Je tiener thuis, in een veilige context, alcohol laten drinken: doen of niet doen?

Deze week ging Hanna Peeters, pedagoog en stafmedewerker van het VAD (Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs) in het programma De Wonderjaren dieper in op deze vraag. 

‘Er werd recent heel wat internationaal onderzoek gevoerd naar de vraag of het inderdaad voordelen biedt om je tiener thuis in aanraking te laten komen met alcohol. Uit die onderzoeken blijkt het eigenlijk geen goed idee te zijn om je tiener thuis alcohol te laten drinken. Het is niet zo dat ze er dan in een veilige omgeving mee leren omgaan. Jongeren die thuis leren drinken, of die thuis af en toe iets mogen meedrinken met hun ouders, die leren dat het oké is om te drinken of dat het zelfs de norm is, “want het mag thuis ook”. 

Uit die studies blijkt dat die jongeren meer alcohol drinken dan hun leeftijdsgenoten, zowel thuis als buitenshuis, en zowel nu als in de toekomst. Bovendien is er ook een verband met meer risicovol alcoholverbruik in de toekomst. Geen goed idee dus. De richtlijn is, omwille van gezondheidsredenen, eigenlijk om onder de 18 jaar geen alcohol te drinken, al weten we ook dat de realiteit een ander beeld toont. Maar als ouder is het interessant om die grens zo lang mogelijk aan te houden.’ 

Dalende cijfers

Op het vlak van alcoholverbruik bij tieners valt er overigens goed nieuws te melden. Uit een grootschalige steekproef van het VAD bij jongeren tussen 12 en 18 jaar blijkt dat vandaag iets meer dan de helft van de tieners (53.5%) ooit alcohol heeft gebruikt. Tien jaar geleden liep dat aantal nog op tot twee derde, twintig jaar geleden zelfs tot meer dan 85%.  

Jammer genoeg is er wel een stijging te zien van de groep jongeren die regelmatig, wekelijks, alcohol gebruiken. En dat is onrustwekkend, zegt Katleen Peleman, directeur van het VAD. ‘Een paar jaar geleden was dat percentage gedaald tot 10%, maar ondertussen zitten we opnieuw aan 14%. Daar zitten we met een groep jongeren die als het ware tegen de stroom in beweegt en die niet bereikt worden met preventiecampagnes.’ 

Roken 

Een gelijkaardige evolutie als bij alcoholverbruik is te zien als het gaat om roken. Zo’n 21% van de jongeren geeft aan ooit tabak te hebben gebruikt, terwijl dat tien jaar geleden nog ruim 30% was en twintig jaar geleden zelfs meer dan de helft. Ook de gemiddelde leeftijd waarop jongeren beginnen te roken is gestegen van 14,1 jaar naar 15,1 jaar.

Daartegenover blijkt het gebruik van de e-sigaret echter wel te boomen. In het voorbije jaar ‘vapete’ 19 procent van de jongeren, en zo’n 5% geeft aan dat regelmatig te doen, bijna evenveel als het percentage dat klassieke sigaretten rookt. Twee op de drie jongeren die al eens hebben gevaped, hadden voordien al tabak gerookt.  

Druggebruik 

Ook het cannabisgebruik is sterk gedaald. Minder dan 10% van de jongeren gaf aan ooit cannabis te hebben gebruikt, tegenover zo’n 17% tien jaar geleden en zo’n 23% twintig jaar geleden. Het meest aangehaalde motief om cannabis te gebruiken is bij jongeren “voor de gezelligheid met vrienden”. 

Het zou dus kunnen dat de impact van de coronamaatregelen zich weerspiegelt in dat lagere cijfer, aangezien cannabis vaak samen met vrienden en tijdens het uitgaan wordt gebruikt. Toch ziet het VAD geen verschuiving naar andere illegale drugs zoals XTC of cocaïne of naar lachgasgebruik. 

Waar wel een stijging te merken valt, is bij het gebruik van slaap-en kalmeermiddelen. Dat cijfer stijgt al jaren en ligt nu op 16%. Vooral bij meisjes ligt het percentage hoog: meer dan één op de vijf meisjes heeft ooit slaap- en kalmeermiddelen op voorschrift genomen. 

Ga in gesprek

Maak je je zorgen over drugs? Ga dan in gesprek met je tiener. Hanna Peeters (VAD): ‘Praat er open over met je tiener, en durf te vragen: ‘Hoe zit dat in jouw omgeving, heb je daar al van gehoord, wat vind je ervan …? Als ouder mag je authentiek zijn en zeggen dat je het jammer vindt. Maar wees vooral hun onvoorwaardelijke veilige basis, ook als ze fouten maken. Zorg dat je tiener weet dat hij altijd bij je terecht kan, en dat je hem gaat halen als het niet meer gaat. Laat je tiener weten dat je er voor hem bent.  

Drugs op een heel restrictieve manier verbieden zou ik niet doen. Daarmee bedoel ik dan autoritair zeggen: “Drugs kan absoluut niet en er valt niet over te praten; hou je je daar niet aan dan zijn er consequenties aan verbonden.” Op die manier verlies je die openheid en het vertrouwen van je kind. Maar een grens consequent aanhouden is wel een goed idee. Maak duidelijk dat je liever niet hebt dat je kind gebruikt, en licht toe waarom je daar zo over denkt. Ga in gesprek. Duidelijk zijn is nuttig, want we zien dat jongeren die mogen gebruiken, ook effectief meer gebruiken.

Heb je een vermoeden van druggebruik? Houd de vinger aan de pols, sta in contact met je kind. Merk je signalen op, zoals een verandering in gedrag of in stemmingen, maak het dan bespreekbaar. Of het nu over drugs gaat of over iets anders, praat over wat er aan de hand is.’ 

Bronnen: vrt nws / De Wonderjaren