Waarom heeft mijn baby zoveel slaap nodig?
Slaap, rustperiode?
In de vroege ontwikkeling van je baby is ‘slaap’ de hoofdactiviteit van zijn hersenen. Lange tijd dachten we dat de slaap een rustperiode is, waarin de hersenactiviteit op een laag pitje staat. Nu weten we dat de hersenen ook tijdens de slaap erg actief zijn en dat deze activiteit zelfs onmisbaar is voor de hersenontwikkeling! Wanneer je baby wakker is en in interactie gaat met zijn omgeving, komt er een heleboel informatie binnen. Tijdens zijn slaap zal hij die ‘leerstof’ verwerken en opslaan in zijn geheugen. Slaap is met andere woorden onmisbaar voor de opbouw van het langetermijngeheugen van je kindje, en dus het leerproces. Goed slapen is belangrijk voor het leren en de ontwikkeling van je telg, maar het is ook helend voor lichaam en geest en dus broodnodig.
Slaap(tekort)
Slaap(tekort) heeft ook een aantal effecten op lange(re) termijn:
- Een jong kindje met een verstoord slaappatroon kan aanzienlijk wat spanning binnen jullie gezin teweegbrengen. Denk maar aan bijvoorbeeld: een baby die voortdurend wakker wordt en bij jullie in bed wil, met onderbroken nachten voor iedereen tot gevolg. Chronisch slaaptekort werkt op het gemoed en maakt dat je overdag een stuk minder efficiënt kunt functioneren.
- Slaap heeft een gunstig effect op je afweersysteem, dat je verdedigt tegen vreemde indringers zoals microben en schadelijke stoffen. Een gebrek aan slaap kan dit afweersysteem verstoren.
- Er zijn tal van associaties beschreven tussen chronisch slaaptekort of verstoorde slaap en bijvoorbeeld zwaarlijvigheid, hart- en vaatziekten, bepaalde kankers, de ziekte van Alzheimer…
De verschillende 'stadia' van slaap
Maar de ene slaap is de andere niet! We maken we een onderscheid tussen de rustige of niet-remslaap en de actieve of remslaap. De rustige slaap splitsen we op in drie verschillende stadia, afhankelijk van de diepte van het slapen:
- Het indommelen of doezelen
- Lichte slaap
- Diepe slaap
Vooral tijdens de rustige slaap kan je lichaam herstellen en recupereren!
Na de diepe slaap volgt de actieve remslaap, ook de ‘droomslaap’ genoemd. De afkorting REM staat voor Rapid Eye Movement: je ogen zijn in dit stadium immers voortdurend in beweging.
Je hersenen zijn volop bezig met het verwerken van de belevenissen van overdag. Die worden opgeslagen, als het ware ‘gebetonneerd’ in je langetermijngeheugen. Bij je baby is deze slaap zeer cruciaal voor zijn leerproces. Tot hij 6 tot 9 maanden oud is, neemt de droomslaap tot 50% van je baby’s totale slaap in beslag. Daarna vertoont hij een volwassen slaappatroon met een overwicht aan rustige slaap.
Slaapcycli van rustige en actieve slaap worden afgewisseld met periodes van wakker zijn. In waaktoestand kan je baby rustig en alert wakker zijn, maar ook wrevelig zijn of wenen natuurlijk.
Hoe(lang) slaapt je baby?
0 tot 2 maanden
De eerste 2 maanden na zijn geboorte slaapt je baby 10 tot wel 19 uur per 24 uur. Er is dus veel ‘variatie’, die voor een stuk te maken heeft met het karakter of temperament van je baby. Sommige baby’s lijken te denken dat ze een groot stuk van het leven missen wanneer ze zich overgeven aan de slaap. Dit type baby zit als het ware constant ‘op vinkenslag’. Je hoeft je geen zorgen te maken indien je baby minder slaapt dan de doorsnee baby, op voorwaarde dat hij tevreden wakker kan zijn en niet aanhoudend of ontroostbaar huilt. De eerste maanden heeft je baby nog geen dag-nachtritme. Slapen en wakker zijn wisselen elkaar ritmisch af, zowel overdag als ’s nachts. Je baby eet, slaapt, wordt wakker, eet, slaapt etc.
2 tot 12 maanden
EEN VAST SLAAP-WAAKSTRAMIEN
In deze periode ontwikkelen de meeste baby’s een vast slaap-waakstramien. De gemiddelde baby heeft in deze periode ongeveer 14 à 16 uur slaap nodig per etmaal, waarvan 9 à 10 uur ’s nachts – in het begin weliswaar soms nog kort onderbroken, waarbij hij troost zoekt – plus twee dutjes overdag. Ook in deze leeftijdsperiode kan het slaappatroon enorm variëren van baby tot baby. Waarom nog die dutjes? De duur en de diepte van de slaap worden bepaald door een aantal slaapverwekkende hormonen, die worden afgescheiden terwijl we wakker zijn. Baby’s en jonge kinderen hebben meer ‘slaapverwekkers’ aan boord en hebben daarom naast hun nachtrust ook nog behoefte aan regelmatige dutjes overdag. Die behoefte aan powernaps overdag verdwijnt tussen 3 en 5 jaar. Ook de duur van de nachtelijke slaap verkort trouwens met ouder worden!
HOERA: JE BABY SLAAPT ’S NACHTS DOOR!
Zo’n 70% van de baby’s slaapt rond de leeftijd van 6 maanden ’s nachts 8 uur aan één stuk door! Maar, de periodes van diepe slaap zijn korter bij baby’s dan bij volwassenen: 50 tot 60 minuten versus 90 minuten. Je baby verkeert dus vaker in ondiepe slaap of wordt wakker gedurende de nacht. Deze periode is dan ook risicovol voor het ontwikkelen van gedragsmatige slaapproblemen (meer hierover in het boek 'Mijn Baby')
Meer weten?
Wil je meer weten en lezen over de ontwikkeling van je baby? Professor Christine Van Hole (UZ Leuven) bundelt alles over de ontwikkeling van je kleintje, van 0 tot 12 maanden, in haar boek: Mijn baby. Meer informatie vind je hier.
