Maar hoe vaker ik ‘even help’, hoe vaker dat eindigt in frustratie. Bij mij, omdat ik het gevoel krijg dat ik alles moet opvolgen en bijhouden, alsof ik zelf weer op school zit. En bij hen, omdat ze het gevoel krijgen dat ze niets mogen vergeten, niets mogen laten liggen, niets op hun eigen manier mogen doen.
En dan ontstaat er strijd. Over een wachtwoord dat ze alweer kwijt zijn, over een zin in het leerboek die volgens mij anders moet of over een toets waarvan zij zeker weten dat die pas volgende week is, maar die toch verdacht veel op morgen lijkt.
Ik wil dan wel betrokken zijn zonder als controleur te functioneren, maar in de praktijk loopt dat nog wel eens door elkaar.
Kristien Bruggeman, directeur van LAB Onderwijs en onderwijswetenschapper: ‘Die hulp-reflex is logisch, maar niet altijd helpend. Kinderen moeten voelen dat ouders betrokken zijn, maar ze moeten ook ruimte krijgen om zelf te zoeken, te proberen en te falen. Dat is geen gebrek aan steun. Dat is vertrouwen.
Er is een overload aan monitoring en ouders krijgen alles te zien: punten, opmerkingen, taken… Dat zet druk op het hele gezin. Vroeger kwam je als ouder twee keer per jaar naar het oudercontact. Nu weet je elke week wie zijn turnzak vergeten is, wat het klasgemiddelde was en of je kind de leerstof “voldoende beheerst”.’
Dat klinkt op zich goed voor ouders, het is transparant en toegankelijk en de betrokkenheid is groot. Maar het zorgt dus ook voor stress, want wie moet daar allemaal iets mee doen? En wat als je het allemaal niet meer kunt volgen? Ik hoor bijvoorbeeld van veel ouders dat Smartschool een doolhof is. De leerstof staat verspreid, niet alles wordt helder uitgelegd en plots voel je je schuldig omdat je je kind niet kunt helpen.Dat is pijnlijk en vermoeiend.
Stefan Grielens, algemeen directeur van het Vrij CLB Netwerk: ‘Het is belangrijk om als ouder te weten wanneer je moet ingrijpen en wanneer niet. Laat kinderen hun eigen werk maken. Kijk vervolgens mee als ze vastlopen, niet als ze gewoon geen zin hebben. Zelfs als dat soms betekent dat een taak fout, rommelig of niet af is. Leren zit niet in controleren of perfectioneren, maar in proberen, falen en opnieuw beginnen.’
Er is stress, ja. En er zijn zorgen, zeker. Maar er is ook groei en soms moeten we die
gewoon weer even leren zien.
Kristien Bruggeman: ‘Het verschil zit wel degelijk in die momenten die wel lukken, in die ene klik of dat kleine sprongetje vooruit. Daarvoor zouden we moeten herbekijken wat we van kinderen verwachten. We mogen best ambitieus zijn, maar we moeten onze doelen afstemmen op de realiteit van kinderen vandaag. En die is complexer geworden.
Daarom pleit ik voor vertrouwen, ruimte en het besef dat leren niet altijd lineair verloopt. Soms leer je pas iets als je even mag struikelen, als je niet afgerekend wordt op elke fout, maar gezien wordt in je poging. Daarvoor zijn veilige relaties nodig, met ouders, leerkrachten en begeleiders. Want niemand kan ontkennen dat een kind beter leert als het zich veilig voelt. Niet omdat het dan minder stress heeft, maar omdat het weet dat het mag proberen.’
Stefan Grielens vult aan: ‘We moeten jongeren laten voelen dat hun stem telt, dat ze zelf mee eigenaar zijn van hun leerproces. Dat kan op allerlei manieren, door keuzevrijheid in projecten, ruimte voor persoonlijke interesses, tijd om stil te staan bij wat hen écht raakt. Het hoeft niet altijd sneller of strakker, soms moet het net trager en dieper. Ook thuis kunnen we veel doen, door de lat wat lager te leggen en niet elke toets te willen voorbereiden, maar te vragen hoe het gaat.
