Straffen en belonen? Niet ‘wat’, maar ‘hoe’ en ‘wanneer’…

Maar het is niet omdat iets in het verleden vaak verkeerd werd gebruikt, dat men alles zomaar overboord moet gooien. Wanneer we dit bekijken vanuit het kernkwadrant van Ofman is het machtsmisbruik slechts de zogenaamde ‘valkuil’. Wanneer we hier niet willen intrappen, wil dat niet zeggen dat we ook de kernkwaliteit van begrenzen,  houvast en veiligheid moeten overboord gooien.

Ouders horen graag wat ze wel en niet zouden moeten doen om hun kinderen zo veel mogelijk te ondersteunen. Helaas is het niet zozeer de kwestie wat je doet, wel hoe en wanneer je het doet. Je kan dit vergelijken met een schoolse situatie. Niets mis met toetsen, het is een zeer geschikt middel om te kijken hoe ver de leerling staat. Echter, wanneer de toetsen gezien worden als doel en niet als middel, gaat het zijn functie voorbij. Of te veel huiswerk kan het leren zelfs verhinderen. Maar dat betekent niet dat huiswerk overboord moet gegooid worden, want het is essentieel wanneer het aankomt op automatisering. Niets is op zich goed of fout, het is enkel de manier hoe je ermee omgaat.

Net zo met straffen en belonen. Wanneer een kind voortdurend wordt bedreigd, bang gemaakt of vernederd zal het beschadigd worden, (intern) in opstand komen en de effectiviteit van het begrenzen wordt bijna nihil. Wanneer een kind voortdurend wordt gepleased, gevraagd, het overal recht op heeft en toegang toe krijgt, mist het sturing en houvast. Dit geeft een gevoel van onveiligheid dat zich vaak toont in inadequaat, eisend of controlerend gedrag. Wanneer het wordt overladen met ‘bravo’s’, ‘hoera’s’ en ‘goed zo’s zal het kind moeilijk functioneren, wanneer dit applaus ontbreekt. De veerkracht en het zelfstandig functioneren worden ondermijnd. Maar het is niet omdat je de doorgeslagen vorm wil vermijden, dat je het kind met het badwater moet weggooien. Het is een kwestie van de kernkwaliteit te bewaken zonder in de valkuil te trappen. Niet ‘wat’, maar ‘hoe’ en ‘wanneer’….

Hoe dan? Begrenzen gebeurt steeds vanuit ons zogenaamde kalme brein. Vanuit rust, zorg en vastberadenheid. Niet om controle uit te voeren over het kind, wel om het te  beschermen en houvast te geven. Een krachtig kader geeft veiligheid en creëert verbinding.

Wanneer? Zoveel mogelijk preventief. Veel kunnen we voorkomen door op voorhand afspraken te maken. Als het toch al eens misgaat, gebeurt het achteraf wanneer alle gemoederen weer bedaard zijn.

Het gaat dus over een voortdurende boodschap van nooit-loslatende liefde, steun, bescherming en vertrouwen. En vanuit die zorg voor het kind krijgt het ook duidelijke grenzen en verantwoordelijkheden.

Dus ja, je mag (en moet zelfs) begrenzen als het gebeurt vanuit een zorgende intentie en met een niet-provocerende toon en houding.

Ja, je mag complimenten geven als het niet voortdurend en voor het minste is;  wanneer het je kind dus helpt om te groeien.

Meer informatie over Verbindende Autoriteit vind je op mamacoach