Dagboek van een vroedvrouw: Als je denkt zwanger te zijn van een meisje, en dan bevalt van een jongen …

Tijdens mijn eerste ontmoeting met Anneke blijkt dat alvast iets wat we gemeen hebben. Ook zij komt uit een gezin van drie dochters, en bovendien is ze nu zelf zwanger van een derde dochter. 

‘En?’ vraag ik benieuwd wanneer ze me het nieuws vertelt. Ik moet luid praten, want we zijn op een feestje. ‘Helemaal goed!’ Ze klinkt enthousiast. ‘Het nadeel is dat we geen jongen in de bende zullen hebben. Het voordeel is dat we weten hoe het moet, zo’n meisje.’ 

Ik grinnik. De nuchterheid waarmee ze het zegt en waarmee ze spreekt over andere dingen is verfrissend. Het klikt tussen ons, de sfeer is ongedwongen. ‘Ik ga ook gewoon thuis bevallen’, vertelt ze. ‘Dat is me al twee keer gelukt, dus een derde keer zal ook nog wel gaan.’ Ze haalt er bijna nonchalant haar schouders bij op, alsof het niets is. 

‘Waauw. Ik zou zo graag nog eens bij een thuisbevalling willen zijn’, flap ik eruit. Ik wil liever niet meer die dagelijkse stress van bevallingen meemaken, maar een geboorte is zo ongelooflijk prachtig en intens… De oxytocine-stroom die je op zo een moment voelt, dát wil ik nog wel eens meemaken. Zij spreekt zo vrijuit, wat mij aanzet om dat ook te doen. 

Ik solliciteer zeker niet naar een zitje bij haar bevalling, maar ze kijkt me wel aan alsof ze een geniale ingeving heeft. ‘Dan word je toch gewoon mijn vroedvrouw!’ Een geniale ingeving is het inderdaad. Anneke heeft al een vroedvrouw die haar begeleidt, maar ik word de tweede vroedvrouw tijdens de thuisbevalling. 

Het is 24 december en drie uur ’s nachts wanneer die eerste vroedvrouw, Patty, me opbelt: Anneke heeft weeën en ik moet komen. ‘Snel’, zegt ze er nog bij. ‘Het is een derde hè.’ We weten beiden dat het bij een derde snel kan gaan, dus ik haast me naar Anneke. 

De nacht is pikdonker, op wat kerstverlichting aan de huizen na. Ik ben nog maar één keer bij Anneke thuis geweest en kan me dat huis blijkbaar toch minder goed herinneren dan ik dacht. Typisch. Als ik een huisnummer zoek, is dat meestal ook niet zichtbaar of ontbreekt het gewoon. Uiteindelijk bereik ik mijn bestemming en loop ik, zoals eerder afgesproken, naar de achterdeur. 

Daar herinner ik me plots weer dat hun tuin zo mooi en groot is, ook al zie ik hem nu slechts in het licht dat door het raam van de keuken naar buiten schijnt. Het is een echte natuurtuin, zoals wij er ook een hebben. Het maakt me op de een of andere manier blij, want volgens mij zegt een tuin wel iets over mensen. Deze tuin is wild en vrij, een beeld dat klopt met het beeld dat ik heb van Anneke en haar gezin.

‘Kom binnen.’ Patty verwelkomt me en leidt me naar een kamer naast de woonkamer. Die kamer dient normaal als speelkamer, maar is nu ingericht als een soort kraamkamer. Het licht is er gedempt, er staat een bankje en er is een bed neergezet. Anneke staat gebogen, met haar handen steunend op haar bed. Haar man Micky staat naast haar, zijn hand op haar onderrug. 

Het is rustig in dat kamertje, er hangt een kalme sfeer. En die kalmte stralen Anneke en Micky ook uit. ‘Blijf daar’, zeg ik zachtjes wanneer Anneke aanstalten maakt om me te begroeten. Patty neemt me meteen verder mee naar de keuken die uitkomt op dat kamertje, waar ze aan tafel gaat zitten en me een update geeft.  ‘Slim hè, dat bed’, fluistert ze. Dankzij dat bed hoeft Anneke de eerste dagen niet constant de trap op naar de slaapkamer boven, maar kan ze deel uitmaken van haar gezin en zich toch nog terugtrekken.

