Algemeen gezien kunnen we een onderscheid maken tussen drie soorten taken:
- cognitieve taken: rekeningen betalen, vakanties plannen...
- emotionele taken: kinderen troosten, ruzies bedaren...
- fysieke taken: grasmaaien, schoonmaken...
Wanneer we het hebben over mental load, gaat het vooral over de impact van cognitieve taken. Het zijn vaak taken die onzichtbaar zijn (je ziet het niet in je woonkamer als een rekening betaald is), waardoor ze verdwijnen in de massa en dus onzichtbaar belastend zijn. Als je thuis te veel cognitieve taken op je bord krijgt, kunnen die na een tijd gaan interfereren met je werk (dat vaak ook cognitief is). Dat kan voor extra stress zorgen.
Waarom het huishouden herverdelen meestal niet helpt (of maar even)
Jullie zitten allebei met je eigen to-dolijst in je hoofd, niet die van je partner. Op zijn of haar lijst staan misschien dingen waar jij nooit aan denkt of zelfs het bestaan niet van weet. Bovendien zijn sommige taken voor de ene partner een pak lichter dan voor de andere. Het is bijna onmogelijk om die enorme hoeveelheid taken gelijk te verdelen. En eigenlijk is dat ook het punt niet. Het gaat niet over een gelijke verdeling. Over fiftyfifty. Het gaat over een eerlijke verdeling. En wanneer is een verdeling eerlijk? Wanneer jullie dat gevoel hebben.
Wat dan wel helpt...
* Erkenning krijgen en geven
Ik merk bij de koppels die ik begeleid dat als het oneerlijke gevoel begint te knagen, de oplossing niet is dat de partner de was overneemt (hij/zij moest het maar eens proberen!) of dat zij/hij vanaf nu altijd de kinderen van school gaat halen. Nee, wat er dan nodig is, is geen herverdeling, maar erkenning. Erkenning dat wat je doet belangrijk is, dat het opgemerkt en gewaardeerd wordt. Wat je dan eigenlijk nodig hebt is dit: ‘Bedankt, schat, dat je thuisblijft voor de kinderen. Ik weet dat jij ook veel werk hebt en ik waardeer het erg dat je dat aan de kant zet voor ons kind. Dat is een opoffering die je doet en daar ben ik je heel dankbaar voor.’
Erkennende woorden zijn soms alles wat we nodig hebben om de verdeling weer als eerlijk te kunnen aanvoelen. Om ons gezien te voelen. Om verbinding te hebben met onze partner. Om de frustratie te laten zakken. Helende liefdevolle woorden.
* Het onzichtbare zichtbaar maken
Het kan helpen om voor elkaar meer proberen te zien wat de ander doet. Daarmee bedoel ik niet dat je een lijstje moet maken en op je partners kussen leggen (‘zie eens wat ik vandaag allemaal gedaan heb’). Dan haal je een meetlat tevoorschijn en eindigt het vaak in een discussie. Onderzoek bevestigt het vurige vijandige gevoel dat naar boven borrelt wanneer de meetlat boven gehaald wordt: de meetlat als concept voor de werkelijkheid hanteren is een voorbode van veel relationele problemen.
Probeer zelf eens te kijken naar wat je partner eigenlijk allemaal doet, maar wat jij amper nog ziet. En benoem dat af en toe. ‘Dank je dat je vannacht bent opgestaan voor de kinderen.’ ‘Dank je dat je die afspraak met de bank hebt geregeld.’ Enzovoort.
* De vrijheid voelen om te kiezen
Door de jaren heen zijn jullie haast vanzelf bepaalde taken voor je rekening gaan nemen. Vaak zijn die veel stereotieper ingevuld dan jullie zelf willen. Praat erover en speel ermee. Het is niet omdat jij al jaren de was doet, dat het eeuwig zo moet blijven. Laat de rolverdelingen schuiven en bewegen op een ritme dat voor jullie goed aanvoelt. Sommige weken heb je energie voor twee en is het prima om de grootste last op je schouders te nemen. Dan zet je met plezier de vuilnis zakken buiten omdat je weet dat je je partner daar een plezier mee doet, ook al staat dat taakje ‘officieel’ niet op jouw to-dolijst. Maar als het je te veel wordt, moet je dat durven uitspreken en je partner tijdig om durven hulp vragen. En onthoud: natuurlijk doet je partner het niet zoals jij het doet. Zie de moeite, de intentie, de wil om jou te ontlasten eerder dan het perfecte resultaat.
Nog een tip: bedenk ook dat niet voor elke huishoudelijk taak dezelfde inspanning nodig is. Rekeningen betalen vraagt vooral denkwerk, de was vouwen is vooral doewerk. Soms heb je wel zin in doewerk en niet zoveel zin in denkwerk. Dus misschien wil je op zo’n moment de was liever overnemen van je partner, als die op zijn of haar beurt de administratie van je overneemt?
