Duimzuigen en fopspeen: hoe leer je dat af?

30/01/2020

Door Expert Imke Van Herrewegen

Zuigen op een fopspeen of duim biedt troost en helpt bij het inslapen. Maar... het afleren is soms minder vanzelfsprekend. Expert Imke geeft tips!

Kleine kindjes zuigen graag

Meteen na de geboorte is het duidelijk: kleine baby’s zuigen graag. Het liefst aan de borsten, maar sommige kindjes hebben ook daarnaast een grote zuigbehoefte. Fopspenen en duimen zijn daar (nadat de borstvoeding op gang is gekomen als je die geeft) een geweldig antwoord op.

Kinderen worden rustig van hun tutje of hun duim en sommige ouders vinden het ook moeilijk om dit hun kind ‘af te nemen’. Bovendien is zo'n instant troost vaak erg handig. Maar je mag gerust zijn, je kindje zal leren hoe hij op een andere manier troost en rust kan vinden.

Hoe bouw je stap voor stap de fopspeen af?

Probeer van bij de start het tutje enkel te gebruiken om te troosten en bij het inslapen.
Gebruikt je kind de tut overdag? Het is op de leeftijd dat ze hun eerste woordjes leren dat je het tutje wat vaker uit hun mondje kan halen. Je kan je kind bijvoorbeeld zeggen dat je hem niet goed verstaat met zijn tutje in zijn mond. Zo krijgt je kind ook een uitleg bij het waarom.
Nadien kan je aanleren dat het tutje alleen mag in bepaalde situaties zoals in bed of in de auto. Een zakje aan het bed waar het tutje in kan “slapen” terwijl je kind gaat spelen kan werken.
Rond drie jaar is het voor de vorming van zijn gebit best dat je kind ook ’s nachts geen fopspeen meer gebruikt. Kies een rustig moment uit wanneer er geen andere grote veranderingen in jullie leven plaatsvinden. Je kan je kind belonen wanneer het zijn tutjes afgeeft. Je kan de tutjes allemaal aan de sint meegeven of in stapjes werken. DAG 1: kindje steekt ’s avonds een paar tutjes in een doosje, gaat slapen met de rest van de tutjes en vindt ’s ochtends in het doosje een beloning. Je kind heeft nu geleerd dat hij afscheid neemt van zijn tut maar er wel iets voor in de plaats krijgt. DAG 2: de rest van de tutjes gaan in het doosje. Het kan zijn dat je kind de eerste nachten het even moeilijk heeft om in te slapen.
Het is belangrijk dat je niet twijfelt aan je beslissing en erop vertrouwt dat je kind (en jij) het gaan kunnen zonder tut. Je kan je kindje nu leren op een andere manier troost te vinden.
Sommige kinderen hebben nood aan een alternatief zoals een doekje of een knuffel, dit kan je kind helpen om afscheid te nemen van zijn zeer beminde tutje.

Duimzuigen: beter voorkomen

Stoppen met de tut is een pak makkelijker dan je kind te laten stoppen met duimen. Een duim kan je namelijk niet afnemen.

Daarnaast is de impact op het gebit bij duimzuigen groter. Dit omdat een tut symmetrisch in de mond zit en een duim tot een asymmetrische ontwikkeling van de tandboog kan leiden. Wanneer je kind erg klein is en het voeden loopt vlot, kan je het steeds een tut aanbieden wanneer je kindje wil duimen. Soms moet je dit vaak proberen voor je kind ermee weg is.

Hoe leer je het duimzuigen af?

Probeer je kind aan te leren dat duimen enkel iets is voor thuis, in de slaapkamer. Dit kan je doen door je kind overdag af te leiden of iets om handen te geven.
Sommige kinderen zijn zich niet bewust dat ze aan het duimzuigen zijn. Door je kindje te vragen of het weet dat hij op zijn duim zuigt vergroot je zijn zelfbewustzijn. Dat is al een eerste belangrijk stapje.
Overdag kan je een doekje aanbieden of je kind even in je armen nemen als alternatief voor duimzuigen. Zo leert je kind in andere dingen troost en rust te vinden.
Geef geen kritiek op je kind, of verbied het duimzuigen niet. Duimzuigen geeft je kindje zekerheid en dit opeens niet meer mogen doen kan je kindje angstig maken. Je mag erop vertrouwen dat je kind het zal afleren. Zeker wanneer jullie samen zoeken naar alternatieven.
Het helpt wanneer je je kind beloont als hij niet op zijn duim zuigt.
Maak je kind bewust van de gevolgen van duimzuigen. Leg je kind uit dat duimen niet goed is voor zijn tanden bijvoorbeeld.
Geef aan dat je je kind wil helpen en dat het zelf mag aangeven wanneer hij er klaar voor is. Laat het dan ook los. Het beste is het tempo van je kind te volgen en samen te zoeken.
Plakkertjes, nagellak, handschoenen als fysieke barrière zijn hulpmiddeltjes die je zeker kan aanreiken zonder dit op te dringen aan je kind.