‘Ze doet het prima.’ Patty richt haar blik op Anneke. Maar daarbij brengt ze me in de war. ‘Wacht.’ Ik kijk haar bedenkelijk aan. ‘Ze is toch nog niet in de ontsluitingsfase? Waarom zitten we hier dan zo rustig?’ ‘Jawel hoor. Dat komt goed. Onze aanwezigheid is voor haar voldoende. Voorlopig vangt ze alles zelf op, samen met haar man. Daar hebben ze beiden vertrouwen in.’

Ik grijns, want dan kan ik er ook vertrouwen in hebben. Bovendien weet ik dat Annekes man brandweerman en ambulancier is. In een eventuele urgente situatie zal hij alert kunnen reageren, dat is voor iedereen waarschijnlijk een deel van de geruststelling. Al is hij hier natuurlijk in zijn vaderrol. Ik kijk naar Anneke en merk dat ze ongelooflijk rustig is voor een vrouw in de ontsluitingsfase. Andere vrouwen hebben er behoefte aan om samen te ademen op het juiste ritme of willen even hun rug of voeten laten masseren. De vroedvrouw doet wat ook maar op dat moment kan helpen en staat hen bij. Maar Anneke is er voor zichzelf, zij doet het zelf. 

‘Ongelooflijk’, zeg ik, waarop Anneke naar ons kijkt. ‘O, sorry. Wij zullen stoppen met babbelen.’ Ik verontschuldig me omdat ik haar niet uit het moment wil halen.‘Nee hoor’, zegt Anneke beheerst. ‘Doe maar. Ik ga even naar het toilet.’ Terwijl zij aan de hand van Micky naar het toilet waggelt, stoot ik Patty aan. Een barende vrouw die het gevoel heeft dat ze naar het toilet moet, voelt meestal gewoon persdrang. Dat betekent dat de baby komt. 

‘Lukt het?’ roep ik. ‘Ja hoor.’ Anneke klinkt opnieuw even beheerst. Patty knikt instemmend. Het lukt. Niet veel later komt Anneke terug van het toilet. Ze stapt met Micky aan haar zijde door de woonkamer naar die speelkamer, maar plots houdt ze halt. ‘Ze is daar, hè’, deelt Anneke doodleuk mee. 

Ze buigt voorover, ze gaat met haar benen uit elkaar staan en steunt met beide handen op de arm van Micky. Dan perst ze. Een korte, luide kreun vult de ruimte. Patty en ik springen in een reflex tegelijk van onze stoel en lopen naar Anneke. Ik ondersteun Anneke, Patty gaat op haar knieën zitten. Er volgt nog één zo’n kreun en dan pakt Patty het pasgeboren kindje aan. ‘Ohhh’, zucht Anneke. Ik weet bijna niet wat er gebeurt, zo snel gaat het. 

Patty vangt de baby op in een zachte doek en Anneke richt zich weer op, neemt het kindje aan en loopt verder naar haar bed. Patty en ik staan perplex, maar voor Anneke en haar man lijkt het allemaal zo normaal, zo vanzelfsprekend. 

We installeren Anneke in het bed en zorgen ervoor dat zij en de baby kunnen genieten van huid-op-huidcontact. De navelstreng laten we uitkloppen, daardoor komt het bloed van de placenta nog in het lichaam van de baby terecht. Anneke geniet zichtbaar van die eerste kennismaking en Patty en ik laten het gebeuren. Opnieuw in alle vertrouwen. 

Na een uurtje vraagt Patty of Micky de navelstreng wil doorknippen en wanneer ze dat vraagt, merk ik een aarzeling op.  ‘Wisten jullie wat het ging worden?’ vraagt Patty. Ik knik bijna samen met Anneke. ‘Ja, een meisje.’

