Perfecte bevallingen bestaan niet ... maar wat als je bevalling een trauma veroorzaakte?

Het leven voor en na

Een bevalling is een bijzondere gebeurtenis die bijzondere gevoelens met zich meebrengt. Niet alleen positieve gevoelens, maar ook negatieve gevoelens. Voor vrouwen die hun bevalling als (zeer) ingrijpend hebben ervaren, is het nog ietsje anders.

Deze vrouwen herkennen zich vaak in de vergelijking dat ‘de bliksem tijdens hun bevalling is ingeslagen’. Tijdens de bevalling lijkt er ‘iets’ ingrijpend veranderd te zijn, waardoor ze zich na de bevalling anders voelen dan ervoor. De bevalling vormt een duidelijke scheids- of breuklijn, zoals duidelijk blijkt uit volgende getuigenis:

 "Voor de bevalling was ik niet angstig, erna was ik bang voor ieder hard geluid, bang voor het donker, bang dat ik de mensen van wie ik hou zou verliezen."

Ook partners kunnen last hebben van een traumatische bevallingservaring. Ook bij hen kan de bliksem zijn ingeslagen tijdens de bevalling en ervoor zorgen dat ze zich anders of veranderd voelen sinds de bevalling. (Meer hierover in hoofdstuk 5 van ‘Perfecte bevallingen bestaan niet’ )

Ik? Een trauma? Nee toch zeker?

Het woord ‘trauma’ vinden veel mensen (te) heftig klinken in combinatie met een bevalling. Een bevalling omschrijven als ‘moeilijk, lang, heftig of ingrijpend’ is oké, maar om het nou traumatisch te noemen? Dat lijkt een stap te ver. Mensen in de omgeving van de (kraam)vrouw kunnen dit gevoel versterken, door haar ervaringen te relativeren/bagatelliseren. ‘Je bent het straks weer vergeten, zo ging dat bij mij ook.’ ‘Je hebt er toch een prachtige baby voor teruggekregen’ en nog meer van dit soort opmerkingen. (zie ook hoofdstuk 1 van het boek ‘Perfecte bevallingen bestaan niet’ van Diana Koster)

Veel vrouwen praten daardoor niet gemakkelijk over hun nare bevallingservaring, ze willen niet ‘zeuren’. Een bevalling is nou eenmaal geen pretje, alle moeders hebben het doorstaan en pijn hoort er nou eenmaal bij. Zo leggen ze met hun denken (ratio) hun eigen gevoelens het zwijgen op.

Helaas reageren mensen soms ook schamper als het gaat over traumatische bevallingservaringen. "Een bevalling traumatisch? Die vrouwen hebben toch zeker geen oorlog meegemaakt? Dat is pas een traumatische ervaring. Wat stelt zo’n bevalling van hooguit 24 - 48 uur nou helemaal voor?"

Trauma met de grote T of de kleine t?

Natuurlijk is een bevallingstrauma niet één-op-één te vergelijken met een oorlogstrauma. Psychologen maken onderscheid tussen trauma’s met een grote en een kleine T. Het woord trauma betekent ‘een lichamelijke of psychische wond, veroorzaakt door een ongeval, operatie of ingrijpende levensgebeurtenis’.

De kans dat je op enig moment in je leven met een ingrijpende of traumatische gebeurtenis te maken krijgt, ligt rond de 60%. Zestig procent! De kans is dus groter dat je op enig moment in je leven wél een traumatische gebeurtenis meemaakt, dan dat dit leed je bespaard blijft.

Voor veel vrouwen is een ingrijpende bevallingservaring de eerste confrontatie met een traumatische gebeurtenis in hun leven. Bij een bevalling is niet altijd sprake van een trauma met een grote T, waarbij je leven in gevaar is geweest of je fysieke integriteit is bedreigd. Maar ook overschrijding van je psychische of lichamelijke grenzen op een emotioneel zeer kwetsbaar moment in je leven (tijdens je bevalling) kan traumatisch (met een kleine t) zijn.

Verwerken, met of zonder hulp

Gelukkig slaagt het merendeel van de vrouwen erin om hun ingrijpende bevallingservaring binnen vier tot zes weken te verwerken. Dit doen ze door er veel over te praten, door hun verhaal op te schrijven, door te huilen en door zich te richten op positieve dingen, zoals de baby.

De andere helft van de vrouwen lukt het niet om zonder hulp deze ervaring achter zich te laten. Ook al doen ze precies hetzelfde. Dat betekent niet dat de tweede groep vrouwen iets niet kan, wat de eerste groep vrouwen wel kan. Je bent niet ‘zwak’ als je je bevalling als een traumatische gebeurtenis hebt ervaren. In zo’n geval hebben je brein en je lichaam de ervaring gewoon anders opgeslagen, waardoor die veel moeilijker te verwerken is. Sommige (hoogsensitieve) vrouwen beleven gebeurtenissen intenser dan de gemiddelde mens, waardoor ingrijpende gebeurtenissen op hen mogelijk meer impact hebben en anders worden opgeslagen in hun brein.

