8 tips voor media-opvoeding binnen het gezin

1. Hou een oogje in het zeil

Net zoals je in het offline leven van je kind weet wie zijn vrienden zijn, bij wie ze gaat spelen en wat ze lezen of kijken; doe je dat ook in het online leven: chatten ze enkel met bekenden of ook met onbekenden? Welke apps gebruiken ze, welke sites bezoeken ze, welke programma's bekijken ze? 

Je kan er ook voor kiezen nog een stapje verder te gaan, en het kind ook te gaan controleren door bijvoorbeeld de zoekgeschiedenis te controleren of chatgesprekken te lezen. Hou dit niet voor het kind verborgen, maar leg uit waarom je dat doet. 

2. Het is oké dat je tiener online gaat

Online gaan en zijn is een deel van de media-opvoeding van kinderen. Zeker voor tieners is dit oké: zo leren ze zichzelf, hun leeftijdsgenoten en hun wereld te verkennen. Eerst onder begeleiding, daarna alleen. Geef ze de handvaten om zich te wapenen: zorg dat ze weten dat foto's en teksten die je deelt, snel kunnen verspreiden en moeilijk weer te wissen zijn. Dat privé-informatie privé moet blijven, en dat weinig online echt privé is tenzij je je instellingen goed in het oog houdt. Zonder te veel angst aan te jagen, natuurlijk ;-)

Hou de communicatie hierover open en ongedwongen. Deel een paar van je eigen positieve en negatieve ervaringen en zorg ervoor dat je kind weet dat het bij jou terecht kan, zonder paniek of straf te vrezen. 

3. Samen spelen is samen leren

Bij kleine kinderen kan je samen video's bekijken of spelletjes spelen en ja, daarbij mag je ze gerust wat laten knoeien! Je leert tegelijk wat je kind leuk vindt en hoe het zich gedraagt in spelverband: geeft het snel op, kan het niet tegen zijn verlies, gaat het voor taal- of rekenspelletjes? Probeer ook niet (te veel) de app-keuze van het kind te sturen: ja, sommige dingen zijn onnozel maar wij kijken zelf ook niet altijd naar een Serieus En Verantwoord Programma natuurlijk.  Is de app ongeschikt voor de leeftijd van het kind, grijp dan wel in.

Je kan er ook voor kiezen de luchtige apps, waar kinderen niet veel meer moeten doen dan swipen (met de vinger vegen) of de tablet bewegen (voor racespellen bijvoorbeeld), in tijd te beperken of af te spreken dat er naast iets ontspannend iets leerrijk gekozen moet worden. Let wel op: het is niet omdat de app zégt dat kinderen er iets van leren, dat dat zo is. 

4. Bepaal grenzen

Overdrijven is nooit goed, daarover is iedereen het eens. Maar hoeveel is té veel? Dat is afhankelijk van het gebruik: twee uur televisiekijken is niet hetzelfde als een uur aan een huistaak werken en daarna wat te skypen met familie. Hoeveel en wat er kan worden gebruikt in een bepaalde context bepaal je dus zelf en is afhankelijk van leeftijd én doel. 

Kijk op de mediagroeilijn van MediaNest wat geschikt is voor welke leeftijd. Is je (oudere) kind het er niet mee eens, probeer dan in eerste instantie vast te leggen hoeveel media er gebruikt worden en noteer de tijdsduur per medium voor een week of tien dagen. Bespreek dan samen welke grenzen je kan stellen.

5. Geef het goede voorbeeld

Op verschillende vlakken! Niemand heeft gezegd dat het gemakkelijk ging worden ;-)

Wil je dat je kind niet altijd aan een scherm gelijmd zit? Leg dan ook zelf eens de laptop en smartphone weg, en focus je volledig op je kind(eren). Stimuleer spelen door ook (af en toe) mee te spelen.

Toon ook dat je zelf in online communicatie en gedrag beleefd en vriendelijk blijft én hoe je omgaat met kritiek of spam.

Voor ouders die niet echt gebruikers zijn van smartphones en apps, wordt het moeilijk het kind te begeleiden in het gebruik ervan. Je kan dit samen met je kind ontdekken én terwijl je eigen kritische houding doorgeven. Probeer in de mate van het mogelijke toch een beetje op de hoogte te zijn van de belangrijkste apps, sites en games.

7. Leren uit fouten

Een kind is en blijft een kind, en het zal dus grenzen opzoeken, fouten maken of verboden omzeilen. Het beste is om eruit te leren! Angst aanjagen of te veel beperken maakt dat het kind niet veel speelruimte geeft om te ontdekken. Reik ze de manieren aan om informatie te beoordelen, om te gaan met druk of smeekbedes in de hoop dat ze hun gezond verstand zullen gebruiken. 

Zorg dat je kind altijd weet dat het met jou kan praten, zonder dat je onmiddellijk boos wordt, panikeert of straft: zo heb je meer kans dat je te weten komt dat er iets speelt (en wat er speelt).

Natuurlijk zijn er ook harde grenzen, zoals het uitwisselen van naaktfoto’s of afspraakjes maken met mensen die ze niet kennen. Stel die ook en stel die al snel.

8. Digitaal begeleider

Niet alle digitale of online beelden of boodschappen zijn lief, verdraagzaam of gemakkelijk te begrijpen. Daarom is het nodig als ouder vaak aanwezig te zijn bij de digitale ontdekking, om de zaken te kaderen, te leren oplettend en kritisch te zijn en assertief te durven zijn.

Ook wat je kind denkt en vindt, is belangrijk. Praat over wat je kind leuk vindt om te doen, wat niet, wat er gezegd wordt en hoe dat overkomt en wat het betekent. Zo kom je erachter of je kind iets kan kaderen of niet.