Bevorder de emotionele competentie van je kind

Wat is emotionele competentie?

Emotionele competentie is het vermogen van een kind om om te gaan met zijn of haar emoties. De competentie bepaalt de mate waarin iemand op constructieve wijze omgaat met de eigen en met andermans emoties. Om emoties te kunnen reguleren is het onder andere belangrijk dat kinderen emoties kunnen herkennen en benoemen. Een gebrek aan emotionele vaardigheden kan gepaard gaan met negatief gedrag, psychosomatische klachten en een verminderd welbevinden.

Tips om de emotionele competentie te verhogen

We leren kinderen met veel geduld de schoolse vaardigheden aan. Het is echter belangrijk om in de opvoeding van je kind ook voldoende aandacht te besteden aan het aanleren van 'soft skills'. Een belangrijke uitdaging is het bevorderen van de emotionele competentie. Onderstaande tips helpen je alvast op weg.

1. Bevorder de emotionele woordenschat van je kind
   Het leren benoemen van emoties helpt je om je emoties te reguleren. Om emoties te kunnen benoemen, is een uitgebreide emotionele woordenschat een vereiste. En daar loopt het vaak mis: we zien dat kinderen en jongeren te weinig vaardig zijn in emotionele geletterdheid. Jongeren kunnen vaak wel vertellen dat ze zich niet goed voelen, maar kunnen moeilijk benoemen wat ze juist ervaren. Nochtans is dat erg belangrijk: we kunnen emoties pas goed verwerken wanneer we er taal kunnen aan geven! En bijgevolg is het belangrijk dat we als opvoeder onze kinderen van kleins af aan leren om emoties gedetailleerd te beschrijven.
2. Moedig expressie van emoties aan
   Het is belangrijk dat kinderen hun emoties kunnen uiten. Wanneer een kind zijn emoties niet kan tonen, kan dit leiden tot negatief gedrag, psychosomatische klachten of emotionele moeilijkheden. Sommige kinderen vinden het moeilijk om hun emoties te tonen. Het uiten van emoties kan je o.a. bevorderen door: een klimaat te creëren thuis en op school waar ruimte is voor gesprek rond emoties, het aanbieden van boeken en andere tools omtrent emotiecoaching, je eigen reacties als ouder en opvoeder kritisch te durven bekijken ('hoe ga ik zelf om met mijn emoties?, 'hoe reageer ik op overweldigende emoties bij mijn kind?).
3. Erken de emoties van je kind
   Wanneer kinderen heftige emoties uiten, voelen we ons daar als opvoeder niet steeds comfortabel bij. We reageren dan soms met strategieën die misschien helpend lijken op korte termijn, maar eerder negatieve gevolgen hebben op lange termijn. Zo gaan we kinderen afleiden van hun overweldigende emoties, sussen we hen met een beloning, of proberen we hen te overtuigen dat het toch allemaal zo erg niet is. Deze strategieën zijn goedbedoeld, maar zorgen ervoor dat het kind: zijn eigen emoties in vraag zal stellen ('ik mag niet vertrouwen op mijn gevoel'), secundaire emoties zoals schaamte en schuldgevoel ervaart en de band met de ouder of opvoeder beschadigd wordt ('ze begrijpen me niet, ik hou mijn emoties beter voor mezelf'). Wanneer we de emoties van het kind erkennen en er responsief op reageren, ervaart het kind een gevoel van opluchting en ontstaan er mogelijkheden tot verbinding en leerkansen.
4. Geef inzicht in lichamelijke sensaties
   Ons lichaam vertelt ons veel over hoe we ons voelen. Zo zal bijvoorbeeld de manier waarop kinderen ademen veel informatie geven over hun emoties. Ademt je kind rustig en laag in de buik, of snel en opgejaagd? Inzicht in het lichaam en de lichamelijke gewaarwordingen zorgt voor meer verbinding met het lichaam en een betere emotieregulatie. Wat ervaart je kind wanneer hij/zij angstig is? Welke lichamelijke sensaties horen bij woede of verdriet?
5. Verbeter de copingmechanismen van je kind
   Copingmechanismen zijn manieren waarop een individu omgaat met stress en moeilijkheden. Vele volwassenen hebben een ongezonde manier van omgaan met problemen, zoals: emoties onderdrukken, verslaving, vermijding,... De basis voor een gezonde copingstijl wordt gelegd in de kindertijd. We leren kinderen echter te weinig aan wat ze kunnen doen wanneer ze zich niet goed voelen. Het aanbieden van gezonde manieren van omgaan met stress en moeilijkheden is belangrijk.