Coronavaccin voor kinderen: het antwoord op al je vragen

1. Waarom moeten we kinderen vaccineren als ze amper ziek worden?

Eigenlijk vooral voor het welzijn van onze kinderen. Vergelijk het met de vaccinatie van de adolescenten in augustus en september. Daar was veel rond te doen. Pas op, ik begrijp dat. Maar we hebben gezien dat het een goede beslissing was. De middelbare scholen in Vlaanderen konden redelijk normaal functioneren. Ook de naschoolse activiteiten zijn grotendeels kunnen blijven doorgaan. En dat willen we nu ook bereiken in het lager onderwijs.

Het klopt dat de meeste kinderen niet heel ziek worden als ze besmet zijn met corona. Maar vergeet niet dat er ook nog altijd een aantal kinderen in het ziekenhuis terechtkomen. Zelfs kinderen zonder een onderliggende aandoening. We kunnen dat niet voorspellen.

De vaccins voor kinderen zijn echt bedoeld om het leven van kinderen zo ‘normaal’ mogelijk te laten verlopen. En de vaccinatie van 5- tot 11-jarigen moet er ook voor zorgen dat de verspreiding van het coronavirus in de scholen onder controle komt. Zodat de kinderen weer gewoon kunnen les volgen en dat hun naschoolse activiteiten kunnen blijven doorgaan.

Kunnen we dit 100 % garanderen? Neen. Net zoals in de hele crisis blijven er vraagtekens die niet onmiddellijk beantwoord kunnen worden. Maar ‘niets doen’ is geen optie. Dat zou het virus de vrije loop geven, zonder dat we het effect daarvan kennen bij onze jonge kinderen.

En neen, we vaccineren de kinderen niet om te compenseren dat sommige volwassenen zich niet laten vaccineren. We zijn daar heel duidelijk in: kinderen vaccineren moet gebeuren náást de vaccinatiecampagen en de boosterprikken voor volwassenen, en in de eerste plaats voor het welzijn van het kind..

2. Is het vaccin wel veilig voor kinderen? Is het voldoende onderzocht?

Absoluut. We hebben veel gegevens over de veiligheid van het vaccin. Zoals bij veel geneesmiddelen werd het coronavaccin eerst onderzocht en gebruikt bij volwassenen. Nadien kwam de vraag om het ook te ontwikkelen voor en te geven aan jongere leeftijdsgroepen, de adolescenten (12 tot 17 jaar).

Belangrijk om te weten: bij de ontwikkeling van het coronavaccin voor kinderen vragen of krijgen we geen énkele uitzondering in het ontwikkelingsproces: geen enkele stap of test wordt overgeslagen. Er werd uitgebreid onderzoek gedaan en pas na de volwassenen waren de adolescenten aan de beurt. Pas daarna kwam er specifiek onderzoek naar het vaccin voor jonge kinderen.

We volgen echt een belangrijke chronologie die ook altijd wordt gevolgd bij de andere vaccins en geneesmiddelen.

3. Hoe experimenteel is het coronavaccin?

Niet. Vanaf het moment dat het vaccin is goedgekeurd door het Europees Geneesmiddelenbureau wil dat zeggen dat het al de nodige testfases doorlopen heeft. En dat het veilg is om te gebruiken op grote schaal. Dus dit is geen experimentele fase meer.

4. Krijgen kinderen hetzelfde vaccin en dezelfde dosis als volwassenen?

Bij kinderen gebruiken we enkel het Pfizer-vaccin. Het werd specifiek aangepast voor jonge kinderen. Zij krijgen ook een lagere dosis: 1/3 van de volwassenen dosis (volwassenen krijgen 30 micorgram, kinderen slechts 10 microgram). En we zien dat ze even goed beschermd zijn hiermee als de (jong)volwassenen en adolescenten.

5. Wat met de mogelijke bijwerkingen bij kinderen, zoals hartspierontsteking?

Wel, die lagere dosis zorgt er net voor dat kinderen minder nevenwerkingen ondervinden: minder vaak koorts, hoofdpijn, spierpijn of lokale pijn.

Daarnaast zijn er heel weinig meldingen van zeldzamere bijwerkingen, zoals een hartspieronsteking. Dat blijkt duidelijk uit de cijfers uit Israël en de Verenigde Staten, waar ze veel verder staan met de vaccinatie van kinderen. In Amerika werden ongeveer al 8 miljoen kindervaccins gezet. In de eerste weken kwam er geen enkele melding van hartspieronstekingen. Intussen zijn er 8 gevallen bekend, maar het is nog niet zeker of die gelinkt zijn aan het coronavaccin. Dit wordt momenteel nog nagekeken. Het gaat om milde, perfect te genezen bijwerkingen, zonder gevolg. We spreken hier dus van ongeveer 1 geval per 1 miljoen. 

