Gelukkig kun je veerkracht versterken. Een growth mindset kun je aanleren. Voor mij zijn dit de sleutels tot groei en verandering, die het onmogelijke mogelijk maken.
Als we willen werken aan een growth mindset en optimaal uitdagingen willen kunnen aangaan, is het uiteraard belangrijk dat je hersenen fit en gezond zijn en dat je je goed in je vel voelt. De volgende vijf zaken zijn daarvoor cruciaal:
1. Sociale interactie en verbinding
Mensen zijn sociale wezens. Ons verhaal is ook altijd het verhaal van anderen. Sociale interactie en verbinding met anderen heeft dan ook een enorme impact op hoe we ons voelen. Zeker tijdens de adolescentie zijn vrienden belangrijker dan ooit. Onderzoek toont zelfs aan dat genegeerd worden in je hersenen voor hetzelfde effect zorgt als wanneer je een klap in je gezicht zou krijgen. Eenzaamheid kan echt voor fysieke pijn zorgen. Al wil ik wel benadrukken dat er een groot verschil is tussen alleen zijn en je eenzaam voelen. Alleen zijn maar weten dat er altijd iemand voor je klaarstaat, is iets heel anders dan eenzaam zijn en niemand hebben.
2. Voldoende en goede slaap
Slaap is even belangrijk om te overleven als eten en drinken. Intussen weten we dat ons brein tijdens onze slaap heel actief is. We verwerken wat er overdag is gebeurd en ons geheugen slaat ervaringen en gebeurtenissen op. Zonder slaap kun je geen verbindingswegen in je hersenen vormen of onderhouden. Het wordt moeilijk om te leren en nieuwe herinneringen te creëren, en het is moeilijker om je te concentreren en snel te reageren. Slaapspecialist Matthew Walker ziet een goede nachtrust als de beste brug tussen hoop en wanhoop.
Bijna 40 procent van de volwassenen en 80 procent van de jongeren kampen tegenwoordig met een slaaptekort. Als je te weinig slaapt, kun je erg snel in een negatieve spiraal terechtkomen: je wordt prikkelbaar, kunt je minder goed concentreren, haalt slechtere schoolresultaten en eet minder goed.
Melatonine is een van de belangrijkste hormonen voor een goede nachtrust. Je lichaam wordt ’s avonds moe omdat het op een bepaald moment een grote dosis melatonine begint aan te maken. Als je dan in je bed kruipt, zul je in slaap vallen. Maar als je dat signaal negeert, zal je lichaam die vermoeidheid overwinnen, waardoor je niet meer kunt inslapen en je slaap verstoord wordt.
3. Rust voor je brein
Als je slaapt, rust je brein eigenlijk niet; het is hard aan het werk om alle prikkels van overdag te verwerken. Wanneer rust je brein dan wel? Als je ogenschijnlijk niets doet. Niet toevallig krijg je een creatieve ingeving of vind je oplossingen voor een probleem meestal op een moment dat je gewoon wat voor je uit zit te staren of aan het dagdromen bent. Mijn zoon Ernest verwoordde het voortreffelijk. Op een zeldzaam moment dat hij zat te dagdromen, vroeg ik hem waar hij aan dacht. ‘Aan niets’, zei hij. Om daar een minuut of twee later aan toe te voegen: ‘Raar, aan hoeveel ik kan denken als ik aan niks denk.’ Om het brein optimaal te laten functioneren is rust essentieel. En laat dat nu net iets zijn wat heel veel kinderen en jongeren missen.
Jongeren worden tegenwoordig blootgesteld aan zoveel verschillende soorten prikkels dat ze nog maar moeilijk in staat zijn om ‘niets’ te doen. Hierdoor kan het brein overprikkeld raken, waardoor het er niet meer in slaagt om binnenkomende informatie goed te verwerken. Deze overprikkeling kan ook zorgen voor vermoeidheid, stress, verminderde concentratie, onrust, slaapproblemen, hoofdpijn, heftige emoties enzovoort.
