Je tiener en z’n smartphone: 6 tips voor een goed gebruik
19/04/2024
Door Mamabaas
Heb je soms het gevoel dat de arm van je tiener vergroeid is met z’n smartphone? Dat het kleine scherm alle gehoor en zicht van je puber uitschakelt? Smartphones maken nu eenmaal deel uit van het leven van onze kinderen. Maar een gsm hoeft niet altijd alleen maar de vijand te zijn.
Weet je wat een smombie is? Je hebt er zeker al heel wat gekruist. Het is een voetganger die zodanig opgeslorpt wordt door het kleine schermpje voor zich dat hij nauwelijks nog ziet wat er zich rondom hem of haar afspeelt. Heb je er zo eentje thuis rondlopen? Die kans is groot.
Drie uur per dag
In nauwelijks tien jaar tijd heeft de smartphone ons leven drastisch hertekend. En ja, als je eerlijk bent, moet je toegeven dat ook jij, mama en papa, je smartphone soms moeillijk kan en wil missen. Hoe fijn is het snel berichten te kunnen uitwisselen met vrienden en familie, inspiratie op te doen via Pinterest en snel even door de laatste nieuwsflashes op sociale media te scrollen.
Een aantal jaren geleden deed een Britse provider een groot onderzoek naar smartphonegebruik. Daaruit bleek dat sommige twintigers er zelfs geen probleem in zien om tijdens een vrijpartij hun berichten te beantwoorden – ahum?! We zijn met zijn allen naar schatting gemiddeld zo’n drie uur per dag met onze smartphone bezig.
Waarom zo onweerstaanbaar?
Hoe komt het eigenlijk dat die smartphone zo onweerstaanbaar lijkt? Daar zijn meerdere redenen voor.
1. Eerst en vooral omdat smartphoneapps en vooral de bijbehorende berichtjes sterk inwerken op het beloningscentrum in onze hersenen. We worden voortdurend gedreven door sociale erkenning. Hoe meer likes een foto krijgt op sociale media, hoe leuker mensen je lijken te vinden en hoe meer het voelt alsof je ertoe doet. Jep, daar zijn tieners – en eigenlijk niet alleen zij – erg gevoelig voor. Hoe meer berichten er binnenkomen, hoe meer je je door mensen gezien voelt. Als je een berichtje krijgt, is dat een soort beloning.
In je hersenen komt een shotje dopamine vrij, een hormoon dat je – heel even – een gelukzalig gevoel geeft. Nu, dat is prima. Alleen kan het ook verslavend werken. Als je shot dopamine is uitgewerkt, ga je snel op zoek naar een nieuwe dosis. Apps als Instagram en Facebook spelen hier handig op in door je bijvoorbeeld een melding te sturen als je een nieuw bericht hebt of als iemand op je post heeft gereageerd. Bij elke ping krijgen onze hersenen een shot dopamine: ik word gezien, iemand denkt aan mij, hoera! Geen wonder dat je altijd weer opnieuw op zoek gaat naar meer. En meer. En meer.
2. En dan is er de menselijke nieuwsgierigheid en het verlangen naar unieke ervaringen. Je ziet het je tiener doen – opnieuw jij misschien zelf ook: uren en uren scrollen door apps, Facebook of Instagram, hoewel je niks zinnigs kan vinden. Waarom? Wel, het menselijk brein maakt voortdurend jacht op iets exclusiefs: je wilt iets vinden, zien of horen dat je met stomheid slaat. Je hebt altijd op de ene of andere manier zin in avontuur. En dankzij je smartphone kan je dat avontuur makkelijk beleven. Voor wie je bovendien last heeft van FOMO (Fear of Missing Out) is de smartphone ideaal om niks te missen.
3. Apps op je tablet of telefoon spelen ook in op je drang naar orde. Je schikt ze mooi op je scherm, of plaatst ze in mapjes. En als er een bolletje naast zo’n app prijkt, dan moet dat zo snel mogelijk weer verdwijnen. Als alles mooi geordend en opgeschoond is, geeft dat opnieuw een goed gevoel.
Tips voor digitale detox
Moet je tiener de smartphone uit z’n leven bannen? Neen, dat gaat ook niet. Maar misschien moet hij of zij er wel beter mee leren omgaan. Stel eens een (gedeeltelijke) digitale detox voor. Gebruik de volgende tips!
Leg je telefoon uit je buurt als je niet afgeleid wilt worden. Afleiding tijdens het studeren of schoolwerk maken werkt contraproductief: het duurt na het checken van een berichtje of het scrollen op je Instagramfeed altijd even voor je weer de volle focus hebt. Zelfs al zet je het geluid van je smartphone uit, de kans is groot dat je het toch niet kan laten om af en toe een blik op het schermpje te werpen. Een eenvoudige tip: leg het ding in een andere kamer.
Schakel je notificaties of meldingen uit. Zo heb je niet voortdurend de behoefte om je telefoon te checken bij iedere bliep. Zet apps die je vaak gebruikt op je tweede of derde screen, dan zie je de bolletjes niet meteen.
Stel schermtijd in voor bepaalde apps. Daarmee bepaal je voor jezelf hoelang en wanneer je bepaalde apps gebruikt.
Gebruik je smartphone waar hij in de eerste plaats voor gemaakt is. Onze smartphones zijn de voorbije jaren veelzijdiger geworden. Maar daardoor gebruiken we ze ook voortdurend. Probeer je smartphone voor sommige taken eens door andere toestellen te vervangen: een wekker, een klok, een rekenmachine of een gewoon horloge. Daardoor hoef je veel minder vaak naar je smartphone te grijpen en is de kans dat je bij een berichtje of appje blijft hangen kleiner.
Gebruik slimme apps die je helpen focussen. Hoe paradoxaal ook: er zijn apps die je juist helpen om je telefoon minder vaak op te pakken. Moment of Forest zijn goede voorbeelden.
Breng je omgeving op de hoogte. Besluit je om je telefoon wat minder vaak te checken? Vertel dat dan ook aan je familie en vrienden. Ze weten dan dat je niet voortdurend bereikbaar bent.