Je kiest er niet voor

Een traumatische gebeurtenis is iets wat je overkomt, niet iets waarvoor je kiest. Het is belangrijk om te weten dat je er zelf niets aan kunt doen dat je je bevalling als een traumatische gebeurtenis hebt ervaren. Twee mensen kunnen bijvoorbeeld hetzelfde auto-ongeluk zien gebeuren. De één ervaart dat ongeluk als een traumatische gebeurtenis, heeft er nachtmerries van, moet er steeds aan terugdenken en is sindsdien angstig en onzeker in het verkeer. De ander slaakt een diepe zucht, vertelt zijn verhaal een paar keer aan vrienden en denkt er daarna niet meer aan terug.

Bij bevallingen is het net zo. Twee vrouwen kunnen een vergelijkbare bevalling hebben meegemaakt, waarbij de een de bevalling als traumatisch ervaart, terwijl de ander het een nare gebeurtenis vond, maar er verder geen nadelige gevolgen van ondervindt. Hetzelfde geldt voor getuigen van een ongeluk, ramp of bevalling. Ook als partner, moeder of vriendin kun je niet kiezen of je een ingrijpende gebeurtenis wel of niet als ‘traumatische’ ervaring opslaat in je brein. Dit overkomt je.

Een bevallingstrauma is een bijzonder soort trauma, anders dan alle andere trauma’s. Een bevalling is voor veel vrouwen sowieso een van de meest indrukwekkende gebeurtenissen uit hun leven. Regelmatig denken vrouwen rondom de verjaardag van hun kind even terug aan de bevalling. Daarom is het heel fijn als je met een prettig (of in ieder geval neutraal) gevoel kunt terugdenken aan de geboorte van je kind.

Getuigenis

‘Mijn bevalling vond ik een van de heftigste dingen die ik ooit heb meegemaakt. Het liefst wilde ik het hele gebeuren zo snel mogelijk vergeten en er nooit meer over praten. Ik was ook hele stukken van de bevalling ‘kwijt’, daar kon ik me niets meer van herinneren en dat vond ik prima. Ik focuste me op mijn kind en pakte mijn leven weer op alsof die bevalling niet was gebeurd. Toen mijn dochtertje bijna één werd, kreeg ik opeens nachtmerries over de bevalling. Ik wist niet wat me overkwam. Soms overvielen me in die periode ook overdag opeens flarden van de bevalling, gek werd ik daarvan.

Na haar eerste verjaardag lukte het me steeds minder goed om de bevalling uit mijn gedachten te weren. Iedere keer kwamen er weer stukjes ellende naar boven. Ik werd daar somber en zenuwachtig van en ging steeds slechter slapen, bang voor wat de nacht me nu weer voor nare dromen zou brengen. Ik ging naar de huisarts voor een slaapmiddel. Die zei dat ik met een therapeut over mijn bevalling moest gaan praten. Dat wilde ik natuurlijk niet, ik wilde juist níet meer over mijn bevalling praten...

Maar de huisarts wilde me geen slaapmiddel geven, tenzij ik met iemand ging praten. Achteraf ben ik blij dat hij zo dwingend was. Binnen zes weken voelde ik me stukken beter en sliep ik weer zonder slaapmiddel.’ (Fiene, 29 jaar)

Meer lezen?

In het boek ‘Perfecte bevallingen bestaan niet’ gaat vrouwencoach Diana Koster nog verder in op de impact van de traumatische bevalling op je leven en de gevolgen voor jezelf, de baby en je relatie. Hoe het kan leiden tot een posttraumatische stressstoornis bijvoorbeeld, en hoe je dat kan behandelen en verwerken. En niet onbelangrijk, hoe je je kan voorbereiden op een eventuele volgende bevalling. Dit alles is doorspekt met vele, eerlijke getuigenissen. Want je staat hier echt niet alleen mee. 

Meer informatie over het boek vind je hier. Over Diana Koster kan je meer lezen op haar website en  je kan ook terecht op haar Facebookpagina. 

Voor wie meer te weten wil komen over traumatische ervaringen en wil luisteren naar en praten met Diana Koster, kan naar de lezing in AZ Groeninge (Kortrijk) op 21 maart. De lezing begint rond 19u30 en eindigt rond 21u met een drink. 

Wil je erbij zijn? Dat kan! De toegang is gratis maar inschrijven is wel gewenst via dit inschrijfformulier.