Iedereen is anders, elk kind is anders. En elk kind doet zijn best met wat Moeder Natuur hem gegeven heeft. Als we ons oordeel opzij zetten en ons in plaats daarvan richten op het aanleren van gezonde coping- en communicatievaardigheden aan ons eigen kind, kunnen we kinderen met onzichtbare handicaps of gedragsproblemen leren accepteren. Dus ook dat ene vervelende kind in de speeltuin …
Je kent het ongetwijfeld wel. Het is een heerlijke zomerdag. Je trekt met je kind naar de speeltuin, zoekt er een bankje uit waarop je je vermoeide benen kunt laten rusten en de warme zon op je gezicht kunt voelen. Je ademt uit terwijl je je kind helemaal vanaf de glijbaan hoort piepen van genot. Zalig genieten! En dan gebeurt het.
Dat kind komt aan.
Onmiddellijk botst het kind tegen je peuter op de trap, klimt het op dingen waar het niet op mag klimmen en huppelt het haastig naar de voorkant van de rij kinderen die voor de glijbaan staan te wachten.
Tot zover dat moment van rust.
Terwijl je kind al naar je toekomt om in te grijpen, vraag je je gefrustreerd af wat er mis is met dat kind. Mensen houden van het idee van controle. Als dingen niet gaan zoals we zouden willen, raken we gefrustreerd. Als de sociale uitstapjes van onze kinderen niet verlopen zoals we zouden willen en er situaties ontstaan waar we geen controle over hebben, dan leidt dat tot onrust. We zijn tenslotte ook maar mensen en het ouderschap is – zonder overdrijven - nogal uitputtend.
Uitdagingen en frustraties
Je hebt gelijk, dat kind is frustrerend om mee om te gaan. Maar wat als je dat kind plots in een heel ander licht ziet? Wat als dat kind jouw kind is?
Het gebeurde toen mijn dochter haar peuterjaren ontgroeide, maar toch veel van het sociaal onaangepaste en uitdagende gedrag bleef vertonen. We ontdekten dat haar zenuwstelsel niet goed reageerde op de zintuiglijke input van haar omgeving en dat ze daarom constant moeite had met het verwerken van alle prikkels. Plots blijven al die onzichtbare uitdagingen waar dat kind elke dag mee te maken heeft, niet enkel in de speeltuin. Angst, sensorische stoornis in de verwerking (SPD), aandachtstekortstoornis (ADD), hyperactiviteitstoornis (ADHD), autismespectrumstoornis (ASS), leer- of ontwikkelingsachterstand, noem maar op! Ze zijn er voortaan altijd.
En weet je wat nog meer is? Dat kind heeft nog steeds moeite met het interpreteren van de lichaamstaal en de communicatiesignalen van de kinderen die luid om hem heen aan het spelen zijn.
Dat kind heeft nog steeds moeite met wachten in de rij omdat impulsiviteit zijn lichaam naar voren drijft (voordat hij er erg in heeft), want sensorische problemen zorgen ervoor dat de fysieke nabijheid voelt alsof zijn huid kruipt.
Dat kind heeft nog steeds moeite met luisteren naar volwassenen en leeftijdsgenootjes omdat zijn receptieve taalverwerking vertraagd is. En als hij cognitief overweldigd raakt, smelt hij. Zijn kleine zenuwstelsel doet er alles aan om het bij elkaar te houden (lees: vechten of vluchten).
Dat kind doet gewoon zijn best met wat het in de speeltuin heeft.
Het beste in elk kind
Weet je wiens kind ook zijn best doet met wat het heeft? Dat van jou! Of eigenlijk allemaal. Misschien zou het makkelijker zijn om geduldig te blijven, als we zeker wisten dat dat kind een onzichtbare handicap heeft. Maar dat weten we helaas vaak niet.
Wat zou je ervan zeggen als we voortaan, in plaats van te veronderstellen dat we alles weten, gewoon uitgaan van het beste in elk kind?
Want misschien worstelt dat kind (terwijl het zich typisch ontwikkelt) wel met het verwelkomen van een nieuw broertje of zusje in huis en voelt het zich eenzaam en ongezien. Misschien zit de familie van dat kind wel midden in een scheiding of een hartverscheurend verlies van een dierbare en worden ze vandaag overmand door intense emoties.
Het is zelfs mogelijk dat dat kind een gevoelig temperament heeft, omdat het vanmorgen is uitgescholden en nu intense gevoelens van schaamte en woede naar boven voelt komen, na een lange dag van inhouden op school.
Wat kun je als ouder nog meer doen?
Het is mogelijk om als ouder gezonde copingvaardigheden, acceptatie en vriendelijkheid in één klap te modelleren wanneer je omgaat met een kind dat het moeilijk heeft.
1. Wees je bewust van je reactie en geef het even de tijd om te verwerken.
Is het gedrag kwetsend of respectloos voor jouw kind, of raakt het gewoon een gevoelige snaar bij jou? Vaak zijn de dingen die ons als volwassenen triggeren helemaal niet vervelend voor onze kinderen, maar komen ze voort uit onze eigen problemen of ons verleden.
Kinderen hebben een aangeboren begrip dat we allemaal verschillend zijn en zullen vaak meegaand en tolerant zijn met betrekking tot verschillend gedrag. Tenzij hen anders is geleerd, natuurlijk. Geef de ouders van dat kind de kans om in te grijpen en het bij te sturen als dat nodig is. De ouders van dat kind zijn vaak hyper alert op het gedrag van hun kind.
2. Koester compassie.
Onze kijk op de speeltuin (en op de wereld) verandert als we geloven dat elk kind op elk moment het beste doet, dat het doet wat het kan met de vaardigheden die het heeft. Geen enkel kind wil in een negatief daglicht worden gesteld door volwassenen of leeftijdsgenoten. Als een kind correctie nodig heeft en de verzorger is zich er niet van bewust, dan heb je de kans om een bron van licht te zijn voor een kind dat leeft in een wereld van constante afkeuring, beschamende blikken en kritiek.
Ga niet uit van het ergste, maar van het beste. Ga respectvol met het kind om en spreek het rechtstreeks aan alsof je gelooft dat het in staat is en bereid is om te leren. Spreek het aan op de manier waarop jij en je kind zouden willen aangesproken worden. Wat een geweldige kans om probleemoplossende en communicatieve vaardigheden aan te leren en te modelleren voor alle betrokken kinderen.
3. Modelleer acceptatie.
Als er een negatieve situatie is die niet kan worden verholpen, neem dan de tijd om met je kind over verschillen te praten. Leg uit dat het huidige gedrag van dat kind ongepast kan zijn en niet de manier waarop je iets in je eigen gezin doet, maar dat het kind misschien hersenen heeft die anders werken dan die van ons en dat dat oké is. Laat je kind weten dat we allemaal uitdagingen en moeilijke dagen hebben en dat dat kind het vandaag moeilijk heeft.
Leg tot slot de nadruk op dingen die de kinderen gemeen hebben. Vertel dat dat kind het misschien moeilijk heeft, dat hij dingen op een andere manier doet, maar dat hij zich vandaag toch wil uitleven en plezier maken in de speeltuin, net als iedereen. Wedden dat het volgende speeltuinbezoek, met of zonder dat kind voortaan veel rustiger en met veel minder frustraties zal verlopen?
