunnen kleine aanpassingen, zoals het beperken van schermtijd voor het slapengaan, het bewust aannemen van een goede houding en het simuleren van meer beweging al een groot verschil maken. Het is dus geen kwestie van smartphones te verbannen, maar van ze slim en verantwoord te gebruiken.