Tegen de tijd dat het huis stil is, de kinderen slapen en de keuken weer opgeruimd is, lig ik meestal al half in slaap op de zetel. En als ik dan toch nog een gezichtsmasker zou opdoen, zou ik er vooral boos van worden omdat ik weet dat ik het er binnen tien minuten weer moet afwassen, met koude handen in een badkamer die alweer vol natte handdoeken ligt.
Zelfzorg klinkt daarom soms als iets wat je uit een magazine moet plukken, zo’n ideaalbeeld waar niemand in een gewoon huishouden aan toekomt. Alsof het niet telt als het niet Instagramwaardig is. Maar de dagen waarop ik wel goed voor mezelf zorg, zien er meestal helemaal niet fancy uit.
Dan kies ik ervoor om ’s avonds gewoon even niets te moeten, of ik zet mijn gsm uit, zodat niemand nog iets van me kan vragen. Of ik maak een to-dolijstje en schrap er vervolgens de helft van. Dat is niet bepaald sexy of spectaculair, maar het is op dat moment vaak wel wat ik nodig heb om het vol te houden.
Nina Mouton: ‘Zelfzorg is géén uurtje sauna of vijf minuten met komkommers op je ogen. Wat je ziet als je het googelt, inderdaad die gezichtsmaskertjes en “treat yourself”-foto’s, is niet waar het echt om gaat.
Zelfzorg gaat over het herkennen van de psychologische patronen die je gevormd hebben, vaak al sinds je kindertijd. Het gaat over hechting, over hoe je leert omgaan met jezelf en met anderen, over leren voelen. Het is een manier om te stoppen met jezelf uit te putten en op tijd te zeggen dat het genoeg is voor jou. En om dat ook te mógen zeggen, zonder schaamte of schuld. Het is iets dat nodig is en het is ook geen individuele verantwoordelijkheid die je er maar bijneemt als je kraakt.
Zelfzorg mag ook nooit een excuus worden, niet voor beleidsmakers, niet voor werkgevers. Het mag niet gebruikt worden om de verantwoordelijkheid bij het individu te leggen, alsof alles op te lossen valt als je maar genoeg voor jezelf zorgt. En het mag ook geen manier worden om mensen efficiënter te laten presteren in een systeem dat eigenlijk niet klopt. Zelfzorg is geen prestatie, het is iets wat je helpt om je eigen grenzen te leren kennen.’
Suzanne Grotenhuis heeft dan weer een andere ingang. ‘Ik hoorde de term “zelfzorg” en hoorde vooral weer een taak erbij die op mijn lijstje moest, boven op alles wat al moest. Ik hoorde ook dat ik mezelf moest fixen, het allemaal moest oplossen en dan sterker zou terugkomen. Maar ik zat midden in mijn kraamtijd, ik kon het gewoon niet alleen. Mijn lichaam riep dat ik het niet alleen kon. En toch kreeg ik de boodschap dat het aan mij lag. Wat ik echt nodig had, was zorg van anderen.
Mensen die mij vasthielden, letterlijk en figuurlijk. Verbinding en een gemeenschap, cohousing met andere vrouwen misschien zelfs. Waarschijnlijk was dat een betere remedie geweest dan om het even welke therapie. Soms wil je gewoon voelen dat wat jij doormaakt normaal is en dat je daar niet alleen in bent. In Een pleidooi voor minder zelfzorg wilde ik daarom minder de nadruk op het “zelf” leggen en meer aandacht vragen voor de context waarin we leven. En de steun die daar al dan niet bij geleverd wordt.’
Nu moet ik wel toegeven dat bij ‘zelf-zorg’ mijn eerste reflex ook is dat ik het zélf moet doen…
Nina Mouton: ‘Absoluut niet. Ja, het vraagt zelfkennis. Ja, het gaat over mildheid naar jezelf. Maar het is ook zorg ontvangen. Van geliefden, onder andere, van je netwerk en van de maatschappij. We zijn geëvolueerd vanuit stammen waarin baby’s samen werden grootgebracht. En nu moeten we het plots allemaal alleen doen, achter gesloten rolluiken. Maar dat klopt niet. Zelfzorg zit daarom ook in even iemand durven te bellen en te zeggen dat je het niet meer redt.’
Oké.
Schrap ‘luxe’ en maak er ‘noodzaak’ van.
Schrap ‘to-do’, en maak er ‘iets dat je mag aanvoelen’ van.
En ja, schrap misschien ook ineens ‘zelf’ en maak er ‘samen’ van.
En liefst niet pas als het te laat is.
Meer lezen: Goed Genoeg!
Over ouderschap in tijden van hoge verwachtingen
Ben ik wel een goede ouder?
Als mama of papa stel je jezelf die vraag vaker dan je lief is. Er zijn lijstjes, regels en goedbedoelde adviezen genoeg - maar wie bepaalt eigenlijk wat 'goed' is?
In Goed genoeg! gaat Siska Schoeters in gesprek met topexperts als Peter Adriaenssens, Binu Sign, Nina Mouton, Theo Compernolle, Lies Clerx, Marloes Jonkers, Tom Termote... Samen zoeken ze naar eerlijke antwoorden op vragen die elke ouder zich stelt:
- Hoeveel schermtijd is nog oké?
- Moet ik altijd mild zijn?
- Wat met slaaptekort, schoolstress of sociale media?
- En vooral: wanneer is het... goed genoeg?
- Met humor, kwetsbaarheid en een flinke portie herkenbaarheid brengt dit boek geruststelling én concrete tips. Want perfect ouderschap bestaat niet - maar goed genoeg ouderschap wél.
Voor alle ouders die zichzelf soms afvragen of ze het wel juist doen. Spoiler: ja dus.
