Peuters ontdekken de wereld door te spelen
Nieuwsgierig ontdekken en ‘leren’ doen peuters op hun eigen peutermanier, namelijk al spelend. Via spelen ontdekt het jonge kind de wereld, probeert hij die te begrijpen en deelt hij op die manier zijn ervaringen. Spelen is voor je peuter een manier om te ontdekken, te imiteren, te verbinden. Spelen zet hem ook aan om zijn verbeeldingskracht te ontdekken en te gebruiken in fantasiespel. Daarnaast is spelen ook een manier om te verwerken en te helen. Spelen is dus véél meer dan een kinderlijke bezigheid. Spelen ís ontwikkelen.
Hoe ontwikkelt het spelen zich bij een kind?
Jean Piaget was de eerste onderzoeker die de verschillende fasen in de spelontwikkeling van het kind beschreef. Deze fasen werden later door meerdere onderzoekers verfijnd en uitgebreid. Hoewel het belangrijk is om in je achterhoofd te houden dat elk kind zich op zijn eigen manier en in zijn eigen tempo ontwikkelt, geeft dit overzicht wel een algemeen beeld van hoe kinderen zich ontwikkelen in hun spelvaardigheden en hun fantasie:
Vanaf drie à vier maanden: manipuleren van voorwerpen/sensopathisch spel
In deze fase is het spel voornamelijk gericht op het zogenaamd manipuleren en verkennen van objecten. Baby’s zijn bezig met ervaren: ze maken geluidjes, ze brabbelen. Ze ontdekken alles wat er in hun kleine wereld voorhanden is en voorbijkomt: ze reiken met hun handjes naar dingen, stoppen ze in hun mond, enzovoort.
Vanaf ongeveer negen maanden beginnen ze dit ook met elkaar te combineren en houden ze van actie-reactie, zoals speelgoed dat bij dezelfde handeling hetzelfde geluid maakt.
Vanaf ongeveer dertien maanden: functioneel spel
Dit stadium wordt gekenmerkt door het gebruik van objecten op een functionele manier. Voor het eerst worden objecten gebruikt volgens hun functie. Zo spelen ze bijvoorbeeld met een speelgoedtelefoon dat ze iemand gaan bellen. Deze handelingen berusten voor het grootste deel op handelingen die ze imiteren. Hoewel het spel van de jonge peuter nog hoofdzakelijk ontspruit vanuit ontdekking en imitatie, ontwikkelt de peuter meer en meer zijn fantasie en verbeeldingskracht.
Vanaf anderhalf jaar: symbolisch spel
Hoewel het spel van de jonge peuter nog hoofdzakelijk ontspruit vanuit ontdekking en imitatie, ontwikkelt hij steeds meer zijn fantasie en verbeeldingskracht. Objecten krijgen een andere betekenis. Zo kan een stok als zwaard worden gebruikt tijdens een fantasiespel, of een doos kan worden getransformeerd tot een auto. Dit is ook de fase waarin het doe-alsofspel zich ontwikkelt. Hij doet bijvoorbeeld alsof hij een ijsje eet. Stilaan wordt dit doen alsof ook uitgebreid naar de ander. Hij geeft de pop een flesje of nieuwe luier of komt naar je toe om te doen alsof jij uit een kopje van hem drinkt. Hij geniet ervan als jij hierin meegaat. Peuters verwerken door te spelen. Ze spelen bijvoorbeeld na dat ze naar een ziekenhuis zijn geweest, of spelen na dat iemand ruziemaakte.
Vanaf tweeënhalf à drie jaar zit er steeds meer opeenvolging in de handelingen van het spel van het kind en tegen de leeftijd van drie jaar krijgt de ander er ook een alsmaar actievere rol in.
Drieënhalf à vier jaar: constructief spel
Een kind begint actief te experimenteren met het bouwen en construeren van dingen. Dit kan variëren van het stapelen van blokken tot het maken van complexe structuren met verschillende materialen. Constructief spel helpt bij het ontwikkelen van ruimtelijke vaardigheden, probleemoplossend vermogen en creativiteit.
Vanaf vijf jaar: rollenspel
In deze fase beginnen kinderen sociale rollen te verkennen en te imiteren. Ze spelen
bijvoorbeeld graag de rol van ouders, leraren, dokters, enzovoort. Rollenspel stimuleert de ontwikkeling van sociale vaardigheden, empathie en zelfbewustzijn.
Vanaf zes jaar: spel met regels
Het spel krijgt een competitief element. Gedurende de hele basisschoolleeftijd is deze spelvorm samen met het fantasiespel erg populair. Tegen het begin van de puberteit neemt het fantasiespel af, maar kinderen die graag toneel spelen, zullen deze vorm van ‘spel’ op deze manier blijven onderhouden.
Meer lezen: Mijn Peuter

Stap binnen in de fascinerende wereld van je peuter. Mijn Peuter neemt je mee op een boeiende reis door het ouderschap en biedt, samen met het boek Mijn Baby, een diepgaand begrip van de eerste duizend dagen van je kind. Ontdek de wetenschap achter de ontwikkeling van het peuterbrein en krijg waardevolle inzichten in denkvermogen, tijdsbeleving, temperament en emotionele groei.
Mijn Peuter behandelt essentiële onderwerpen zoals slaap, voeding, groei en belangrijke mijlpalen. Van de komst van een broertje of zusje tot de overgang naar school en het omgaan met andere veranderingen, dit boek voorziet je van de kennis en handvatten om de terrible two-fase met glans te doorstaan.
Met talloze inzichten helpt Mijn Peuter je om je kind beter te begrijpen en zelfverzekerder te worden in je rol als ouder. Een onmisbaar boek voor iedere ouder die de unieke reis van het ouderschap ten volle wil beleven!