Tips om je minipuber of tiener te zelfstandig te laten worden

Enerzijds willen we dat onze kinderen voor altijd klein blijven. Een lieve, leuke en grappige minipuber, in wiens wereld – ook al wordt die dan een beetje groter – jij nog altijd een heel belangrijk en onmisbaar onderdeel bent.

Anderzijds kennen we allemaal het schrikbeeld van de student die op zijn dertigste nog altijd bij zijn ouders woont. Het is dus van ‘groot levensbelang’ dat je tiener nu al leert om een steentje bij te dragen in huis.

Tip 1: hoe erg is dat?

Als je nieuwe dingen probeert, kan er van alles misgaan. Maar hoe erg is dat? Als je kind zijn sportspullen niet bij zich heeft en daardoor in hemd en onderbroek moet sporten, die speelafspraak niet doorgaat of dat ene kopje of bord in scherven in de prullenbak belandt?

Je kind moet ergens beginnen en het is goed om langzaam te ervaren wat de consequenties zijn als je dingen vergeet, niet goed oplet of niet op je spullen past. Niet altijd leuk natuurlijk, maar het zijn wel goede leermomenten.

Tip 2: ik kan het zelf!

Om te voorkomen dat het te vaak misgaat, is het natuurlijk wel handig om te kijken naar welke klusjes realistisch zijn op welke leeftijd. Als je te veel verwacht van je kind, of juist je kind degene is die overmoedig is (‘Ik kan het zelf!’), dan is de kans op brokken ook groter.

In de tabel hieronder staan wat voorbeelden van klusjes die kinderen van 6 tot 8 jaar kunnen doen en welke klusjes daar vanaf 9 jaar nog bij kunnen komen. Lukt het toch nog niet? Dan kan het goed zijn om een klusje in kleinere stukjes te verdelen, of eerst nog even iets meer mee te helpen (zonder het over te nemen!).

Tip 3: ik help een handje!

Je kan je kinderen wel een handje helpen. Niet door het van ze over te nemen – dan zijn ze al snel niet meer gemotiveerd om hun steentje bij te dragen – maar wel door te zorgen dat de dingen in huis een beetje voorbereid zijn. Dat alles een vaste plek heeft, zodat je kind het makkelijk kan vinden, een aparte wasmand voor de gekleurde en de witte was, voldoende opbergdozen, kapstokhaakjes ...

Tip 4: ieder zijn ding

Net zoals bij volwassenen verschilt het ook per kind wat ze leuk vinden om te doen en waar ze goed in zijn. De een is een keukenprins of -prinses in wording, terwijl de ander het juist veel leuker vindt om de dieren of planten te verzorgen. Als je er goed in bent, is de kans ook groter dat het je lukt. Dat helpt kinderen om zelfvertrouwen te krijgen en motiveert ze om uiteindelijk om ook andere klusjes op te pakken.

Het moet vooral leuk zijn om klusjes te doen, hoewel het natuurlijk helemaal geen kwaad kan om aan je kind te vragen om ook af en toe een minder leuk klusje te doen. Die moeten nu eenmaal ook gebeuren.

Tip 5: een extraatje?

Het mooiste is het natuurlijk dat kinderen de klusjes uit zichzelf doen – liefst met een beetje plezier – en het zien als hun eigen verantwoordelijkheid, iets dat er gewoon bij hoort. Maar soms gaat het wat minder vanzelf, en bij het ene kind zal het misschien makkelijker gaan dan bij het andere. Laten merken dat je de inzet van je kind waardeert, stimuleert al.

Maar soms kan een extraatje, bijvoorbeeld als het gelukt is om de hele klusjeskalender uit te voeren, helpen. Iets lekkers kiezen om die avond te eten of samen iets doen, een film kijken of een spelletje spelen bijvoorbeeld. Gaat het beter? Dan kan je de extraatjes weer afbouwen.

Tip 6: keuzes maken

Bepaalde dingen zijn basis: die moeten altijd. Maar als het gaat om nieuwe dingen leren, nieuwe regels of afspraken kan je als ouders nu eenmaal niet alles tegelijk. Als je je kinderen net aan het leren bent om hun veters te strikken, is dat misschien niet het moment om ze ook nog te leren om hun eigen tas in te pakken, brood te smeren ...

Als je veel tijd hebt om je kinderen te begeleiden, kan je dat wel allemaal tegelijk doen. Maar heb je het druk en veel verplichtingen? Dan is keuzes maken belangrijk.

Gezinstaken

Als kinderen meehelpen in huis, stimuleert dat belangrijke persoonlijke eigenschappen als sociaal gedrag, competentiegevoel en verantwoordelijkheid. Voorwaarden daarvoor zijn wel dat het gaat om een vaste taak, zonder dat er iedere keer om hoeft te worden gevraagd en dat het niet alleen om dingen gaat die het kind zelf betreffen, zoals je eigen bed opmaken of je eigen boterhammen smeren.

Het moet om taken van het hele gezin gaan. Doordat kinderen bij ouders moeten afkijken hoe dingen gedaan worden, bijvoorbeeld hoe je de afwasmachine vult, ontstaat er op dit praktische niveau een zekere gelijkwaardigheid: ouders en kinderen houden zich met hetzelfde bezig. Het zorgt ook voor een gevoel van verantwoordelijkheid voor anderen.

Uit het boek ‘Minipubers. Survivalgids voor ouders van kinderen tussen 6 en 12’ van Krista Okma.