Nog meer dan ‘ik mis je’ omvat de Franse uitdrukking ‘il me manque’ voor mij de pijn van het verdriet. In mijn praktijk hoor ik geregeld hoe het gemis mensen verlamt of verdooft. Hoe de pijn fysiek wordt waargenomen. In hun schoot, in hun buik, in hun hoofd of drukkend op hun borst. Dat kan beangstigend zijn. Dan rijst de vraag ‘Hoe kan ik dit stoppen? Ik wil mij zo niet voelen.’
Soms zijn mensen bang om te gaan slapen, want als de dag op zijn einde loopt en de rust terugkeert, is er per definitie weer tijd en ruimte. Dit is vaak het moment waarop mensen overvallen worden door alle gevoelens die een rouwproces met zich mee kunnen brengen. De gedachten, die de nacht verstoren, beginnen weer te stromen. De angst om morgenvroeg wakker te worden met hetzelfde gevoel, slaat toe.
Het enige wat je kan doen, is aanvaarden dat het zo is en erop vertrouwen dat dit al een deel van het helingsproces is. Je bent al aan het verwerken. Gun jezelf tijd en geduld. Wees mild voor jezelf. Hierin valt niets te forceren.
Soms zorgt de onwennige houding van de omgeving, wanneer verdriet en hevige emoties worden geuit, ervoor dat de rouwende zich schaamt of het gevoel heeft een belasting te zijn voor anderen. Dan worden de gevoelens ‘onder controle’ gehouden en houdt hij of zij zich sterk. ‘Rouwe’ emoties en gedachten, onder welke vorm dan ook, die geen ruimte en aandacht krijgen, blijven knagen.
Vroeg of laat steken ze de kop weer op. Hoe hard we ze ook proberen te negeren of onderdrukken. Verdriet dat niet wordt aangeraakt, gaat niet sneller voorbij. Het is belangrijk jezelf toe te laten verdriet te hebben en dit ook te uiten in woorden en in tranen. Zo vloeit het naar buiten en wordt er ruimte gemaakt om tot verwerking te komen.
Gemis valt niet te vullen
Gemis kent geen tijd
Gemis heeft geen grenzen
Gemis doet pijn
