Fouten maken toegestaan: frustraties en tegenslagen horen bij het leven

Ons leven wordt soms bijna een wedstrijd, en daar trekken we onze kinderen steeds vaker in mee. Ze moeten zoveel: goed scoren op school, veel sociale activiteiten en tal van hobby's. Bovendien vinden wij hier in het Westen steeds meer dat we zelf verantwoordelijk zijn voor ons geluk. Vergeet daarenboven niet de sociale media en hun hoge fake-gehalte. Die hebben een grote impact op het zelfbeeld van jongeren in ontwikkeling.

Frustraties en tegenslagen horen bij het leven

Ouders zijn vaak heel bewust bezig met opvoeding, ze willen het allerbeste voor hun kinderen. We willen heel veel, en wel nu meteen. We lijken te vergeten dat ook frustraties en tegenslagen bij het leven horen. De grote valkuil is dat we onze kinderen tegen alles willen beschermen. Als je een kind steeds behoedt voor ontgoocheling en frustratie, ontwikkelt dat kind onrealistische verwachtingen. Immers, frustraties zijn een noodzakelijk kwaad in de grotemensenwereld.

Af en toe mag een kind dus eens stevig (figuurlijk) vallen. Zo leert het ook weer om op te staan. Het is dus een beetje als een vaccin: door een kind in te spuiten met wat teleurstelling ontwikkelt je kind vaardigheden om hier later als volwassene beter mee om te gaan. Als we een kind niet toelaten om af en toe een beetje ongelukkig te zijn, verhinderen we het om later wél gelukkig te worden. Daarom hou ik geen pleidooi voor 'applausouders' die hun kinderen overladen met complimenten en altijd ja knikken. Durf je kind dus blootstellen aan tegenslag en imperfectie, maar blijf altijd nabij, is dan ook mijn boodschap aan ouders.

Geef je kind de kans om zich heel even heel slecht te voelen.
En te ervaren wat het betekent als dit gevoel verdwijnt.

Geef je kind de kans om te ervaren dat dingen fout gaan.
En tegelijk dat slechte nieuws zélf aan te kunnen.

Geef je kind de kans om zich te vervelen.
En te merken dat een ouder eigenlijk overbodig kan zijn.

Geef je kind de kans om zich te frustreren.
En zelf op zoek te gaan naar een oplossing.

Geef je kind de kans om te falen.
En nadien zelf recht te staan.

De dolfijnouder

Er is geen definitie van goed ouderschap. Maar ik ben nogal fan van de 'dolfijnouder': die toont veel gevoel en betrokkenheid en heeft oog voor de talenten van zijn kind, maar geeft tegelijk ook richting en stelt grenzen. Een zekere structuur is nodig in opvoeding. Dat geeft kinderen een veilig gevoel, en is dus ook bepalend voor hun zelfvertrouwen.

Een dolfijnouder schept ook leerkansen waarin fouten maken is toegestaan. Kinderen hebben behoefte aan uitdagingen, zoals een 'gevaarlijke' speeltuin. En ja, soms werkt het om een bang kind toch te overtuigen om die hoge glijbaan uit te proberen. Als dat lukt, kan het een bepaalde angst overwinnen en meer zelfvertrouwen krijgen. Wat niet wil zeggen dat je een vijfjarige zijn nek moet laten breken op een of ander speeltuig. En soms wil een kind gewoon echt niet, dat is ook prima.

Niet elk kind hoeft alles te durven. Te veel druk is ook niet goed. Ik krijg heel vaak vragen van ouders die wanhopig worden omdat hun kind nog altijd niet op het potje gaat, of nog niet durft te fietsen. Dan is het antwoord eenvoudig: laat het los, en probeer het over een paar weken nog eens.

Lager zelfvertrouwen en negatieve gedachten

Het is niet de taak van een ouder om een kind te behoeden voor alle moeilijke situaties, het is wel een goed idee om je kind te leren omgaan met dat soort momenten. Vaak hebben kinderen met een lager zelfvertrouwen negatieve gedachten. Deze gedachten ('ik kan het niet') zorgen voor hierop afgestemd gedrag (een kind dat niet probeert). Door 's ochtends heel bewust deze gedachten om te buigen en tegen jezelf te zeggen dat je vandaag wél je best zult doen om met die andere kinderen te praten, stijgt de kans daarop aanzienlijk.