Wetenschappers hebben dertig jaar geleden al bewezen dat koemelkeiwitten uit de voeding van de moeder wel degelijk in moedermelk kunnen terechtkomen. Hoe werkt het dan? Als je iets eet, wordt je voeding door je hele spijsvertering in kleine stukjes verknipt: in je mond, je maag, je darmen. In theorie worden alle eiwitten tot hun kleinste bouwstenen verknipt (aminozuren) en zo door de darmwand in het bloed opgenomen. Theoretisch gezien komen er dan geen intacte eiwitten uit je voeding in je bloedbaan terecht. Alleen is de theorie uit de biologieles niet altijd wat er in de praktijk gebeurt en raken er toch onverknipte, grotere stukken eiwitten (polypeptiden) in je bloed.
Moedermelk wordt uit bloed gemaakt, dus op die manier kunnen de eiwitten uit je voeding via je bloed ook in je melk terechtkomen, en zo bij je baby. Op zich hoeft dat geen probleem te zijn. Integendeel, op die manier maakt je baby heel voorzichtig kennis met allerlei soorten voedsel en hun eiwitbestanddelen. Er is pas een probleem wanneer je baby allergisch reageert op die eiwitten.
Kun je dan beter stoppen met borstvoeding als je baby een koemelkallergie heeft? Neen, zeker niet! Er is ook een andere oplossing: de bron van koemelkeiwitten wegnemen. Dat wil zeggen dat je als moeder op koemelkvrij dieet gaat. Op die manier komt je baby niet meer in contact met koemelkeiwitten én krijgt hij toch nog alle voordelen van borstvoeding. Wanneer je te horen krijgt ‘Probeer anders eens een koemelkvrij dieet’ kan dat heel overweldigend zijn, zeker wanneer je een joekel van een slaaptekort hebt. Hoe begin je daar in godsnaam aan? Waar moet je op letten? Wat mag je dan wél nog eten?
Moeders die op aanraden van een zorgverlener, of onder druk van hun omgeving toch stoppen met borstvoeding blijven vaak achter met een schuldgevoel en soms een lange zoektocht naar de geschikte flesvoeding. Het fijne aan borstvoeding is net dat je later op een heel voorzichtige manier kunt testen of je baby nog allergisch is, zonder hem rechtstreeks te moeten blootstellen aan koemelkeiwitten. Sommige moeders zien een koemelkvrij dieet niet zitten om verschillende redenen. Als je er zelf voor kiest om over te schakelen op flesvoeding, dan is dat natuurlijk helemaal oké. Zolang het maar je eigen geïnformeerde keuze is, waar je helemaal achterstaat.
‘In het begin had ik niet door dat het dieet maar tijdelijk was. Met een betere begeleiding of een realistischer beeld van wat zo’n dieet inhoudt, had ik het misschien minder moeilijk gehad. Dan had ik geweten: als ik voor borstvoeding kies, hoort dat koemelkvrij dieet er voorlopig bij. Dat had meer aangevoeld alsof ik er controle over had. Want als je je de hele tijd focust op wat niet meer mag of niet weet welke de goede producten zijn, is het heel vermoeiend. Met de juiste info en ingesteldheid was het beter gelukt.’
- Helena, mama van Otis en Arthur
‘En wat écht fijn was geweest, was dat iemand tegen me had gezegd dat ik zelf op koemelkvrij dieet kon gaan. Ik baal echt dat ik dat niet wist en dus al na negen weken gestopt ben met de borstvoeding.’
- Een mama
Hoe lang blijft koemelkeiwit in de borstvoeding?
Je hebt net heerlijk gegeten, en dan blijkt dat er toch koemelk in je maaltijd zat! Wat staat je nu te wachten?
Het is een vraag die ik heel vaak krijg in mijn praktijk. En een hele goede vraag ook. Ik kroop speciaal voor jullie in de wetenschappelijke literatuur, op zoek naar antwoorden.
