Bij discussies met je tiener krijg je waarschijnlijk vaak het volgende voorgeschoteld: ‘Mijn zus/broer mag dit, en ik niet.’ Bespeur ik daar een vleugje jaloezie? Een walm zeg maar.
Wat is er in godsnaam aan de hand?
Zussen en broers die discussiëren, dat is helemaal normaal. En we starten met geruststellend en tegelijkertijd lichtjes verontrustend nieuws. Uit onderzoek blijkt dat zussen en broers gemiddeld 3,5 keer per uur ruziemaken! Het is dus normaal, en eigenlijk ook wel goed, dat gebakkelei. Want je kinderen kunnen zo in een veilige omgeving ‘leren’ discussiëren. Een goede oefening voor buitenshuis.
Maar vergeet dat tienerbrein niet! Tienerzussen en -broers kunnen weleens heel explosief uit de hoek komen, omdat hun emoties vaak de overhand nemen (twee woorden: prefrontale cortex).
Maken ze ruzie? Jij bent de commentator, niet de scheidsrechter.
Het is heel normaal dat je kinderen ruzie maken. Maar het is zeker niet makkelijk om als ouder de juiste houding aan te nemen tijdens een hoogoplopende discussie. Twee valkuilen om serieus rekening mee te houden:
- Bij ruziënde zussen en broers schuilt het gevaar dat we vaak dezelfde persoon als ‘dader’ bestempelen en de andere als ‘slachtoffer’. Eigenlijk versterken we daardoor het rollenpatroon, want kinderen gedragen zich vaak naar de rol die ze krijgen toebedeeld.
Noem je je kind bijvoorbeeld altijd een sloddervos, dan wordt het bijna vanzelf echt een sloddervos. Je tiener zal beginnen te geloven dat hij echt niet goed orde kan houden. Waarom zou hij dan moeite doen? Het is dan trouwens extra krachtig om je kind een taak te geven die niet typisch voor hem lijkt. ‘Hey, we gaan de keukenkasten herorganiseren. Fun (haha). Dat lijkt me echt iets voor jou.’ - Een andere valkuil is dat we als ouder vaak proberen ruzies voor onze kinderen op te lossen. Maar het is niet onze verantwoordelijkheid om hun problemen op te lossen. We doen dat graag omdat we het liefst peis en vree in huis hebben. Maar op de lange termijn helpt dat je kinderen niet. Ze moeten juist leren luisteren naar elkaar en het zelf bijleggen.
Vermijd scheidsrechter spelen, maar wordt commentator!
- Probeer de dingen neutraal te beschrijven. ‘Wow, ik zie dat jullie allebei op ontploffen staan. Wat is er aan de hand? Vertel?’
- Maak dan zeker ruimte voor de twee verhalen. Geef ook in het begin goed aan dat je naar beide kinderen zult luisteren, want er is er altijd eentje die mag beginnen. Bonus: je tieners hebben dan zelf meteen ook de twee kanten van het verhaal gehoord.
- Probeer het probleem niet op te lossen, maar leg de bal in hun kamp. ‘Dan moeten jullie een compromis bedenken. Succes!’ Of: ‘Ik heb er alle vertrouwen in dat jullie dit gaan oplossen.’ En ondertussen ga jij de was doen, of neem je dat hoogdringende, ontspannende bad. Maak aanspraak op hun probleemoplossend vermogen. Ze kunnen dat echt wel.
- Voel je dat de emoties nog heel hoog oplopen? Las dan misschien een time-out in, want dan kunnen ze niet tot een constructief gesprek komen. ‘Jongens, misschien is dit niet het moment om een oplossing te bedenken, want jullie zijn allebei nog over jullie toeren. Ga even afkoelen op je kamer en kom later samen om een plan te bedenken.’ Stuur dan wel beide partijen naar hun kamer, niet een van de twee terwijl de ander gezellig bij jou mag blijven. Anders voelt het als een straf.
Wat als er fysiek geweld aan te pas komt?
Mondt een ruzie uit in agressief gedrag? Als ouder ben je natuurlijk in de eerste plaats bezorgd om de veiligheid van je kinderen. Maar besef dat je ook in het geval van duwen, slaan en trekken niet weet wat eraan vooraf is gegaan. Misschien is de andere partij niet fysiek geweest, maar heeft die wel iets gezegd waarvan hij of zij heel goed wist dat de ander het echt niet kan verdragen en zou ontploffen. Is het dan de beste tactiek om tot straffen over te gaan?
Waarschijnlijk gaan ze zich al beschaamd en schuldig voelen, maar door jouw reactie vooral verongelijkt, en boos op jou, omdat de ander ook niet onschuldig is. Je creëert een sfeer van ongelijkheid en oneerlijkheid. Blijft in alle omstandigheden ruimte maken voor ieders kant van het verhaal.
Las die time-out in. Laat beide partijen afkoelen. En gan dan het gesprek met allebei aan. 'Ik was zo geschrokken van hoe jullie met elkaar omgingen.' 'De gemoederen zijn nu bedaard. Laten we nu even samen gaan zitten en kijken waarom het zo uit de hand gelopen is.'
Meer lezen?
In het boek Ouders komen van Mars gaat Evelien Kayaert op zoek naar antwoorden op onbegrijpelijke gedragingen of uitspraken van tieners. Daarvoor wordt ze bijgestaan door expert Anky De Frangh, klinisch psychologe, gedragstherapeute en gespecialiseerd in het helpen van ouders bij het omgaan met het gedrag en de emoties van hun kinderen.
Meer info vind je hier.