4. Positieve, helpende gedachten en een duidelijk doel
Onze hersenen zijn geprogrammeerd om vooral aandacht te hebben voor negatieve gebeurtenissen. Als je kind een prachtige spreekbeurt heeft gegeven, dan is de kans groot dat hij tussen alle complimenten vooral dat ene commentaartje zal onthouden over wat er nog beter kon. Dat is een cadeautje van onze voorouders: door te focussen op negatieve dingen, kunnen we ons beter voorbereiden op bedreigingen en gevaar. Vandaag de dag kan die focus op het negatieve ons echter behoorlijk hinderen! Gelukkig zijn positief denken en het vormen van helpende gedachten vaardigheden die we kunnen aanleren.
Voor jongeren helpt een duidelijk doel om positief te denken. Een doel geeft bovendien richting naar de toekomst. Het zorgt voor een betere mentale gezondheid, minder depressieve klachten, een gevoel van geluk en tevredenheid en het stimuleert persoonlijke groei. Zorg er wel voor dat je een doel stelt dat realistisch en haalbaar is, ook al is het niet altijd even makkelijk te bereiken.
5. Voldoende beweging en evenwichtige voeding
Beweging is niet alleen gezond voor ons lichaam, maar ook voor ons brein. Als mens zijn we niet geëvolueerd door in een boom of in onze grot te blijven zitten. We evolueerden door te bewegen en worden daar ook toe gestimuleerd. Telkens als we bewegen, komen positieve neurotransmitters vrij, die ervoor zorgen dat we ons goed voelen en dat gevoelens van angst, stress of negatieve gedachten verminderen. Beweging helpt de hersenen ook om neurale paden te vormen, waardoor ons geheugen verbetert, we aandachtiger zijn en makkelijker kunnen leren.
Daarbij hoort uiteraard ook een gezond voedingspatroon. Onze darmen worden niet voor niets steeds vaker omschreven als ons tweede brein. En terecht: met gezonde darmen voelen we ons fysiek beter en sterker. En was daar geen oud gezegde over? Inderdaad: mens sana in corpore sano. Oftewel: een gezonde geest in een gezond lichaam.
De boog mag niet altijd gespannen staan
Growth mindset gaat over jezelf ontwikkelen en uitdagen, maar het laat ook ruimte voor een rotdag, een luie dag, een speeldag. De boog moet, mag en hoeft niet altijd gespannen te staan! Nu en dan op adem komen in Comfortland is voor elk kind (en elke volwassene) onontbeerlijk.
Onze kinderen mogen gewoon ook kinderen zijn. Het is belangrijk om nu en dan (of heel vaak) het inspanningsgedeelte te vergeten en ze gewoon plezier te laten maken. Soms hoef je alleen maar te vragen: ‘Heb je het leuk gehad vandaag?’ Dat is genoeg.
Meer lezen?
Een growth mindset is dé sleutel tot verandering, persoonlijke groei en meer zelfvertrouwen, zowel bij je kinderen als bij jezelf.
'Het lukt me nooit.' 'Ik kan het niet!' 'Ik stop.' Het zijn zinnen die je als ouder hoogstwaarschijnlijk weleens uit de mond van je kind hebt horen rollen. Maar heb je er ook al bij stilgestaan wat er achter die zinnen schuilgaat? Geeft je kind het op omdat een taak echt te moeilijk is? Of omdat het niet gelooft in zijn eigen groeikansen en dus denkt dat iedere inspanning verloren moeite is?
In tegenstelling tot wat veel kinderen denken, draait succes niet of nauwelijks om hoe slim je bent. Het is veel belangrijker om vertrouwen te hebben in je eigen kunnen en te weten dat je door oefening kunt groeien. Een juiste mindset is hierbij onontbeerlijk.
Ilse Vande Walle begeleidt al vele jaren kinderen volgens de principes van de growth mindset. Daarbij vertrekt ze vanuit het idee dat vaardigheden zich kunnen ontwikkelen en veranderen. Ons brein is immers niet statisch, maar ontwikkelt zich een leven lang. Zo'n growth mindset - zo blijkt uit wetenschappelijk onderzoek – zorgt ervoor dat kinderen gemotiveerder zijn, fouten durven te maken en meer zelfvertrouwen krijgen. In dit boek toont ze aan de hand van veel voorbeelden en praktische tips hoe ook jij samen met je kind vanuit groei kunt leren denken. Zo help je je kind om stap voor stap het beste uit zichzelf te halen!
Meer info over het boek vind je hier.