En wat bleek? Er is wel wat informatie te vinden over hoe snel bepaalde eiwitten (koemelk, pinda, ei…) van je bord in je borst raken. En dat kan echt héél snel gaan, zelfs binnen de tien minuten! Maar het kan ook langer duren: als je bijvoorbeeld eerst een stevige friet met mayonaise hebt gegeten, kan het ook enkele uren duren vooraleer de eiwitten zich een weg hebben gebaand door je verteringsstelsel, naar je bloedbaan en zo naar je moedermelk.
Maar dat was de vraag niet. Hoelang duurt het nu voor de eiwitten uit je maaltijd weer uit je moedermelk zijn? Daar vond ik veel minder gemakkelijk antwoorden op, helaas… Het lijkt erop dat tussen de een tot twaalf uur na de maaltijd de grootste concentratie eiwitten uit je voeding in je moedermelk terechtkomt. Dat hangt af van wat je gegeten hebt en hoeveel koemelk er in je eten verwerkt was. Maar er blijken ook grote verschillen te zijn tussen personen onderling.
De ene persoon verwerkt de eiwitten uit voeding sneller dan de andere, vandaar de grote marge. Na die piek van een tot twaalf uur lijkt de concentratie koemelkeiwitten in je moedermelk gestaag af te nemen. Hoelang het duurt voor het eiwit volledig uit je moedermelk is, is moeilijk te beantwoorden. De meeste studies lijken er op te wijzen dat na 24-48 uur voldoende allergenen uit je moedermelk verdwenen zijn.
Wat het nog wat ingewikkelder maakt, is dat niet iedere allergische reactie meteen optreedt. Het kan bijvoorbeeld zijn dat je baby pas twee dagen na de bewuste maaltijd symptomen krijgt. Niet noodzakelijk omdat de eiwitten dan nog in je moedermelk zitten, maar omdat hij bijvoorbeeld reageert op de eiwitten die 24 uur geleden nog in je moedermelk zaten.
Waarom wordt er dan gezegd dat het tot twee (of zelfs vier) weken kan duren vooraleer je kindje klachtenvrij is bij de start van een koemelkvrij dieet? Dat heeft vooral te maken met de hersteltijd die nodig is voor bepaalde beschadigingen. Als je kindje bijvoorbeeld al maanden last heeft van zijn darmpjes door de allergie, dan kan na een paar dagen koemelkvrij eten de koemelk wel uit je borstvoeding zijn. Maar de darmpjes hebben tijd nodig om weer te herstellen, en dat kan veel langer duren. Daarom dat de klachten ook niet in een-twee-drie voorbij zijn.
Maar wat is dan de conclusie? Daar bestaat helaas geen eenduidig antwoord op. Je zou bijvoorbeeld 24 uur je moedermelk kunnen afkolven (en weggooien) zodat de meeste koemelkeiwitten uit je moedermelk zijn. Maar er zijn ook andere factoren om rekening mee te houden: wat en hoeveel heb je gegeten? Hoe heftig is de reactie van je kindje op een kleine hoeveelheid eiwitten? Heb je nog andere melk om in de tussentijd te geven? Heb je op dit moment de draagkracht om én af te kolven én flessen te geven? Het goede nieuws is dat moedermelk ook boordevol stoffen zit om een beschadigd lichaamssysteem te herstellen. Laat je dus niet wijsmaken dat je sowieso permanent moet stoppen met borstvoeding bij een allergie. Twijfel je wat je best zou doen in jouw situatie? Bespreek het zeker met je arts, vroedvrouw of lactatiekundige.
Meer lezen?
Koemelkallergie is de meest voorkomende allergie bij baby's en een probleem waar veel ouders letterlijk van wakker liggen. Met behulp van concrete info en tips gidst het boek Blij Koemelkvrij je stap voor stap door de wereld van koemelkallergie.
Hoe herken je het? Hoe pas je je eigen eetpatroon aan als je borstvoeding geeft aan een baby met koemelkallergie? Welke flesvoeding is geschikt? Hoe ga je om met vaste voeding? Hoe kun je koemelk praktisch en volwaardig vervangen? Hoe weet je of je baby uit zijn allergie is gegroeid? Kun je iets doen om het bij je baby te voorkomen?
Meer info over het boek vind je hier.
