Klein kindje, grote emoties: hoe ga je het best om met gevoelens bij peuters en kleuters?
De hersenen van kinderen zijn nog volop in ontwikkeling en de delen van het brein die ze nodig hebben om met hun emoties om te gaan, ontwikkelen zich nog tot de leeftijd van ongeveer 25 jaar.
Van je peuter of kleuter kan je dus nog niet verwachten dat hij of zij z’n emoties altijd op een goede manier reguleert, zo weet kinderpsychologe Anky De Frangh, die gespecialiseerd is in emotiecoaching.
Emotiecoaching
Wil het dan zeggen dat je het allemaal maar moet laten ‘passeren’? Hopen dat het overwaait? Neen, helemaal niet. Want leren omgaan met emoties, is iets wat we allemaal aangeleerd krijgen. Dat is geen aangeboren vaardigheid. Zoals met zoveel dingen: oefening baart kunst.
Door te oefenen, samen met de ouders, leert elk kind gaandeweg hun eigen emoties beter te begrijpen en ermee om te gaan. Emotiecoaching kan daarbij een grote hulp zijn. Daarbij neem je de gevoelens van je kind serieus, erken je én accepteer je ze. En vooral ondersteunen in het omgaan ermee.
Opgelet: accepteren van emoties wil niet per se zeggen dat je elk gedrag zomaar mag aanvaarden. Slaan, roepen, bijten, gevaarlijk handelen … dat kan natuurlijk niet. En dat mag (moet) je ook duidelijk begrenzen.
5 concrete stappen
1. Wees je bewust van de gevoelens van je kind
Emoties zijn er in alle vormen en maten. Eens je de gevoelens van je kind bij een lage intensiteit kan herkennen, kan je er ook snel op inspelen. Kijk goed naar je kind en leer de signalen kennen.
2. Benoem (samen met je kind) de emotie
Luister naar wat je kindje vertelt. Zelf kan het gevoelens nog moeilijk omschrijven, maar jij kan mee helpen om het onder woorden te brengen, zonder oordeel. Ga aan de slag met waardevolle en aantrekkelijke emotietools en werk aan de emotionele geletterdheid van je kind.
Een goede oefening is het benoemen van emoties met visuele hulpmiddelen, zoals een emotiemeter. De verschillende gevoelens van het Bambix beertje kunnen daarbij helpen.
De emoticons geven goed aan hoe hij zich voelt. Je kindje kan zich er makkelijk in herkennen en zijn of haar gevoelens op die manier benoemen.
Hoe kan je de emticons gebruiken? Je drukt ze bijvoorbeeld af, knipt ze uit en plakt ze op een eenvoudige emotiemeter. Vraag aan je kindje (dagelijks of op een emotioneel moment) hoe het zich voelt. Kan het dat gevoel aanduiden met de (was)knijper op de meter?
Vertel ook zelf hoe jij je als mama of papa voelt. Daarbij kan je verder gaan dan de basisemoties, zodat je kindje stilaan een ruimere en subtielere woordenschat leert. Vraag eventueel of je kleintje nog andere emoties kent dan degene die het op de emotiemeter ziet.
3. Maak verbinding met je kind
Ga naar je kindje toe, zet je op ooghoogte, blijf kalm en probeer te achterhalen wat er achter het gedrag schuilt. Onder lastig gedrag ligt altijd een gevoel of onvervulde behoefte. Kinderen zijn nog niet goed in staat om dat te verwoorden en gaan dan vaak roepen of slaan.
Probeer je kindje in plaats daarvan te laten zeggen wat het voelt. Doe dat gerust op een gezellige manier, met een lekker hapje – een berenkoekje gaat er altijd in bij een beer van een emotie. Zo praten mama en papa, of mama en haar vriendinnen ook graag met elkaar ;-).
4. Leef mee en geef erkenning
Probeer je in te leven in de situatie van je kind en zijn gevoelens en probeer duidelijk te maken dat je begrijpt hoe je kind zich voelt.
“Dat snap ik. Ik zou ook heel boos zijn als iemand mijn tekening waar ik hard aan werkte stukmaakte.”
5. Help bij het bedenken van oplossingen en stel grenzen aan ongewenst gedrag
Geef aan welk gedrag niet oké is, maar vertel tegelijk ook wat je kindje wél kan doen! Kinderen weten vaak niet hoe ze op een goede manier om kunnen gaan met hun gevoelens. En zelfs al weten ze dit wel, soms zijn ze zo overspoeld door emotie dat een logische oplossing niet zien.
Is je kindje gekalmeerd? En wil het een alternatieve oplossing bedenken, dan kan je helpen. Brainstorm samen hoe je het beter kan aanpakken.
Meer over emotiecoaching lees je hier.