* De verwachtingen duidelijk maken
Zomervakantie. Ik ben al twee weken thuis met de kinderen en ben intussen deel van de rommel geworden. Waar zij zijn, ben ik ook. Soms probeer ik mezelf heel even zoek te maken. Een moment van minimale rust, maar ze weten me altijd snel weer te vinden. Die rommel is iets waar ik me zelden zorgen over maak. Meestal blijft alles gewoon liggen tot de poetsman komt en het gewoon echt moet. Voor mij werkt dat prima. Flo ziet ons huis liever wat vaker opgeruimd.
Hoewel we daarin verschillend zijn, leidt het zelden tot ruzie. We hebben dan ook gaandeweg ons eigen systeempje ontwikkeld. Zo deelden we het huis op in ‘beneden’ en ‘boven’. De benedenverdieping (keuken, eetkamer en speelkamer) vraagt meer dagelijks onderhoud, dus Flo koos die. De bovenverdieping wordt maar één keer per week opgeruimd en dat past precies bij de tijd en energie die ik ervoor heb.
Ondanks die duidelijke verdeling helpen we elkaar wel wanneer het nodig is. Zo vraagt hij dikwijls: ‘Ruim jij de speelkamer nog even op terwijl ik de keuken al doe?’ Soms zeg ik ja, soms nee. Maar wat zeker is, is dat ik het niet helemaal doe zoals hij het wil. Dat geldt andersom ook, bijvoorbeeld wanneer hij de vuile was sorteert, maar niet zoals ik het zou willen. Dat weten we, maar we zien vooral dat de ander moeite doet en nemen het erbij dat een taak niet helemaal gebeurt zoals we het zelf zouden doen.
Wat ook helpt, is dat we onze verwachtingen regelmatig duidelijk op tafel leggen. Als de kinderen in bed liggen, spreken we als eerste een drietal dingen af die we nog zeker gedaan willen hebben. Hardop. Vaak is dat de keuken opruimen, de afwasmachine inladen, de speelkamer opruimen of nog een was draaien. We steken dan samen nog even de handen uit de mouwen en daarna ploffen we ook echt op de bank. Op sommige avonden zeggen we: ‘Ik doe niets meer’, op andere: ‘Ik doe dit er nog even bij.’ De kracht zit hem in het uitspreken. Loud and clear.
* Vertellen waarom sommige taken belangrijk zijn voor je
‘Zet je bord nu toch eens weg.’ Ik moet het hem elke keer zeggen als hij van tafel gaat. Voor hem is het een taak als een ander, voor mij zit er een betekenis achter, begreep ik een paar weken geleden opeens. Want waarom ben ik keer op keer zo gefrustreerd als hij zijn bord laat staan?’ Na enkele dagen ronddwalen in mijn hoofd wist ik het: hij die zijn bord wegzet, is dankbaarheid. Ik doe het zelf elke keer als ik ergens ga eten, bij mijn schoonouders, ouders, vriendinnen... Zelfs op restaurant zou ik het doen, als het niet zo awkward zou zijn.
Ik zet mijn bord weg en zeg op die manier: bedankt dat ik hier mocht eten. Als hij zijn bord niet wegzet, is voor mij de onzichtbare boodschap: ik vind het maar vanzelfsprekend dat je voor eten hebt gezorgd. Natuurlijk zegt hij dat niet echt, en natuurlijk bedoelt hij het niet zo, maar dat is de boodschap die ik erin lees. Toen ik hem dat inzicht vertelde, begreep hij waarom ik het zo belangrijk vind. Zet hij nu elke keer zijn bord weg na het eten? Zeker niet, maar ik zie wel dat hij er makkelijker moeite voor kan doen. Omdat het niet enkel een taak is, maar omdat de boodschap die eronder zat, de relationele boodschap, nu ook zichtbaar is geworden.
Meer lezen
'Hebben we nog brood in huis? Als jij aan het eten begint, doe ik de kinderen alvast in bad. En haal jij ze morgen op van school?' Weet je nog, toen je vroeger thuiskwam van het werk, samen een aperitiefje dronk en de hele avond van jullie was? Welkom in de tropenjaren, waarin je kinderen de agenda bepalen en je relatie met je partner helemaal naar de achtergrond lijkt te verschuiven. De was vermenigvuldigt zich, de vermoeidheid mat je af en tijd voor intimiteit is moeilijk te vinden.
Hoe blijf je als ouders voldoende tijd vinden voor elkaar? Where did the sex go (en komt die ooit nog terug)? En wat als je partner een heel andere visie op opvoeden heeft dan jij? Het is maar een greep uit de vele vragen die Katrien Koolen op haar sofa te horen kreeg. Met dit boek wil ze koppels ondersteunen die in de storm van het ouderschap elkaar soms uit het oog verliezen. Dat doet ze aan de hand van herkenbare verhalen en praktische tips die net wat verder gaan dan 'plan eens een date night in'. Zodat je je relatie kunt blijven voeden en de liefde levendig houdt, ook in de drukte van je gezin.
Meer info vind je hier.
