Over X-benen, O-benen en platvoetjes: een grote (vaak onterechte) zorg van vele ouders
Vraag:
Mijn kleuter van 3 heeft duidelijke platvoeten (altijd al gehad) en zijn knietjes staan ook een beetje scheef. Als hij loopt, botsen zijn knieën tegen elkaar, als hij met de benen rechtuit zit, is er een grote kans dat zijn voeten naar binnen gedraaid zijn. Het is duidelijk dat het niet zomaar zal rechtgetrokken worden. En als we lang gestapt hebben, loopt hij de volgende ochtend soms een beetje mank. Ook mijn huisarts zegt dat het niet meer goed komt. Is er iets dat we al kunnen doen? Want voor mij lijkt het alsof we maar beter zo vroeg mogelijk ingrijpen, zodat zijn voeten en benen en hopelijk ook zijn knieën nog zo recht mogelijk komen te staan en hij op lange termijn zo weinig mogelijk last heeft.
Mama Elke
Wat is normaal?
De ontwikkeling speelt ‘letterlijk’ met onze voeten en zorgt op een bepaald moment voor knikkende knieën. De gezonde boorling heeft tot de leeftijd van ongeveer 1 jaar O-benen. Dit is een leeftijdsgebonden fenomeen. Als het kind de leeftijd van 1,5 jaar heeft bereikt, zijn deze ongeveer gecorrigeerd tot rechte stand. Om er helemaal niet meer aan uit te geraken (nu staan ze eindelijk recht) ontwikkelen zich gedurende het tweede en derde levensjaar (soms uitgesproken!) X-benen. Deze zijn het meest uitgesproken rond de leeftijd van 3 jaar. De ‘X’ corrigeert zich nadien geleidelijk om zo in 95 procent van de gevallen op de leeftijd van 7 jaar weer “recht” te staan. Van een omweg gesproken...
(Foto's uit: 'Kinderorthopedie, Pluis of niet pluis?' van Prof. Dr. Jan Douwes Visser)
Test je kind
1) Leg je kind in rugligging op een vlakke ondergrond. Zorg dat de knieën naar voor wijzen.
2) Breng de billetjes tegen elkaar. Zo krijg je de duidelijke graad van X-benen (en schakel je versterkend effect van de platvoetjes uit, zoals je wel hebt bij een rechtstaand kind).
3) Breng nadien beide enkels tegen elkaar. Dit is de stand dat je kind in 95% zal hebben rond de leeftijd van 7-8 jaar.
(Foto's uit het boek 'Kinderorthopedie, Pluis of niet pluis' van Prof. Dr. Jan Douwes Visser)
Wanneer wel naar de dokter?
- Wanneer de afwijking eenzijdig is (dus 1 been wel, ander been minder of niet)
- Wanneer O-benen blijven persisteren of zich pas ontwikkelen na de leeftijd van 1,5 jaar
- Wanneer X- benen blijven persisteren of zich meer ontwikkelen na de leeftijd van 10 jaar. Pas op 11-jarige leeftijd bij meisjes of 12-jarige leeftijd bij jongens is een ingreep mogelijk.
- Bij twijfel of blijvende ongerustheid
Steunzolen voor de platvoet?
Platvoeten zijn heel normaal bij kleine kinderen. De meeste kinderen hebben platvoeten tot de leeftijd van twee jaar. Doordat ze ook nog eens van die schattige mollige voetjes hebben, wordt dit nog eens extra in de verf gezet.
Wat zijn platvoeten precies? Bij een platvoet is de normale welving in de lengte verstreken en staat de hiel naar buiten gekanteld (voorbeeld hier). Een soepele platvoet (zie onder) hoeft in het merendeel van de gevallen geen behandeling.
Het percentage kinderen met platvoeten daalt van 30-40 procent bij 2- tot 5-jarigen tot slechts 10 procent bij 5- tot 12-jarigen. Slechts 3 tot 4 procent van de volwassenen heeft een soepele platvoet. Dus opnieuw 95 procent herstelt SPONTAAN!
Zo herken je een soepele platvoet
- Wanneer het kind op de schoot zit en met zijn voetjes ontspannen naar beneden hangt, zie je wel een lichte holle welving aan de binnenzijde van de voet verschijnen
- Wanneer het kind op zijn tenen kan gaan staan, trekt het de hiel mooi recht en zie je eveneens een lichte welving verschijnen aan de binnenzijde van de voet.
Wanneer wel naar de dokter?
- In uitzonderlijke gevallen wanneer je kind geregeld klaagt over pijn aan de binnenzijde van de voet of over snelle vermoeidheid of kramp in de benen.
- Een steunzool kan de klachten dan verminderen. Een steunzool beïnvloedt de uiteindelijke vorm van de voeten NIET!
Wat kan je zelf doen?
Je zo weinig mogelijk zorgen maken! Als je het toch vervelend vindt dat die schoenen van je sloeber langs de binnenkant zo snel doorslijten, koop je je kind best een paar schoenen met een stevig hielstukje. Net zoals bij de teenstand, trek je het zwaartepunt weer wat naar het midden en klaar is kees.
Bronnen: Kinderorthopedie, Pluis of niet pluis. Prof. Dr. Jan Douwes Visser