Is een kind gezakt? Ga dan geen paniek zaaien, maar kijk samen naar wat het kind nodig heeft om dit aan te pakken. Er is een verschil tussen helpen en controleren, en tussen opvolgen en overnemen. Als we dat verschil zien, raken we echt veel verder. Een kind wil erkend worden, en die erkenning kun je als ouder geven door simpelweg eens te bevestigen dat het veel is. Dat klinkt simpel, maar kan heel waardevol zijn.’
Dit is goed genoeg
Wat is niet goed?
Simpel: pushen.
- Kinderen ervaren al vroeg prestatiedruk, wat kan leiden tot perfectionisme, faalangst en een gevoel dat ze niet goed genoeg zijn.
- Kinderen leren niet beter onder druk, integendeel. Pushen versterkt net de angst om fouten te maken en dat remt het leerproces.
- Externe motivatie vervangt interne motivatie. Als kinderen vooral werken om jou tevreden te stellen, verliezen ze hun eigen leergoesting en die is moeilijk terug te winnen.
- Overcontrole maakt kinderen afhankelijk. Smartschool, agenda’s en ouders die alles opvolgen zorgen er soms onbewust voor dat kinderen niet meer zelf verantwoordelijkheid nemen.
- De stress van het kind wordt ook de stress van het gezin. Wat begint als helpen met huiswerk eindigt te vaak in ruzie of tranen aan tafel.
WAT IS GOED GENOEG?
- Toon vertrouwen in plaats van controle: Laat je kind weten dat je gelooft in zijn of haar capaciteiten, ook als het even niet lukt. Vertrouwen geeft ruimte en in die ruimte groeit zelfvertrouwen.
- Normaliseer fouten maken: Niet alles moet in één keer lukken en fouten horen bij leren, dat moeten kinderen echt voelen. Benoem het actief: ‘Ik zie dat je het geprobeerd hebt, da’s belangrijker dan perfect zijn.’
- Blijf dichtbij, maar neem niet over: Vraag waar ze nood aan hebben, bied structuur als het nodig is, maar laat ook los als het kan. Kinderen leren meer van zelf zoeken dan van exacte instructies.
- Erken dat het soms te veel is, ook voor jou: Zeg gerust: ‘Ik weet dat het veel is.’ Of: ‘Ik vind dit ook lastig.’ Je kind leert dan dat druk bespreekbaar is, niet iets om zich alleen in te voelen.
- Laat los waar het kan: Niet elke toets hoeft voorbereid te worden, niet elk taakje hoeft perfect te zijn. Je kind heeft meer aan een ouder die rust brengt dan aan een extra coach.
Meer lezen: Goed Genoeg!
Over ouderschap in tijden van hoge verwachtingen
Ben ik wel een goede ouder?
Als mama of papa stel je jezelf die vraag vaker dan je lief is. Er zijn lijstjes, regels en goedbedoelde adviezen genoeg - maar wie bepaalt eigenlijk wat 'goed' is?
In Goed genoeg! gaat Siska Schoeters in gesprek met topexperts als Peter Adriaenssens, Binu Sign, Nina Mouton, Theo Compernolle, Lies Clerx, Marloes Jonkers, Tom Termote... Samen zoeken ze naar eerlijke antwoorden op vragen die elke ouder zich stelt:
- Hoeveel schermtijd is nog oké?
- Moet ik altijd mild zijn?
- Wat met slaaptekort, schoolstress of sociale media?
- En vooral: wanneer is het... goed genoeg?
- Met humor, kwetsbaarheid en een flinke portie herkenbaarheid brengt dit boek geruststelling én concrete tips. Want perfect ouderschap bestaat niet - maar goed genoeg ouderschap wél.
Voor alle ouders die zichzelf soms afvragen of ze het wel juist doen. Spoiler: ja dus.
