Eigenlijk zijn tieners bezig met een nieuw thema: het zoeken naar hun identiteit. Voeg die twee stukken even samen: net op het moment dat ze het noorden kwijt zijn door een losgeslagen lichaam en op zoek zijn naar een eigen identiteit, krijgen ze constant de boodschap dat ‘wie je bent, wordt bepaald door hoe je eruitziet’. Niet makkelijk.
Gelukkig wordt er thuis vaak voor wat tegengewicht gezorgd. Meestal voelen tieners goed aan dat hun ouders andere dingen belangrijk vinden dan hoe ze eruitzien, maar een tikkeltje extra aandacht rond wat echt telt, is meer dan welkom tijdens deze storm. Benoem waarin je zoon of dochter goed is en waar hij of zij écht van geniet. Help de aandacht te verschuiven naar innerlijke schoonheid: eigen talenten, favoriete bezigheden en opkikkers. Neem zo de focus een beetje weg van die snel veranderende buitenkant.
Tips voor ouders
- Geef geen commentaar op de ‘buitenkant’ van je kinderen. Dit is niet het moment om te focussen op te dik of te dun, op te groot of te klein, op 'vrouwelijk' of 'mannelijk'. Vraagt je tiener je toch wat je vindt van (bepaalde aspecten van) zijn of haar lichaam en uiterlijk, probeer dan feedback te geven vanuit die groeispurt die bezig is. Kader wat er gebeurt: ‘Je lichaam is flink aan het groeien en die groei gebeurt niet op alle plekken tegelijk. Zorg goed voor je lichaam en help het verder te groeien.’ Help je kind met waardering te kijken naar wat zijn of haar lichaam allemaal presteert. ‘Al eens stilgestaan bij waar jouw heupen je allemaal naartoe brengen?’
- Je bent natuurlijk niet de enige volwassene in het leven van je tiener. De kans is groot dat andere mensen - op school, in de sportclub, in de jeugdbeweging … - wel opmerkingen maken die stigmatiserend zijn of triggerend werken. Misschien moest je tiener een extra rondje lopen in de turnles, of moet hij telkens helpen bij moeilijkere fysieke taken (sportmateriaal aanslepen, stoelen aan de kant zetten, zware dozen dragen …) ‘want jij bent toch struis’. Misschien worden er grapjes gemaakt bij een rondje ‘Dikke Bertha’ in de jeugdbeweging. In sommige sportclubs worden tieners op de weegschaal gezet terwijl iedereen toekijkt en wordt hun gewicht luidop becommentarieerd.
Je eerste taak is om te luisteren naar je kind. Wat gebeurde er precies en hoe kwam dat binnen? Erken de pijnlijke gevoelens, help je kind om deze gevoelens toe te laten en ermee om te gaan. ‘Dat moet pijn gedaan hebben, en dat was eigenlijk niet oké van die andere persoon. Hoe ben je ermee omgegaan? Wat heeft je geholpen om lief om te gaan met jezelf?’ Schiet niet meteen zelf in actie, maar vraag je kind of je kunt helpen en of je iets moet ondernemen. ‘Wil je dat we hier iets mee doen? Zou het je helpen als ik eens bel of praat met die persoon, om uit te leggen hoe die opmerkingen of acties bij jou binnenkomen?’ - Beschrijf vriend(inn)en van je kind niet op basis van hun uiterlijk. Als jij het hebt over ‘die struise’, ‘die mollige’, ‘die pannenlat’, dan leg je de nadruk op fysieke kenmerken, en dat kan aankomen. Als je dat doet, zal je puber automatisch bij zichzelf toetsen: Zie ik er ook zo uit? Ben ik dikker of dunner? Groter of kleiner? Beschrijven andere volwassene mij ook zo? Be ik oké? Probeer liever mensen te omschrijven op basis van interne kenmerken: ‘Nora, is dat dat meisje dat altijd lacht? En die zo grappig stemmetjes kan nabootsen?’
- Let op met ‘wijze levenslessen’. Je zou ‘groeien en groot worden’ onbewust wat kunnen problematiseren. Zeg niet: ‘Je bent een mooi meisje, je mag niet altijd tegen jezelf zeggen dat je lelijk bent, alle jongeren voelen zich soms niet goed in hun vel.’ Geef groot worden liever zijn naturel terug: even zoeken en haperen hoort bij een normaal groeiproces. ‘Eigenlijk is het logisch dat je niet altijd happy voelt over hoe je eruitziet. Je lichaam is op korte tijd enorm veranderd en gegroeid, en dat zal de volgende maanden nog zo zijn. Neem maar je tijd om eraan te wennen.’
- Durf je je kinderen iets te vertellen over je eigen zoektocht als opgroeiende puber? Of je het nu wilt of niet, jij bent als ouder een rolmodel. Probeer je dankbaar, zorgzaam en mild op te stellen tegenover je eigen lichaam. Heb je het zelf lastig met je lichaam, omring je dan met positieve mensen of zoek even externe hulp (een psycholoog kan je helpen om positiever om te gaan met je lijf). Kinderen die met hun lichaam lijken te worstelen, hebben vooral nood aan geruststelling. En je houdt hen niet voor de gek: ze hebben sterke antennes voor hoe jezelf omgaat met je lichaam. Een positief voorbeeld thuis is dus het krachtigste antwoord dat ze kunnen krijgen.
- Je hoeft geen superman of supervrouw te zijn. Je eens wat minder voelen is meestal realistischer. Dat mag ook. Herken je dit: even schrikken als die ‘large’ in de winkel te krap voelt? Je in die flatterende outfit van vorige zomer dit jaar minder goed voelen. Frustratie over die vriendin naast wie je je wat ‘lomper’ voelt en waarbij je je opgebouwde zelfwaardering voelt wegsmelten. Voel je je soms minder goed in je vel nadat je even door boekjes hebt zitten bladeren met veel dieetadvies en perfecte lijven? Dat is niet verboden. Maar je bent je eigen stuurman. Zorg dat je dingen doet die je weer in een goed contact brengen met je lichaam en het negatieve gevoel doen overgaan. Weet je wat bij jou werkt om een ‘tegenvallertje’ niet langdurig te laten ‘zeuren’?
Meer lezen?
Ouders spelen een belangrijke rol als het op gezonde eetgewoontes en een positief lichaamsbeeld komt, maar hoe doe je dat precies? Waaraan herken je of je kind of tiener een ongezonde relatie met gewicht en voeding heeft? Wanneer ga je het gesprek aan? Wat zet je op tafel? En hoe kun je er op een milde manier voor zorgen dat je kinderen een positieve relatie met hun eigen lichaam kunnen aangaan?
In het boek Ben ik te dik, Mama? geeft psychologe en Eetexpert-oprichter An Vandeputte samen met het team van Eetexpert onderbouwde antwoorden op de meest gestelde vragen van ouders en gaat ze concreet in op veelvoorkomende twijfels en bezorgdheden. Van de inhoud van de voorraadkast tot de openingszin van gesprekken over gezondheid en gewicht.
Meer info vind je hier.
