Montessori: hippe hashtag of echt opvoedingsidee?

Wie was Maria Montessori?

Maria Montessori (1870–1952) was een Italiaanse arts en pedagoge. Ze werkte eerst met kinderen met een beperking en ontdekte dat die veel meer konden leren dan men dacht, op voorwaarde dat ze de juiste omgeving kregen. In 1907 richtte ze haar eerste “Casa dei Bambini” op, een soort kinderhuis waar kinderen zelf dingen konden ontdekken in plaats van enkel te luisteren naar een leerkracht. Haar motto: “Help mij om het zelf te doen.”

Wat herken je vandaag van Montessori?

• Kindermeubels en speelgoed op hoogte, zodat ze zelfstandig kunnen pakken en spelen.
• Leertorens of opstapjes, zodat peuters mee kunnen helpen in de keuken of aan tafel.
• Materialen die zichzelf corrigeren (puzzels of blokken die enkel op één manier passen).
• Heel veel nadruk op zelf doen: schoenen aandoen, fruit snijden, water inschenken …

Wat zegt de wetenschap?

Onderzoek naar Montessori is verrassend positief. Zo tonen recente studies aan dat kinderen in een echte Montessori-omgeving vaak beter scoren op taal, wiskunde en sociale vaardigheden. Ook zaken als concentratie, doorzettingsvermogen en zelfvertrouwen lijken een boost te krijgen.

Maar, er is ook een “maar”. Die positieve effecten zie je vooral als de methode trouw wordt toegepast. Met andere woorden: goed opgeleide leerkrachten of ouders, aangepaste materialen en een omgeving die echt volgens de Montessori-visie is ingericht. Als dat ontbreekt, of als “Montessori” enkel als label gebruikt wordt, dan verdwijnen die voordelen snel.

Daarnaast is er discussie: sommige onderzoekers vinden dat de methode niet altijd even goed is voor creativiteit, of dat er te weinig structuur is voor bepaalde kinderen. Het is dus geen wondermiddel, maar wel een aanpak die stevig onderbouwd is.

En wat vinden ouders?

Voor veel ouders is de grootste winst dat hun kind zelfstandiger wordt. Zelf schoenen aantrekken, zelf water inschenken, zelf opruimen… dat maakt kinderen trots en geeft mama of papa soms net dat beetje ademruimte.

Tegelijk hoor je vaak ook dat Montessori duur kan zijn. Educatief houten speelgoed, leertorens, lage meubels… het kost allemaal wat. En omdat “Montessori” geen beschermde naam is, kleeft het label tegenwoordig op zowat alles, van dure speelgoedsets tot gewone blokkendozen. Het vraagt dus wat kritisch kijken.

Conclusie

Montessori is dus meer dan een hippe hashtag, maar ook geen magische formule. De wetenschap toont mooie resultaten, vooral als de methode echt juist wordt toegepast. Voor ouders van jonge kinderen kan het vooral fijn zijn om wat elementen in huis te halen die zelfstandigheid stimuleren. En of dat nu een dure leertoren is, of gewoon een krukje uit de kringloopwinkel: zolang je kind kan oefenen in “het zelf doen”, ben je eigenlijk al helemaal Montessori bezig.