Tips voor je tiener: optimale voorbereiding op de examenperiode

Voor je aan de slag gaat

Uiteraard wil je je zo goed mogelijk voorbereiden op de geplande toetsen of examens. Voor je begint te studeren, hou je daarvoor het best rekening met de volgende tips:

1. Controleer of je voor elk vak al het materiaal hebt. Is dat niet zo, kopieer dan de ontbrekende informatie van een medestudent. Hou er wel rekening mee dat iedereen een eigen manier van noteren heeft. Kijk dus goed na en controleer of alles duidelijk is
2. Breng structuur aan in je lesmateriaal. Zitten alle hoofdstukken en notities in de juiste volgorde?
3. Heb je alle taken en toetsen verbeterd die je eerder hebt gemaakt? Misschien stelt je leerkracht nu wel soortgelijkaardige vragen.
4. Zijn er bepaalde lesonderdelen waarover je nog extra uitleg moet vragen aan je leerkracht of een klasgenoot? Maak er dan de nodige tijd voor vrij!
5. Maak voor elk vak een overzicht van wat je moet kennen en kunnen. Misschien overloopt de leerkracht dat letterlijk tijdens de les. Is dat niet het geval, dan kun je altijd zelf een overzicht maken en het aan je leerkracht voorleggen.
6. Ga per vak na hoeveel tijd je denkt nodig te hebben om het te verwerken, in te studeren en te herhalen. Ga zeker na of er vakken zijn waarvoor je extra voorbereiding nodig hebt, bijvoorbeeld omdat het een belangrijk vak is, omdat het moeilijker is of omdat je niet veel tijd hebt om het tijdens de examenperiode helemaal door te nemen
7. Heb je zicht op je examenrooster? Weet je hoe elk examen verloopt (schriftelijk, mondeling, mutliple choice enzovoort)? Op die manier kan je er tijdens het studeren rekening mee houden.
8. Zijn er bijzondere dingen waar je rekening mee moet houden tijdens de examenperiode (bv. Familiale verplichtingen)?  
9. Ruim je studeerplek op. Een warboel in je kamer leidt een warboel in je hoofd.

Hoe stel je een goede examenplanning op?

Nadat je voor elk vak weet hoeveel tijd je ongeveer nodig hebt, kun je een examenplanning opstellen. Je gaat het best systematisch te werk:

1. Noteer eerst alle examendata.
2. Het kan goed zijn om voor bepaalde vakken voor de examenperiode enkele momenten te blokkeren. Kijk er of in de dagen of weken net voor de examenperiode momenten zijn waarop je niet veel taken of toetsen hebt en gebruik die alvast als ‘examenvoorbereiding’.
3. Ga na hoeveel dagen je in totaal ter beschikking hebt. Klopt de verhouding met de optelsom die je had gemaakt tijdens je inschatting van de benodigde tijd? Mooi, dan kun je vervolgens de dagen concreet invullen. Heb je minder beschikbare dagen dan je wenselijk acht? Ga dan na of je bij een bepaald vak kunt snoeien in de totale tijd of kijk of je bijvoorbeeld een uur extra per dag kunt studeren. Wees hierbij echter realistisch
4. Ga vervolgens na hoeveel tijd je tussen elk examen hebt. Zo kan je bepalen wat je tijdens die dagen kan doen en wat je vooraf al moet doen. Trek voor elk examen zeker voldoende tijd uit om de leerstof te kunnen herhalen. Weet dat het beter werkt om meerdere kortere herhalingsmomenten in te lassen met telkens iets meer tijd daartussen dan één lange herhaalsessie te plannen (spaced practice).
5. Tracht in je voorbereiding een halve dag als reservemoment te blokkeren. Tijdens de examenperiode blokkeer je best de tijd vlak na je examen als reserve. De kans is groot dat je mentaal uitgeput bent na je examen. Geef jezelf de kans om je batterijen op te laden voor je weer aan de slag gaat.
6. Is het aan te raden om een vak volledig af te werken voor je aan een ander vak begint? Sommige studenten hebben nood aan afwisseling terwijl anderen dat net verwarrend vinden. Uit onderzoek blijkt wel dat afwisseling tussen verschillende leerstofonderdelen of afwisseling in de manier waarop je oefeningen maakt (interleaving) voordelen kan opleveren.
7. Deel je examenplanning ook met je huisgenoten. Zo weten zij perfect wanneer ze je met rust moeten laten of op welk moment ze moeten helpen duimen!

Hoe bereid je je optimaal voor?

1. Stem je studiemethode af op het examen.
   - Is je examen schriftelijk? Stel jezelf vragen en werk ze uit in een schema.
   - Bij een meerkeuze-examen krijg je vaak ook vragen over details, uitzonderingen, opsommingen, kenmerken van een begrip enzovoort. Zoek tijdens het leren al zoveel mogelijk naar aanwijzingen. Woorden zoals ‘altijd’, ‘behalve’, ‘belangrijkste’, verdienen je bijzondere aandacht. Ga ook op zoek naar voorbeeldvragen!
   - Is je examen open boek? Vergemakkelijk dan nu al het opzoekwerk tijdens het examen door structuur aan te brengen in je materiaal. Zorg dat je een gedetailleerde inhoudsopgave hebt met verwijzingen naar de paginanummers, werk met memoblaadjes enzovoort.
   - Is het examen mondeling? Toets jezelf dan door je antwoorden hardop te formuleren of spreek af met een medestudent om elkaar mondeling te toetsen.
2. Begin met de moeilijkste onderdelen of de dingen die je letterlijk uit het hoofd moet leren. Oefeningen maak je het best achteraf.
3. Lukt het echt niet om je te concentreren op dat ene vak? Blijf dan niet de hele dag naar je blad staren. Misschien lukt het beter als je dit vak even aan de kant schuift? Maar weet dat uitstel geen afstel betekent.
4. Plan regelmatig (gespreid over verschillende dagen) korte herhalingsmomenten van wat je hebt geleerd (spaced practice).
5. Durf jezelf te testen (retrieval practice)! Je kan dat op verschillende manieren aanpakken: leg de leerstof uit aan iemand anders (een denkbeeldig publiek, je hond …); teken een schema waarin je de essentie en eventuele verbanden benadrukt of stel zelf een test op. Doe dat echter niet meteen nadat je klaar bent met studeren en alles nog fris in je hoofd zit. Je wacht het best even, zodat je net iets meer moeite moet doen om alle leerstof opnieuw op te halen uit je langetermijngeheugen. Zorg er ook voor dat je nergens een schema of handboek in de buurt hebt liggen waarop begrippen staan die je op weg kunnen helpen
6. Houd je niet van de eenzame uurtjes aan je bureau? Spreek dan af met een studiegenoot om samen een cursus te studeren of om elkaar te ondervragen.
7. Zorg voor evenwichtige voeding, voldoende nachtrust en ontspanning. Zo vermijd je dat je uitgeblust bent voor je examenperiode start. Een nachtje doordoen is nooit een goed idee! Je geheugen heeft voldoende uren slaap nodig om de opgeslagen informatie goed te kunnen verankeren. Beschouw het als een extra studeersessie waarvoor je geen extra moeite hoeft te doen!