Patty draait de baby naar Anneke en haar man.‘Kijk dan eens goed…’ Het is een jongen. Mijn adem stokt. Dit kan alles veranderen, want zo’n omschakeling is niet vanzelfsprekend. 

De tijd lijkt even stil te staan en ik denk meteen aan een mama die tijdens haar zwangerschap bij mij kwam en met veel schuldgevoel en schaamte vertelde dat ze teleurgesteld was omdat ze een meisje verwachtte. Ze wou liever een jongen. Gender disappointment komt meestal niet zomaar uit het niets. Vaak zijn er achterliggende redenen waarom een bepaald geslacht de voorkeur krijgt. In het geval van die mama was er een voorkeur voor een jongen omdat ze onzeker was en bang was dat ze niet langer de belangrijkste vrouw in het leven van haar man zou zijn. Maar evengoed hopen sommige vrouwen op een meisje omdat ze slechte ervaringen met mannen hebben gehad. 

De reden voor die voorkeur of teleurstelling hoeft voor anderen niet logisch te zijn, maar voor de vrouw in kwestie is het dat wel. Vaak is er een heel acceptatieproces nodig en dat gun ik die mama’s. Ze moeten zonder schuld of schaamte kunnen wennen aan dat idee en die gevoelens een plaats geven. Want die gevoelens mogen er zijn, komen en gaan, op het ritme dat zij aangeven. Ze moeten immers afscheid nemen van een imaginaire zoon of dochter, maar ze krijgen er wel een prachtige dochter of zoon voor in de plaats.

‘Oh!’ roept Anneke, waarmee ze me weer bij de feiten haalt. Ik kijk haar benieuwd aan. ‘En we hadden nog wel zo’n mooie meisjesnaam bedacht! Nore!’ 

Ik zie hoe ze lacht naar Micky en hoe hij haar vertederd aankijkt. Dan kan ik weer ademhalen: als er één koppel is bij wie dit kan of mag gebeuren, is het bij hen. Ik denk aan hun natuurtuin, aan hun instelling dat het is wat het is. Dat het zo goed is. En ik zie hen met hun twee dochters en hun zoon in die tuin spelen. 

‘We hebben in het begin voor een jongen wel de naam Gust als optie gehad’, zegt Anneke tegen haar man. ‘Klopt. En het kind moet natuurlijk wel een naam hebben’, antwoordt hij grappend. 

Enkele dagen later ontvang ik het geboortekaartje en de doopsuiker. Bij het kaartje zitten magneetjes met daarop een paarse boom. Erboven staat de naam Nore doorgestreept, eronder is in zwarte stift de naam Gust erbij geschreven. Het kan niet meer typerend zijn voor Anneke en haar gezin, bedenk ik. Soms is het wat het is en is het alsnog perfect. Daar word ik elke dag aan herinnerd wanneer ik op De Wolk het magneetbord met die magneetjes passeer 

Meer lezen: Dagboek van een vroedvrouw 

Als vroedvrouw staat Elke Notebaert al meer dan 20 jaar dagelijks aan de wieg van nieuw mensenleven, en helaas soms ook aan het veel te snelle einde. Ze staat vrouwen bij in hun meest wanhopige momenten, maar is tegelijk hun metgezel bij intense gelukjes en gênante, soms grappige vragen.

In al die emoties en taferelen neemt Elke je mee in dit boek. Ze smokkelt je binnen in de verloskamer, laat je meeluisteren bij haar spreekuren en doet je hart sneller kloppen bij noodgevallen. In haar verhalen maken we kennis met tal van moeders en hun diverse kwetsbaarheden, en hier en daar een al net zo overweldigde vader. En natuurlijk: de prachtige baby's die hun levens voorgoed veranderen.

Zonder een blad voor de mond te nemen, deelt Elke ook haar eigen twijfels en reflecties als (vroed)vrouw en de combinatie met het moederschap. Dagboek van een vroedvrouw wordt zo tegelijk een biecht én een liefdesverklaring aan dit uitzonderlijke beroep.

Meer info vind je hier.