Daarnaast is het erg belangrijk om te weten dat net een besmetting met COVID-19 bij de populatie jonger dan 20 jaar 6 keer vaker aanleiding geeft tot een hartspierontsteking dan na vaccinatie. Met andere woorden: het risico is groter als een jongere corona oploopt dan wanneer het een vaccin krijgt. Momenteel gaan we dit ook na voor jongere kinderen.

6. Kan het coronavaccin zorgen voor onvruchtbaarheid bij meisjes?

Je kan dat natuurlijk pas nakijken op het moment dat een meisje vruchtbaar wordt. Maar een vaccin geeft altijd vrij onmiddellijk nevenwerkingen. Je zal dus  vooral effecten zien in de richting van allergie of misschien een erg zeldzame aandoening. Maar in de jaren na een vaccinatie zie je helemaal geen bijwerkingen meer optreden.

Bovendien hebben we in België intussen gegevens verzameld van bedrijfsgeneeskundige diensten, waarbij we gekeken hebben naar de zwangerschapscijfers. We hebben vooral de cijfers van 2021 vergeleken met andere jaren. En we zien helemaal geen vermindering van de zwangerschapscijfers. Dat is toch ook een heel belangrijke geruststelling.

7. Heeft het coronavaccin een invloed op de latere ontwikkeling van kinderen?

Daarvoor kan ik exact hetzelfde zeggen. Je verwacht inderdaad dat je iets ziet in de dagen of weken net na de vaccinatie ziet. Ook bij andere vaccins zie je geen invloed op de latere ontwikkeling van kinderen. De afweging die je hier ook moet maken is het effect van COVID-19-infectie bij jonge kinderen op middellange en lange termijn. Daar is nog veel niet over geweten.

8. Moet mijn kind nog een vaccin krijgen als het corona heeft gehad?

Ja, want na een tijdje verdwijnt de bescherming van een eerdere besmetting. Wanneer dat precies is, weten we niet. Het is erg wisselend. Sommigen kunnen na 3 maanden weer een infectie oplopen, anderen pas na 12 maanden. Er is te veel individuele variatie te rekenen de natuurlije bescherming na een coronabesmetting.

Bovendien is dit typisch voor de wintercorona-verkoudheidsvirussen: ze geven geen bescherming op lange termijn. Ten slotte tonen nu Zuid-Afrikaanse en Engelse gegevens dat een eerdere besmetting met de beta- of deltavariant van corona geen garantie geeft voor bescherming tegen de opkomende omikronvariant.

9. Is het niet beter om kinderen natuurlijk immuniteit te laten opbouwen?

Als je dat beslist, moet je eigenlijk alles weten over die infectie bij jonge kinderen.  En daar zijn toch nog heel veel vraagtekens bij. Zeker over de omikronvariant weten we dat niet. Zelfs over de deltavariant weten we het nog niet 100 procent.

Bovendien weten we ook dat een coronabesmetting na verloop van tijd geen immuniteit meer geeft. Dat is typisch voor corona-infecties: je wordt opnieuw vatbaar. We zien dat ook met de omikronvariant. De oude infecties die mensen tot nu toe opliepen, beschermen helemaal niet tegen omikron. Dat wil zeggen dat onze natuurlijke immuniteit eigenlijk niet opgewassen is tegen de nieuwe coronavarianten.

10. Heeft het vaccin een invloed op de verdere ontwikkeling van het immuunsysteem van kinderen?

Dat is iets wat ook al bij andere vaccins werd onderzocht. Zeker in de eerste levensjaren van kindjes, omdat zij in verhouding meer vaccins krijgen. Dat onderzoek van Zwitserse immunologen heeft aangetoond dat bij we bij vaccinatie ongeveer 0,1 procent van iemands immuniteit ‘trainen’. Met andere woorden: het laat meer dan 99 procent van het immuunsysteem vrij om net zelf te antwoorden op andere prikkels. Het enige wat een vaccin doet is een beetje extra sterkte geven aan  je immuniteit, door het een virus te laten herkennen om er dan beter tegen te kunnen vechten.

11. Mogen kinderen jonger dan 5 jaar gevaccineerd worden?

Zo ver zijn we nog niet. Er lopen studies, laten we hier eerst op wachten.   

12. Krijgen kinderen nu ook een coronapas?

Dat is niet aan de orde. Dat is een heel duidelijk standpunt, zowel binnen de Hoge Gezondheidsraad als binnen de commissie voor bio-ethiek. En ook de overheid en politici volgen daarin. We gaan geen onderscheid maken tussen gevaccineerde en niet gevaccineerde kinderen voor toegang tot een activiteit of deelname aan een schoolreis bijvoorbeeld.