huilende peuter en vrouw

Het verschil tussen straffen en begrenzen

23/01/2025

Een peuter opvoeden kan een serieuze uitdaging zijn. Maar een kind begrenzen en opvoeden is niet hetzelfde als straffen of je kind naar je hand zetten en de ontluikende autonomiebehoefte met forse hand de kop indrukken. In het boek Mijn Peuter wordt het verschil uitgelegd tussen straffen en begrenzen. 

  • Bij straf is een kind beschaamd over zijn gedrag of zijn emotie. ‘Dat is niet flink!’ ‘Je moet hier niet om huilen of zo boos over zijn!’ Als een kind zich schaamt voor zijn emoties, zal hij leren deze te onderdrukken of heel onzeker en verward worden of zijn emoties wel of niet oké zijn. Emoties behoeven geen beoordeling. Ze zijn wat ze zijn en daar hebben we weinig over te zeggen. Het is oké om ons te voelen zoals we ons voelen. 
  • Bij begrenzing handelen we als ouder vanuit de wetenschap dat gedrag gestuurd wordt vanuit emoties en dat de focus dus niet ligt op de emotie, maar we leren het kind welk gedrag wel en niet passend is. Daarbij bieden we alternatieven voor dat laatste. Bovendien is het denkvermogen van het jonge kind nog egocentrisch. Hij kan zich nog niet verplaatsen in de beleving van anderen, en kan ook nog niet reflecteren op zijn eigen gedrag of zijn eigen emoties. Een voorbeeld: een peuter trekt aan de haren van broer of zus. In plaats van te zeggen dat hij een stout kind is, is het beter om eerst even stil te staan bij welke emotie er achter dit gedrag schuilt en van daaruit te begrenzen en het juiste voorbeeld te stellen. Bijvoorbeeld: ‘Ik begrijp dat je boos bent op je zus, omdat ze je bal heeft afgepakt. Het is oké om boos te zijn. Toch lossen we dat niet op door aan haar haar te trekken.’ Je kunt het kind helpen om te kalmeren en een andere strategie te gebruiken: ‘Zeg maar “stop” of “nee” als ze je bal wil afpakken.’ Overigens zal je kleine peuter dit héél vaak moeten horen en er heel vaak bij geholpen moeten worden voordat het in zijn systeem zit!
  • Bij een straf wordt de verbinding verbroken. Het jonge kind wordt alleen gelaten op een moment dat zijn emoties hem overspoelen of is op zichzelf aangewezen om te kalmeren. De verbinding wordt verbroken in een ontwikkelingsfase waarin verbinding nog het veilige basisgevoel voedt. Daarmee gaat het kind twijfelen aan de onvoorwaardelijke liefde en acceptatie van zijn ouders.
  • Bij begrenzing kun je er als ouder rekening mee houden dat het emotionele brein in deze ontwikkelingsfase de hoofdrol speelt en dat je kind zijn emoties nog niet zelf kan reguleren. Je blijft als volwassene in de buurt en in verbinding met het kind, maar laat voldoende ruimte om de emotie tot rust te laten komen. Dit geeft het kind een veilig gevoel, en van daaruit kan hij erop vertrouwen dat hij niet zijn ‘best’ moet doen om de liefde van zijn ouders te ontvangen.

Kortom, als we kennis van en inzicht in de ontwikkeling en de leefwereld van onze kleine peuter hebben, lukt het beter om elke keer ons kompas in de juiste richting te zetten. Als we zicht hebben op de toekomst, dan kan ons dat helpen om de koers aan te houden en op onze bestemming van voorkeur aan te komen.
 

Meer lezen: Mijn Peuter

mijn peuter

Stap binnen in de fascinerende wereld van je peuter. Mijn Peuter neemt je mee op een boeiende reis door het ouderschap en biedt, samen met het boek Mijn Baby, een diepgaand begrip van de eerste duizend dagen van je kind. Ontdek de wetenschap achter de ontwikkeling van het peuterbrein en krijg waardevolle inzichten in denkvermogen, tijdsbeleving, temperament en emotionele groei.

Mijn Peuter behandelt essentiële onderwerpen zoals slaap, voeding, groei en belangrijke mijlpalen. Van de komst van een broertje of zusje tot de overgang naar school en het omgaan met andere veranderingen, dit boek voorziet je van de kennis en handvatten om de terrible two-fase met glans te doorstaan.

Met talloze inzichten helpt Mijn Peuter je om je kind beter te begrijpen en zelfverzekerder te worden in je rol als ouder. Een onmisbaar boek voor iedere ouder die de unieke reis van het ouderschap ten volle wil beleven!